«ՄԵՆՔ ՎՍՏԱՀ ԵՆՔ ՄԵՐ ՈՒԺԵՐԻՆ ԵՎ ՀԱՎԱՏԱՐԻՄ ԵՆՔ ՄԵՐ ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐԻՆ»

«Իրավունքը de facto»-ի հարցերին պատասխանում է ՀՀԿ փոխնախագահ ՌՈՒԲԵՆ ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆԸ
-Պարոն Թադևոսյան, օրերս նշվեց ՀՀԿ-ի 20-ամյակը, սակայն տպավորությունն այնպիսին է, թե ՀՀԿ-ն հարյուր, երկու հարյուր տարեկան է. մի քիչ շատ էր ինքը մեր կյանքի մեջ:
-ՀՀԿ-ն նորանկախ Հայաստանում գրանցված թիվ մեկ կուսակցությունն է, սակայն նրա արմատները շատ խորն են ու հասնում են մինչև 60-ականներ: Հանրապետական կուսակցությունը ձևավորվեց Անկախության բանակի ջոկատների ռազմաքաղաքական կազմավորման վրա, Անկախության բանակի ջոկատները գլխավորում և համալրում էին ազգային միացյալ կուսակցության անդամները, իսկ ԱՄԿ-ի արմատներն սկիզբ են առնում հենց 60-ականներից: Ընդ որում, կցանկանայի ձեր թերթի միջոցով շնորհավորել իմ կուսակցությանն այդ առիթով:
-Մնում է միանալ այդ շնորհավորանքներին և անցնել առաջ։ Դուք եղել եք կուսակցության ակունքներո՞ւմ:
-Այո, եղել եմ ԱՄԿ-ի անդամ` 60-ականներից:
-Դիսիդենտ չե՞ք:
-Ընդհատակում աշխատել եմ, պայքարել եմ:
-Երբ ստեղծում էիք կուսակցությունը (Աշոտ Նավասարդյանի ժամանակ ՀՀԿ-ն համարվում էր մարդ-կուսակցություն, այդ հետո Վազգենը կուսակցությունից «ստացավ» նոր բովանդակություն), բոլոր դեպքերում, Դուք այն օրերին պատկերացնո՞ւմ էիք, որ ՀՀԿ-ն հայաստանյան կյանքում կունենա այսպիսի դերակատարություն:
-Իհարկե։ Նաև ակնկալում էինք, որովհետև մենք երկրի անկախության համար էինք պայքարում: Եվ գտնվելով ընդդիմության, ինչպես նաև իշխանության շարքերում, լավ էինք պատկերացնում երկրի բոլոր խնդիրները:
-Էդ ե՞րբ եք եղել ընդդիմություն, ինչ-որ դժվար է հիշելը:
-90-ականների սկզբին:
-Ես ձեզ` ՀՀԿ-ին, հիշում եմ, երբ դուք «Հանրապետություն» դաշինքում էիք. էդ ո՞նց եղավ, որ ընդդիմությունից դարձաք իշխանություն:
-Որոշակի հարցերի շուրջ մենք միավորվեցինք, երբ երկրի առջև ծառացած խնդիրներ կային, որոնք համատեղ լուծման կարիք ունեին: Այսօր էլ ենք մենք համագործակցում և պատրաստ ենք համագործակցել բոլորի հետ, օգտագործել երկրի քաղաքական բոլոր ռեսուրսները` երկրի անվտանգության, երկրի կայացման համար:
-Ինչ-որ մի փուլում` Անդրանիկ Մարգարյանի ՀՀԿ նախագահության օրերին, երբ ՀՀԿ-ն առանձնապես վեկտորալ, գեոպոլիտիկ խաղերի մեջ չէր, ուղղակի քաղաքական բրենդի էր վերածվել, նրա հետ խաղալ բոլորն էին ուզում: Հետո` ինչ-ինչ գեոպոլիտիկ «սրբագրումներ» տեղի ունեցան: Ըստ Ձեզ, ո՞ր փուլն էր ամենահատկանշականը ՀՀԿ-ի համար:
-Բոլոր դեպքերում, կազմավորման փուլը: 90-ականների սկիզբը շատ կարևոր էտապ էր կուսակցության համար: Կազմավորումը, համահավաք ձևով, որպես քաղաքական միավորում, հանրությանը ներկայանալը, երբ ընկալվելու խնդիր կար, երբ կար խնդիր` արդյո՞ք արժեքները, որոնք մենք դավանում էինք 80-ականներին, ի վիճակի ենք հանրության համար ընկալելի դարձնել: Փառք Աստծո, դա մեզ հաջողվեց, հանրությունը մեզ ընդունեց, ընկալեց, վստահեց ու այսօր նաև պահանջում է:
-Այդպե՞ս եք կարծում: Եվ, այնուհանդերձ, 12 տարի է, գրեթե իշխող կուսակցություն եք (ՀՀՇ-ն ութ տարի իշխեց), ո՞րն է, ըստ Ձեզ, ՀՀՇ-ի և ձեր տարբերությունը: Ի դեպ, ընդունված տեսակետ է, որ ՀՀՇ-ն ինտելեկտուալների կուսակցություն էր, կարո՞ղ ենք ՀՀԿ-ի մասին նույնն ասել:
-Իհարկե, կարող ենք: Մեր շարքերում էլ մեծ թիվ են կազմում պատրաստված մարդիկ` գիտնականներ, մտավորականներ, քաղաքագետներ, ովքեր ի վիճակի են արժանանալու Ձեր նշած գնահատականին:
-ՀՀԿ-ի մասին ասվում է, որ այնտեղ շատ են պատեհապաշտները:
-Նրանք ամեն տեղ են: Եվ, իհարկե, ՀՀԿ-ում նույնպես. ցանկացած մեծ կուսակցությունում, էլ չեմ ասում` իշխող, կարող են լինել նաև այդպիսիք: Կուսակցության համապատասխան կառույցները մշտական ինքնամաքրման գործընթացի մեջ են:
-Որտեղի՞ց եք գտնում այդքան լվացքի փոշի` այդպես ինքնամաքրվելու համար: Ասել է` ի՞նչ մեխանիզմով եք որոշում` սա պատեհապաշտ է, նա` ոչ:
-Կառույցների միջոցով: Մենք ունենք 1690-ից ավելի սկզբնական կառույցներ, ներկայացված ենք հանրապետության բոլոր մարզերում, համայնքներում: Մարզային, շրջանային ՀՀԿ խորհուրդների միջոցով քննարկում ենք մեր կուսակցականների պահվածքը. բավականին թվով ընկերներ կարգապահական պատիժների են ենթարկվում, կամ հեռացման ձևով մաքրում ենք մեր շարքերը:
-Իսկապես հետաքրքիր ու խիստ արդիական թեմա շոշափեցիք, մանավանդ վերջին զարգացումների ֆոնի վրա: Դրան դեռ կհասնենք, իսկ այժմ այն մասին, որ վերջերս նաև «քաղաքական մոնոպոլիայի» դեմ բողոքող եղավ, և, բացի Ղարաբաղի մասին հրաժարականի հորդորից, նախկին իշխանավորը նաև բացականչեց. «է՞ս ինչ քաղաքական մոնոպոլիա է, էս ինչ տնտեսական մոնոպոլիա է», այդ բոլորն առնչելով ՀՀԿ-ի հետ:
-Դե գիտեք, եթե իշխանության մեջ եղող կուսակցությունն ունի իր դերակատարումը և կրում է պատասխանատվություն, բեռ, բնական է, որ պետք է հարվածներ էլ ստանա:
-Կարծում եք` դա «հարվա՞ծ» էր:
-Կարծում եմ, որովհետև մենք բաց ենք և պատրաստ համագործակցելու ցանկացած կուսակցության հետ: Այլ խնդիր է, թե ինչ վիճակում է հայ քաղաքական դաշտը:
-Չեք էլ պատրաստվում կիսել ձեր իշխանական-քաղաքական մոնոպոլիան:
-Կարծում եք` Ձեր հարցադրումը ճի՞շտ է. կոալիցիա է, չէ՞, գործում, իսկ դա արդեն իսկ նշանակում է, որ «կիսել» ենք մեր իշխանությունը:
-Երևի սրտով չեք կիսել: Դրա համար էլ այսպես ամեն ինչ տակնուվրա է լինում: Սա` «ա»: Եվ «բ»` խոսակցություն կա, որ եթե ֆորս-մաժոր չլինի, 2012 թ. նոր թիմ է ձևավորվելու` դեպ իշխող վերնախավ, և դա, ասում են, լինելու է երիտասարդ, անգլոսաքսոնական արժեհամակարգային կրումների կուռ-սուր քաղաքական ուժ: Դուք խանդով չե՞ք վերաբերվի այդ ամենին:
-Մենք վստահ ենք մեր ուժերին և հավատարիմ ենք մեր գաղափարներին, մենք գիտենք մեր սկզբունքները և մեր ղեկավարության ընտրած ուղեգիծը և շատ սթափ ենք նայում այդ ամենին:
-Այսօր շատ է խոսվում արտահերթ ընտրությունների մասին, Դուք դա հնարավոր համարո՞ւմ եք:
-Իհարկե ո՛չ: Դրա ո՛չ նախադրյալները կան, ո՛չ էլ անհրաժեշտությունը: Միայն ցանկությունը քիչ է, քաղաքական հիմքեր էլ պետք է լինեն, այդպիսիք չկան: Այն ուժերը, որոնք մամուլում հանդես են գալիս «հանուն» արտահերթ ընտրությունների, ինչո՞ւ գործառույթներ չեն սկսում իրենց մարզային կառույցների մակարդակում: Այդ կառույցներում ոչ մի աշխատանք չի ընթանում, ինչն էլ նշանակում է` նրանք ընդամենը քամի են անում:
-Եվ, այնուհանդերձ, ՀՀԿ-ն կուսակցություն է, որը նույն այդ 20 տարվա մեջ ունի կորցրած 3 առաջնորդ: Դա ի՞նչ «կարմա» է, պարոն Թադևոսյան:
-Հայրենիքին ծառայելը և՛ պատիվ է, և՛ ծանր բեռ: Եվ մեր բոլոր առաջնորդները կրել են այդ բեռը, նախ և առաջ պատիվ ունենալով լինելու հայրենիքի զինվոր:
-Հարցը մնաց անպատասխան... Պարոն Թադևոսյան, Դուք ՀՀԿ ո՞ր ղեկավարի օրոք եք Ձեզ ավելի լավ զգացել, կայացած եղել:
-Ե՛վ Անդրանիկ Մարգարյանի, և՛ Սերժ Սարգսյանի:
-ՀՀԿ որ ղեկավարն ինչով էր առանձնանում` ըստ Ձեզ: Ընդ որում` ավելի ուժեղ էր թիմը Վազգենի՞ ժամանակ, թե՞ երբ:
-Յուրաքանչյուրի դեպքում յուրովի ուժեղ է եղել ՀՀԿ-ն: Որովհետև տարբեր ժամանակահատվածներում կուսակցության առաջ տարբեր խնդիրներ են դրված եղել: Եվ դատել, թե ով է ուժեղ, ճիշտ չէ: Ընդ որում, չէի ասի, թե տարբերությունները շատ մեծ են եղել, քանի որ «Հանրապետականը» միշտ կայուն և սկզբունքային իր գիծն է առաջ տարել: Գուցե խոսք լինի ղեկավարման տակտիկական խնդիրների մասին: Ասացի` քաղաքական իրավիճակից ելնելով` մեր լիդերներից ամեն մեկի առաջ տարբեր խնդիրներ են դրված եղել։ Աշոտի ժամանակ կազմակերպչական խնդիրներ էինք լուծում, քաղաքական հեղհեղուկ դաշտում մեր դիրքն ու տեղն էինք որոշում: Վազգենի ժամանակ կուսակցությունը բավականին աշխուժացավ քանակական տեսակետից ու հզորացավ: Իսկ Մարգարյանի ժամանակ մենք կարողացանք արդեն այդ ռեսուրսն արդյունավետ օգտագործել պետականաշինության գործում: Սերժ Սարգսյանի ժամանակ արդեն, կրելով ուրույն պատասխանատվություն ընթացող քաղաքական բոլոր գործընթացների համար, մենք արդեն դոմինանտ ենք և ուղղություն տվող: Կարծում եմ` անցնող բոլոր տարիներին «Հանրապետականը» պատվով է դուրս եկել այդ փորձություններից և առաջիկայում էլ նույն ոգով, նույն պատվախնդրությամբ կրելու է իր բեռը, լուծումների է տանելու երկրում առկա խնդիրները:
-Առաջիկայի «բեռը» շատ հետաքրքիր էր, բայց մարդկային առումով ո՞վ էր ավելի հետաքրքիր, ո՞վ է ավելի վառ ու հեռագնա: Անկեղծ, պարոն Թադևոսյան:
