ԱՄՆ-ի նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարել է, որ ուկրաինական զորքերի հարձակումը Կուրսկի շրջանում Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինին իսկական երկընտրանքի առաջ է կանգնեցնում. սա տեղի ունեցողի վերաբերյալ ամերիկացի առաջնորդի առաջին պաշտոնական մեկնաբանությունն է։ «Մենք անմիջական, մշտական կապի մեջ ենք ուկրաինացիների հետ։ Սա այն ամենն է, ինչ ես կարող եմ ասել դրա մասին, քանի դեռ հարձակումը շարունակվում է», - ըստ Ֆրանսպրես գործակալության՝ հայտարարել է Բայդենը:               
 

ՈՒ­մից և ինչ զար­գա­ցում­նե­րից է վա­խե­նում Նի­կոլ Փա­շի­ն­յա­նը

ՈՒ­մից և ինչ զար­գա­ցում­նե­րից է վա­խե­նում Նի­կոլ Փա­շի­ն­յա­նը
04.09.2020 | 00:40
Քա­ղա­քա­կան աշ­նան մո­տե­նա­լուն պես՝ թեժ աշ­նան թե­մա­յի աշ­խու­ժաց­մա­նը զու­գա­հեռ‚ ա­վե­լի ու ա­վե­լի ակ­տի­վա­ցան հար­ցերն այն մա­սին, թե ներ­քա­ղա­քա­կան կյան­քում, ի վեր­ջո, ինչ հե­ռան­կար­ներ են սպաս­վում։ Խոս­քը նախ և ա­ռաջ իշ­խա­նու­թյուն-ընդ­դի­մու­թյուն փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ է։ Ամ­ռա­նը, երբ կար­ծես թե հա­րա­բե­րա­կան ան­դոր­րի ա­միս­ներ պետք է լի­նեին, քա­ղա­քա­կան կյան­քը ե­ռում էր։
Ամ­ռան շր­ջա­նում Հա­յաս­տա­նի երկ­րորդ և եր­րորդ նա­խա­գահ­նե­րը հան­դես ե­կան ա­սու­լիս­նե­րով կամ տար­բեր ձևա­չա­փե­րի քա­ղա­քա­կան քն­նար­կում­նե­րով, ընդ ո­րում՝ ան­նա­խա­դեպ։ Դժ­վար է հի­շել, թե Սերժ Սարգ­սյա­նը երբևի­ցե ե­րեք ժա­մից ա­վե­լի տևո­ղու­թյամբ մա­մու­լի ա­սու­լիս հրա­վի­րած լի­ներ, իսկ Ռո­բերտ Քո­չա­րյանն էլ այս­քան հա­ճախ հայ­տն­վեր էկ­րան­նե­րին տար­բեր թե­մա­տիկ քն­նար­կում­նե­րով։ Նույ­նիսկ Լևոն Տեր-Պետ­րո­սյա­նը, որ կա­րո­ղա­նում է եր­կար պաու­զա­ներ պա­հել, ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ ստիպ­ված էր լի­նում հաս­կա­նա­լի կամ ան­հաս­կա­նա­լի հոդ­ված-հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րով հան­դես գալ։ ՀՀ ե­րեք նա­խա­գահ­նե­րի նման ակ­տի­վու­թյու­նը վկա­յում է, որ ներ­քա­ղա­քա­կան լուրջ գոր­ծըն­թաց­ներ են խմոր­վում։ Գու­ցե ա­ռա­ջին հա­յաց­քից թվում է, թե դրանք ըն­դա­մե­նը հեր­թա­կան գոր­ծըն­թաց­ներ են, սա­կայն ի­րա­կա­նում կան դրանց դր­դա­պատ­ճառ­նե­րը։ Ի վեր­ջո, հենց ամ­ռա­նը տե­ղի ու­նե­ցան ԲՀԿ նա­խա­գահ Գա­գիկ Ծա­ռու­կյա­նի հետ կապ­ված հայտ­նի ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րը, ձևա­վոր­վեց հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյուն ե­րեք քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րի միջև, ո­րի ա­ռանց­քում Ար­թուր Վա­նե­ցյա­նի «Հայ­րե­նիք» կու­սակ­ցու­թյու­նը, ՀՅԴ-ն և ԲՀԿ-ն են։ Ի­րենց դիր­քո­րո­շում­նե­րում ար­մա­տա­կան մո­տե­ցում­նե­րը վե­րա­հաս­տա­տե­ցին «Սաս­նա ծռե­րը», ո­րոնք, ի­րենց ո­ճի հա­մա­ձայն, շա­րու­նա­կում են հո­խոր­տալ, սպառ­նալ և այլն։ Ա­հա այս­պի­սի գոր­ծըն­թաց­նե­րով էին հա­գե­ցած ար­ձա­կուր­դա­յին հա­մար­վող ա­մա­ռա­յին ա­միս­նե­րը։
Հեր­թա­կան թեժ աշ­նան ակն­կա­լի­քի նա­խա­շե­մին շա­տե­րի մոտ հարց ա­ռա­ջա­ցավ. ար­դյոք ընդ­դի­մա­դիր բևե­ռում տե­ղի ու­նե­ցող գոր­ծըն­թաց­նե­րը կա­րո՞ղ են որևէ վճ­ռո­րոշ նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­նալ իշ­խա­նու­թյան հա­մար‚ թե՞, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, զար­գա­ցող ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րը չեն մտա­հո­գում ՀՀ ղե­կա­վա­րու­թյա­նը, ինչ­պես վեր­ջին­ներս ցան­կա­նում են ցույց տալ՝ ձևաց­նե­լով, թե ի­րենք ու­նեն ժո­ղովր­դի լիա­կա­տար ա­ջակ­ցու­թյու­նը։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ‚ իշ­խա­նու­թյու­նը մտա­հոգ­վե­լու կա­րիք ու­նի՞, թե՞ ոչ։
Այս հար­ցի շուրջ տար­բեր կար­ծիք­ներ կա­րող են հն­չել, սա­կայն ա­մե­նայն հա­վա­նա­կա­նու­թյամբ, իշ­խա­նու­թյու­նը ոչ միայն կա­րիք ու­նի մտա­հոգ­վե­լու, այլև ի­րա­կա­նում լավ էլ մտա­հոգ­ված ու ան­հան­գիստ է։ Հա­կա­ռակ դեպ­քում այս­քան նյար­դա­յին կեր­պով չէր պայ­քա­րի ընդ­դի­մա­դիր ցան­կա­ցած դրսևոր­ման դեմ։ Հի­շենք թե­կուզ Գա­գիկ Ծա­ռու­կյա­նի դեմ ըն­թա­ցող քայ­լե­րը, ո­րոն­ցով փոր­ձում են լռեց­նել նրան ու նրա ղե­կա­վա­րած քա­ղա­քա­կան ու­ժին՝ ընդ­հուպ մինչև դա­տա­րան տա­նե­լով ու ա­զա­տազ­րկ­ման սպառ­նա­լի­քով։ Հի­շենք նաև, թե ինչ ծի­ծա­ղե­լի պատր­վակ­նե­րով է իշ­խա­նու­թյու­նը փոր­ձում ԱԱԾ, ոս­տի­կա­նու­թյուն կամ քնն­չա­կան կո­մի­տե տա­նել Ար­թուր Վա­նե­ցյա­նին՝ այդ­պի­սով հո­գե­բա­նա­կան ճն­շում գոր­ծադ­րե­լով նրա դեմ։ Սա ցույց է տա­լիս, որ իշ­խա­նու­թյան ձևա­կան հան­գս­տու­թյան, պա­թո­սի ու ինք­նավս­տա­հու­թյան տակ ի­րա­կա­նում թաքն­ված է լուրջ ան­հան­գս­տու­թյուն, և հենց ար­մա­տում ցան­կա­նում են ընդ­դի­մու­թյան ակ­տի­վու­թյու­նը կան­խել։
Իսկ ու­մի՞ց պետք է ան­հան­գս­տա­նա իշ­խա­նու­թյու­նը։
Ի­հար­կե, իշ­խա­նու­թյունն ա­ռանձ­նա­պես ան­հան­գս­տա­նա­լու ա­ռիթ չու­նի նախ­կին­նե­րից։ ՀՀ ղե­կա­վա­րու­թյու­նը շատ լավ հաս­կա­նում է, որ քա­նի դեռ կա նախ­կին­ներ-ներ­կա­ներ, սև-սպի­տակ բա­ժա­նու­մը, ի­րենք ու­նեն դիր­քա­յին ա­ռա­վե­լու­թյուն։ Ի­հար­կե, այդ ա­ռա­վե­լու­թյու­նը եր­կար տևել չի կա­րող, սա­կայն դեռ թարմ են 2018 թվա­կա­նի ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ հի­շո­ղու­թյուն­նե­րը։ Այս պա­րա­գա­յում իշ­խա­նու­թյանն ա­ռանձ­նա­պես չի մտա­հո­գում հան­րա­պե­տա­կան­նե­րի և նրանց ա­ռաջ­նոր­դի ո­րո­շա­կի ակ­տի­վու­թյու­նը։ Հա­կա­ռա­կը՝ նրանք միշտ փոր­ձում են ՀՀԿ ակ­տի­վու­թյունն օգ­տա­գոր­ծել ա­ռա­վե­լու­թյուն ստա­նա­լու հա­մար՝ հան­րու­թյա­նը սպառ­նա­լով նախ­կին­նե­րի վե­րա­դար­ձով։ Այն­պես որ, քա­նի դեռ թարմ է «Մեր­ժիր Սեր­ժին» կար­գա­խո­սը, և նախ­կին­նե­րի այ­լընտ­րանք ըն­կալ­վում է գոր­ծող իշ­խա­նու­թյու­նը, վեր­ջին­ներս ա­ռանձ­նա­պես ան­հան­գս­տա­նա­լու կա­րիք չու­նեն։
Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի պա­րա­գա­յում ի­րա­վի­ճակն ինչ-որ տեղ նույնն է։ Դար­ձյալ խա­ղարկ­վում է «նախ­կին­ներ» խա­ղա­քար­տը։ Սա­կայն կա մի նր­բու­թյուն. Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նը 12 տա­րի իշ­խա­նու­թյան չէ և հիմ­նա­կա­նում չի ա­սո­ցաց­վում նախ­կին­նե­րի հետ։ Սե­րունդ է փոխ­վել, ո­րը լավ քա­րոզ­չա­կան աշ­խա­տան­քի դեպ­քում կա­րող է նաև մի­ֆա­կա­նաց­նել Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նին։ Ընդ ո­րում, հետևե­լով Քո­չա­րյա­նի քա­րո­զին՝ հենց դա էլ նկա­տում ենք. ՀՀ երկ­րորդ նա­խա­գա­հը ներ­կա­յաց­վում է որ­պես շի­նա­րար, որ­պես տն­տե­սա­կան հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի հե­ղի­նակ, պա­տե­րազ­մի հաղ­թա­նա­կում մեծ ներդ­րում ու­նե­ցող գոր­ծիչ և այլն։ Նոր սերն­դի հա­մար սա կա­րող է շատ լավ խայծ լի­նել։ Ի վեր­ջո, 2018 թ. գար­նա­նը մեր­ժել էին Սեր­ժին, ոչ թե Ռո­բեր­տին, և այս պա­րա­գա­յում որ­քան էլ խա­ղարկ­վի նախ­կին­նե­րի գոր­ծո­նը, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Ռո­բերտ Քո­չա­րյանն ուղ­ղա­կիո­րեն չի կապ­վում 2018 թ. ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի հետ։ Իսկ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի շնոր­հիվ ՀՀ երկ­րորդ նա­խա­գա­հը բեր­վեց քա­ղա­քա­կան դաշտ, նրան տր­վեց տու­ժա­ծի կեր­պար ու կար­գա­վի­ճակ։
Ինչ վե­րա­բե­րում է «Բար­գա­վաճ Հա­յաս­տա­նին», ա­պա մինչև Գա­գիկ Ծա­ռու­կյա­նի հետ ըն­թա­ցող զար­գա­ցում­ներն այս ու­ժի կա­ռույց­նե­րի հզո­րու­թյան‚ ինս­տի­տու­ցիո­նա­լիզ­մի‚ մարդ­կա­յին ռե­սուրս­նե­րի մա­սին ա­ռաս­պե­լա­կան պատ­կե­րա­ցում­ներ կա­յին։ Սա­կայն ինչ­պես ի­րա­կա­նու­թյու­նը ցույց տվեց‚ այդ կա­ռույց­նե­րը պատ­րաստ չեն ծայ­րա­հեղ պայ­ման­նե­րում զանգ­վա­ծա­յին փո­ղո­ցա­յին մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի։ Բա­ցի այդ‚ ԲՀԿ ղե­կա­վա­րը՝ Գա­գիկ Ծա­ռու­կյա­նը‚ բա­վա­կա­նին խո­ցե­լի կեր­պար է՝ հաշ­վի առ­նե­լով նրա ու­նեց­վածքն ու այն հան­գա­ման­քը‚ որ նա ՀՀ ա­մե­նա­խո­շոր և ոչ ա­մե­նա­մա­քուր հե­տա­գիծն ու­նե­ցող սե­փա­կա­նա­տե­րե­րից է, նա‚ ըստ էու­թյան‚ կորց­նե­լու շատ բան ու­նի‚ և այդ հան­գա­ման­քի վրա խա­ղա­ցել են և՛ Սերժ Սարգ­սյա­նի‚ և՛ ներ­կա իշ­խա­նու­թյու­նը։ Սա Գա­գիկ Ծա­ռու­կյա­նի ա­քի­լե­սյան գար­շա­պարն է‚ ին­չը նրան բա­վա­կա­նին խո­ցե­լի է դարձ­նում‚ և վեր­ջինս միշտ ա­մե­նա­վեր­ջին պա­հին նա­հան­ջում է։
Նույն կերպ իր խո­ցե­լիու­թյունն ու­նի խոր­հր­դա­րա­նում ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տում դիր­քա­վոր­վող «Լու­սա­վոր Հա­յաս­տան» կու­սակ­ցու­թյու­նը‚ ո­րը երբ փոր­ձում է թե­կուզ մեկ սմ խախ­տել իր հա­մար գծ­ված ա­րա­հե­տը‚ նրան ան­մի­ջա­պես սկ­սում են ե­րե­սով տալ իր ծա­գում­նա­բա­նու­թյու­նը‚ կա­պում են նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի հետ‚ ակ­նար­կում են «Վա­տի­կա­նի հետ կա­պե­րը»։ Եվ կար­ծես թե այդ խա­ղա­քար­տը միշտ գոր­ծում է‚ և այդ­պի­սով իշ­խա­նու­թյու­նը հեշ­տու­թյամբ կա­րո­ղա­նում է վե­րահս­կո­ղու­թյան ներ­քո պա­հել Մա­րու­քյա­նին ու նրա քա­ղա­քա­կան ու­ժը‚ մա­նա­վանդ որ Մա­րու­քյանն էլ ա­ռանձ­նա­պես դեմ չէ‚ որ իր հետ ա­նընդ­հատ պայ­մա­նա­վոր­վեն։ Այս գոր­ծիչն ու նրա ղե­կա­վա­րած կու­սակ­ցու­թյու­նը ա­ռանձ­նա­պես ան­հան­գս­տու­թյուն չեն պատ­ճա­ռում‚ քա­նի որ հռե­տո­րա­բա­նու­թյու­նից այն կողմ գոր­ծը եր­բեք չի անց­նում։
Ընդ­դի­մա­դիր այս ներ­կապ­նա­կում ա­մե­նաան­խո­ցե­լին «Հայ­րե­նիք» կու­սակ­ցու­թյունն է՝ Ար­թուր Վա­նե­ցյա­նով։ Նրան դժ­վար է ա­սո­ցաց­նել նախ­կին­նե­րի հետ։ Որ­պես հան­րա­յին դեմք՝ Ար­թուր Վա­նե­ցյա­նը հենց հե­ղա­փո­խու­թյան ծնունդ է‚ հենց հե­ղա­փո­խա­կան իշ­խա­նու­թյու­նը նրան բե­րեց աս­պա­րեզ։ Փոր­ձե­ցին նրան կա­պել նախ­կին­նե­րի հետ‚ սա­կայն ա­պար­դյուն‚ քա­նի որ հիմ­քե­րը բա­վա­կա­նին թույլ են։ Բա­ցի այդ‚ Վա­նե­ցյանն ինք­նա­բավ գոր­ծիչ է‚ ա­նընդ­հատ նոր կա­ռույց­ներ է բա­ցում հան­րա­պե­տու­թյու­նով մեկ‚ այ­սինքն՝ ինս­տի­տու­ցիո­նալ ա­ռու­մով է զար­գա­նում կու­սակ­ցու­թյու­նը։ Ակն­հայտ է‚ որ կան նաև լուրջ կա­պեր դր­սում‚ մաս­նա­վո­րա­պես‚ Մոսկ­վա­յում և ԱՄՆ վար­չա­կար­գում։ Այս ա­ռու­մով Վա­նե­ցյանն ա­մե­նաան­խո­ցե­լին ու միա­ժա­մա­նակ ա­մե­նավ­տան­գա­վորն է։ Եվ դրա­նով է պայ­մա­նա­վոր­ված‚ որ նա ա­նընդ­հատ հայ­տն­վում է այս կամ այն ու­ժա­յին կա­ռույ­ցում տար­բեր կար­գա­վի­ճակ­նե­րով. ա­մեն ջանք գոր­ծադր­վում է Վա­նե­ցյա­նին վար­կա­բե­կե­լու հա­մար։ Սա­կայն՝ ա­պար­դյուն‚ քա­նի որ ան­մի­ջա­պես ստա­նում են շատ կտ­րուկ հար­ված‚ այդ թվում՝ ին­ֆոր­մա­ցիոն‚ ին­չը շատ մտա­հո­գում է Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին ու նրա իշ­խա­նու­թյա­նը։ Փա­շի­նյա­նին վա­խեց­նում է այն փաս­տը‚ որ Վա­նե­ցյա­նը շատ բան գի­տի թե՛ իշ­խա­նու­թյան‚ թե՛ կոնկ­րետ մարդ­կանց և այն գոր­ծըն­թաց­նե­րի վե­րա­բե­րյալ‚ ո­րոնց ար­դյուն­քում Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը հայ­տն­վեց երկ­րի կա­ռա­վար­ման ղե­կին։
Ի­հար­կե‚ միայն Վա­նե­ցյա­նով չեն սահ­մա­նա­փակ­վում ՀՀ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի վա­խե­րը։ Նրանց խս­տո­րեն մտա­հո­գում է Քո­չա­րյա­նի և Վա­նե­ցյա­նի միջև ա­լյանս ստեղ­ծե­լու հե­ռան­կա­րը‚ որն ընդ­հան­րա­պես շատ վտան­գա­վոր խառ­նուրդ կա­րող է լի­նել գոր­ծող կա­ռա­վա­րու­թյան հա­մար։ Բա­ցի այն‚ որ կա­րող են միա­վոր­վել ինս­տի­տու­ցիո­նալ կա­ռույց­ներն ու նրանց հզոր ղե­կա­վար­նե­րը‚ այս­տեղ ընդ­գծ­վում են նաև աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան ընդ­հան­րու­թյուն­նե­րը։ Սա նշա­նա­կում է‚ որ այս միա­վո­րու­մը գու­ցե հս­տակ ա­ջակ­ցու­թյուն ու­նե­նա նաև դր­սից։ Եվ հի­մա իշ­խա­նու­թյունն ա­մեն ինչ ա­նում է՝ թույլ չտա­լու նման ա­լյան­սի ձևա­վո­րու­մը։ Իսկ նման հե­ռան­կա­րը չի բա­ցառ­վում‚ քա­նի որ Վա­նե­ցյա­նը հայ­տա­րա­րել էր‚ որ Ար­ցա­խից վե­րա­դառ­նա­լուց հե­տո (այդ այցն ար­դեն կա­յա­ցել է) սկ­սե­լու է հան­դի­պում­նե­րի շարք ՀՀ նախ­կին նա­խա­գահ­նե­րի՝ Տեր-Պետ­րո­սյա­նի‚ Քո­չա­րյա­նի և Սարգ­սյա­նի հետ։ Եվ հնա­րա­վոր այդ ա­լյանսն օ­րո­րո­ցում խեղ­դե­լու հա­մար փա­շի­նյա­նա­կան իշ­խա­նու­թյունն ա­մեն քայ­լի գնա­լու է։
Ա­րամ Վ. ՍԱՐԳ­ՍՅԱՆ
Դիտվել է՝ 4048

Մեկնաբանություններ