Մնա տա­նը, թատ­րոն նա­յիր: Խոս­քը հե­ռուս­տա­թատ­րո­նի մա­սին չէ: Այս օ­րե­րին տա­նը նս­տած կա­րե­լի է հետևել թա­տե­րա­կան ան­ցու­դար­ձին, թան­գա­րան­նե­րի ցու­ցադ­րու­թյուն­նե­րին, հա­մերգ լսել: Ինչ­պե՞ս են այս ճգ­նա­ժա­մը հաղ­թա­հա­րում բե­մի մար­դիկ: Թե­մա­յի շուրջ զրու­ցել ենք Վա­նա­ձո­րի Հով­հան­նես Ա­բե­լյա­նի ան­վան դրա­մա­տի­կա­կան թատ­րո­նի դե­րա­սան ԷԴԳԱՐ ՔՈ­ՉԱ­ՐՅԱ­ՆԻ հետ:

...Մերթ ընդ մերթ, պա­տեհ-ան­պա­տեհ ա­ռիթ­նե­րով փոր­ձում ենք ինչ-որ կերպ հա­սա­նե­լի դարձ­նել մեր պատ­մա­կան հու­շար­ձան-կո­թող­նե­րի, ե­կե­ղե­ցի­նե­րի ու խաչ­քա­րե­րի նկատ­մամբ տե­ղի ու­նե­ցող վայ­րա­գու­թյան ցան­կա­ցած դրսևո­րում։ Եվ դա ճիշտ է, հե­ռուն գնա­ցող, բայց ոչ բա­վա­րար։

Կեր­պար­վես­տում (նվաս­տիս խո­րին հա­մոզ­մամբ) հան­ճա­րի կարմ­րա­հուռ և ոս­կեե­րիզ պատ­մու­ճա­նով զուգ­վում են ե­զա­կի­նե­րը, նրանք, ով­քեր հաղ­թա­հա­րել են ժա­մա­նա­կի պատ­նեշն ու առե­ղծ­ված են հա­ճախ դա­րեր անց։ Հան­ճար­նե­րը ե­զա­կի են և ան­վե­րա­պա­հո­րեն հո­ղե­ղեն չեն, Երկ­նա­վորն է տիե­զե­րա­կան ա­սուպ-հուն­դը վար նե­տում և երկ­րա­վոր­նե­րիս պարգևում հո­գե­ղեն բերկ­րանք և ա­ռա­ջըն­թաց։

ՈՒ­սում­նա­ռու­թյան տա­րի­նե­րին Կո­մի­տա­սը բնակ­վում էր Բեռ­լի­նի Կրոյց­բերգ շր­ջա­նի Կոխ­շտ­րա­սե փո­ղո­ցի 5-հար­կա­նի տնե­րից մե­կում:

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը օ­պե­րա­յին եր­գիչ Ա­ԴԱՄ ԲԱՐ­ՐՈՆ է: Նա ծն­վել է Գյում­րիում, այժմ ապ­րում է Փա­րի­զում, աշ­խա­տում է Փա­րի­զի Սկ­րյա­բի­նի ան­վան և Ռախ­մա­նի­նո­վի ան­վան կոն­սեր­վա­տո­րիա­նե­րում, հա­մերգ­նե­րով հան­դես է գա­լիս աշ­խար­հի լա­վա­գույն բե­մե­րում, անց­կաց­նում վար­պե­տու­թյան դա­սեր աշ­խար­հի տար­բեր քա­ղաք­նե­րում, որ­պես ժյու­րիի ան­դամ՝ հրա­վիր­վում տար­բեր մի­ջազ­գա­յին մր­ցույթ­նե­րի:

«Թեև Հա­յաս­տա­նում ար­տա­կարգ դրու­թ­յուն է հայ­տա­րար­ված, և մար­դիկ մտա­հոգ­ված են, թե ինչ­պես պետք է հաղ­թա­հար­վի կո­րո­նա­վի­րու­սը մեր երկ­րում, կի­նո­գոր­ծիչ­նե­րի մի փոքր խումբ «պայ­քա­րում» է Հա­յաս­տա­նի ազ­գա­յին կի­նո­կենտ­րո­նի դեմ, կա­ռույ­ցի վե­րա­բե­ր­յալ մե­ղադ­րագ­րեր ու­ղար­կում տար­բեր պաշ­տո­ն­յա­նե­րի ու գրա­ռում­ներ ա­նում այդ մա­սին ֆեյս­բու­քում». սա Հա­յաս­տա­նի կի­նո­միու­թ­յան ու մաս­նա­վո­րա­պես «Ոս­կե ծի­րան» կի­նո­փա­ռա­տո­նի հետ սեր­տո­րեն գոր­ծակ­ցող, լրագ­րող Գո­հար Հա­կո­բ­յա­նի նյու­թից է։

Ֆեյս­բու­քի տա­րեգր­քում նկա­տե­ցի ՍԱ­ՄՈՒԵԼ ՈՍ­ԿԱ­ՆՅԱ­ՆԻ լու­սան­կար­չա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը: Ո­ճը, լու­սան­կար­ներն ար­դեն ծա­նոթ էին, հե­ղի­նա­կը՝ ան­ծա­նոթ: Գրե­ցի նրան, ա­ռա­ջար­կե­ցի զրու­ցել լու­սան­կար­չու­թյան մա­սին: Մինչ նյու­թը հրա­պա­րակ­ման էի պատ­րաս­տում՝ Հա­յաս­տա­նում կո­րո­նա­վի­րու­սի բռն­կու­մը ի­րա­վի­ճակ փո­խեց: Փակ­վե­ցինք տա­նը: Բո­լոր զրույց­նե­րը հա­մա­վա­րա­կի մա­սին էին:

1896-ին տե­ղի ու­նե­ցավ մի ճա­կա­տագ­րա­կան ի­րա­դար­ձու­թյուն, որն ահ­ռե­լի նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­ցավ ոչ միայն Կո­մի­տա­սի, այլև բո­վան­դակ հայ ժո­ղովր­դի կյան­քում:

Մար­տի 23-ին Հա­յաս­տա­նի ազ­գա­յին պո­լի­տեխ­նի­կա­կան հա­մալ­սա­րա­նում գոր­ծարկ­վել է Հայ­կա­կան ա­ռա­ջին հա­մալ­սա­րա­նա­կան առ­ցանց կր­թա­կան հար­թա­կը։ Ինչ­պես հա­ղոր­դում է պո­լի­տեխ­նի­կա­կան հա­մալ­սա­րա­նի պրո­ռեկ­տոր, աշ­խա­տա­կազ­մի ղե­կա­վար Գոռ Վար­դա­նյա­նը, դեռևս մար­տի 13-ին Հա­յաս­տա­նի ազ­գա­յին պո­լի­տեխ­նի­կա­կան հա­մալ­սա­րա­նի ղե­կա­վա­րու­թյու­նը, ի դեմս ռեկ­տոր, պրո­ֆե­սոր Ոս­տա­նիկ Մա­րու­խյա­նի, ո­րո­շում է կա­յաց­րել ա­րա­գաց­նել առ­ցանց ու­սուց­ման գոր­ծիք­նե­րի ստեղծ­ման և ներ­դր­ման աշ­խա­տանք­նե­րը։

Խորը ցավ ապրեցի, երբ ստացա մեր դարաշրջանի հանճարեղ կոմպոզիտորի և իմ սիրելի ընկերոջ` Քշիշտոֆ Պենդերեցկու կորստի վշտալի լուրը: 2008-ից Հայաստանի մշակութային կյանքը կարծես բաժանվեց երկու շրջանի. մինչև Պենդերեցկի և նրանից հետո: