Ազգապահություն

Արևելահայ աշխարհաբար գրականության հիմնադիր, «Վերք Հայաստանի» հեղինակ Խաչատուր Աբովյանի թոռ Կոնստանդինի վերաբերյալ 1897 թ․ փետրվարին Թիֆլիսի «Արձագանք» թերթը այսպիսի լուր տպագրեց․

«Կրթական ասպարիզում իւր բարեգործութեամբ յայտնի մեծ․ պ․ Աղէքսանդր Մանթաշեանը որոշեց Խաչատուր Աբովեանի անդրանիկ թոռ Կոնստանդին Աբովեանին, որ մի 18 տարեկան երիտասարդ է և իւր միջնակարգ ուսման ընթացքը առաջիկա մայիսին աւարտում է Գէորգեան ճեմարանում, իւր թոշակաւոր ընդունելով, ուղարկել Գերմանիա, բարձրագոյն ուսում ստանալու համար»։

Նույն թվականի սեպտեմբերի 27-ին Խ․ Աբովյանի հարս Կատարինե Աբովյանը՝ Վարդան Աբովյանի այրին, մի նամակ հրապարակեց, որտեղ ի մասնավորի գրում էր․ «Վստահանում եմ մի րօպէ ձեր բարի ուշադրութիւնը հրաւիրել Վարդան Աբովեանի որբերի, Խաչատուր Աբովեանի թոռների վրա, որոնք թւով հինգ՝ երեք տղայ և երկու աղջիկ, մնացել են իմ խնամքին, որոնց վրա ես, նրանց մայրը, օրէնքով նշանակված եմ խնամակալ:

Տարածված է, թէ նրանք արդէն ապահովված են նիւթականի կողմից: Երանի՜ թէ բոլորովին այդպէս լինէր: Նրանցից մէկը, մեծը՝ Կոստանդին Աբովեան, պ. Ա. Մանթաշեանի հաշւով ուսման է ուղարկված Եւրօպա, և երկրորդը՝ Վիկտօրիա Աբովեան, ուսանում է անվարձ Երևանի օրիորդական պրօգիմնազիայում, և մի բարի տիկնոջ մօտ ընդունված է՝ ապրելու համար: Սակայն թէ առաջինի և թէ մանաւանդ երկրորդի համար կան պիտոյքներ դասագրքերի, զգեստների և այլն, որ ես պիտի հոգամ, իսկ միւս երեքը դեռ բոլորովին իմ ձեռքի տակն են և պիտի ապրեն այնպէս, ինչպէս որ բաղդը տնօրինէ»:

Կոնստանդին Աբովյանը (1880-1958) Ներսիսյան դպրոցը, ապա Գևորգյան հոգևոր ճեմարանը 1897-ին ավարտելուց հետո Ալ․ Մանթաշյանցի ֆինանսավորմամբ բարձրագույն կրթություն է ստացավ Լայպցիգի ու Ենայի համալսարններում։ Ապա վերադարձավ և մինչև 1919 թ․ գերմաներենի ուսուցիչ աշխատեց Ալեքսանդրապոլի առևտրային ուսումնարանում։ 1926-ից գերմաներեն է դասավանդել Երևանի պետական համալսարանում։

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հոգևորականության դերակատարումը՝ ենթատեքստով
• Կեցցե հայ-թրքական բարեկամությունը
• Շահան Նաթալիի նամակը Միսաք Թորլաքյանի մահվան կապակցությամբ (Բոստոն, նոյեմբերի 13, 1968 թ.)
• Առասպել
• Հայրս ու ես
• 10 տոկոս
• Թեպետ համոզված եմ, այդ թուրքը հայոց այբուբենը չգիտի, բայց սա հայերեն գիտցողների համար է
• Գաբրիել Սունդուկյանի զայրույթը
• Աներևակայելի կանայք
• Հայկական նավերը Կասպից ծովում
• Նիկոլ. բայց ոչ Սա, մեկ ուրիշը․․․ (հոկտեմբերի 5-ին ընդառաջ)
• Այսօր նրա ծննդյան օրն է՝ 150-ամյակը, և ես կատարեցի ուխտս (2019 թ. սեպտեմբերի 26-ին գրած հուշերից)
• Բարերարյալը՝ Արմենակ Մուրադյան (հատված ինքնակենսագրությունից)
• Բարերարյալը՝ Տիգրան Նալբանդյան
• Արմեաշկա (Յ․ Տէր-Գրիգորեանի՝ Վանօյի, հուշերից)
• Թիֆլիսի կուսանաց անապատը
• Երախտիք
• «Զի ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին»
• «Նա չէր մոռանում մեր ազգային հիմնարկները»
• «Հայ վաճառականնե՛ր, ձեր փառքի տունը, ուր անմահ կը մնաք, ձեր տառապեալ հայրենիքն է»

Մեկնաբանություններ