-Բախտ ու պատիվ եմ ունեցել ՀՀԿ 4 լիդերների հետ էլ աշխատելու:
-Ե՞վ:
-Եվ` 4-ն էլ վառ անհատականություններ, հետաքրքիր քաղաքական գործիչներ էին, ընդ որում, ասես մեկը մյուսի լրացումը լիներ. այդ անհատները բոլորն էլ խարիզմա ունեցողներ էին, և կախված քաղաքական իրավիճակից` դրսևորում էին իրենց քաղաքական ունակություններն ու փորձառությունը` խիստ գրագետ ու նույնքան խելամիտ որոշումներ կայացնելով:
-Չեք ուզում խոստովանել, որ Անդրանիկ Մարգարյանի ժամանակ էստեղ` ՀՀԿ-ում, մի տեսակ ավելի աշխույժ-«տաք» էր. կառավարությունից, օրվա վերջում, թըփ-թըփ գալիս էր կուսակցություն, մտնում էս սենյակը, էս ջահելների հետ նստում-«գալաջի» էր անում, հետո` էն սենյակ էր մտնում, հետո` մյուս ու էդպե՜ս` ողջ գիշեր: Իսկ Սերժ Սարգսյանն ամեն օր չի գալիս:
-Ինչը շատ բնական է` հաշվի առնելով հանրապետության նախագահի զբաղվածությունը։ Այո, մենք իրեն մի քիչ կարոտում ենք:
-Բայց և այնպես, նա նույն ջերմությա՞մբ է այստեղ գալիս:
-Իհարկե: Ջերմ` անմիջական, շատ անկեղծ, անկաշկանդ: Զրուցում ենք, քննարկում:
-Հումոր անո՞ւմ է. Վազգենն ու Անդոն առանց հումորի չէին ապրի:
-Բոլոր էդ մարդկային հատկություններն ունի նաև Սերժ Սարգսյանը. չգիտեք` Սերժ Սարգսյանն այնքա՜ն նուրբ հումոր ունի, կես բառի, կես ժեստի մեջ: Բայց նրա գլխավոր հատկանիշը եղել և մնում է քաղաքական ճշգրիտ որոշումներ կայացնելը: Գիտեք, աշխատելով ՀՀԿ իրապես խարիզմատիկ լիդերների հետ, ամեն անգամ ինձ համար նոր, մարդկային որակներ եմ հայտնաբերել, հայտնաբերում. ասենք, պարոն նախագահը շատ է կարևորում նաև անձնական շփումները: Նա մեզնով, իր կուսակից ընկերներով շատ է հետաքրքրված. ուշադիր է, կարողություն ունի լսելու, ընկալելու:
-Որ լավ պաշտոննե՞ր տա:
-Ո՛չ, որ իմանա, թե ինչով է ապրում այդ կուսակցականը, նա քաջատեղյակ է բոլոր մեր հոգսերին, մտահոգություններին, գիտեք` ՀՀԿ բոլոր լիդերներն էին այդպես:
-20-ամյա երիտասարդին ուղղում եմ վերջին հարցը. հա, ի դեպ, պարոն Թադևոսյան, «է՜լ չեք լինի դուք 20 տարեկան»...
-Կլինենք 30, 40 տարեկան:
-Կարծո՞ւմ եք, պարոն Թադևոսյան: Չէ՞ որ ՀՀԿ-ում վերջերս այնպիսի ներքին բաներ են կատարվում, որոնք երբեք ու ոչ մի ժամանակ չեն հանդիպել ՀՀԿ կյանքում: Նկատի ունեմ` վերջին «թոնդրակյան» շարժումը:
-Թույլ տվեք հիասթափեցնել ձեզ. ՀՀԿ-ում չկա՜ նման «շարժում», այնտեղ ընթանում է նորմալ սերնդափոխության գործընթաց, և ինձ, որպես ՀՀԿ կազմակերպչի, անչափ ուրախացնում է այն հանգամանքը, որ, այո, երիտասարդների շատ մեծ հոսք ունենք:
-Իսկ «ծերե՞րը». ես նկատի ունեի վերջին գործկոմի նիստը, չվերաշարադրեմ այնտեղ տեղի ունեցածը... Ե՞վ:
-Նորմալ քաղաքական գործընթաց էր` իր բոլոր քաղաքական արձագանքներով հանդերձ: Եվ ոչ մի ուրիշ բան:
Զրուցեց Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆԸ

Մեկնաբանություններ