Ես, իհարկե, չէի ուզենա, որ շուկայի մասին իմ ստատուսը պատճառ դառնար փոխադարձ հանդիմանանքների: Ես ընդամենը ներկայացրել եմ իմ կարծիքը, և Ճիշտ է մեր ասացվածքը. «Որքան մարդ, այնքան կարծիք»: Անշուշտ, դա անխուսափելի է, չի կարող բոլորին դուր գալ այն, ինչը չի հավանում մեկ այլ անձ: Գուցե ես սխալ եմ, չեմ ժխտում և կոկորդ չեմ պատռում, բայց, շուկայի մոտով անցնելիս, ես այն արգահատանքը չեմ զգում, որքան՝ Աբովյան -Սայաթ Նովա հատվածով անցնելիս:

Իսկապես հոգեբանական պարադոքս է: Քաղաքական համակարգի ճնշող մեծամասնությունը՝ իշխանություն, թե ընդդիմություն, դրա հետ մեկտեղ՝ հասարակության գերակշիռ հատվածը ներքուստ իսկապես կարծում են, որ Հայաստանի ապագան Արևմուտքի հետ առավել խոր ինտեգրումն է՝ բարեկեցիկ ու անվտանգ պետություն կառուցելու ակնկալիքով:

Մի քանի, գուցե անկեղծ, բայց թշվառ գրառում եմ արդեն նկատում ՖԲ-ում՝ կապված Չախալյան-Սաակաշվիլի վերջին առճակատման հետ, որի վերաբերյալ նույնիսկ տեսակետ է հնչում, թե Վահագնի «մաչոյությունը» կամ քաջարի «կինտոյությունը» ինքնաբուխ չէ ու նույնիսկ անվտանգության ուժերի պատվերով է:

Ութսունականների կեսերին, թիվը կոնկրետ չեմ հիշում, ռադիոյի առաջին հարկի մեր սենյակի դուռը թակեց կոստյումով, թեւի տակ կարտոնե թղթապանակ, եւ թղթապանակը սեղմած ձեռքը կոստյումի գրպանում, հետաքրքիր դիմագծերով մի երիտասարդ: Թղթապանակի մեջ մեկ պատմվածք էր, իսկ երիտասարդը «Գարունում» արդեն տպագրված Վազգեն Սարգսյանն էր: Պատմվածքը ես վերցրի, մի քիչ էլ զրուցեցինք դեսից-դենից:

Ես չեմ ուզում հավատալ, որ Հայոց աշխարհում բարոյականության, արժանապատվության, ազնվության, մարդասիրության ավելի մեծ դեֆիցիտ է եղել երբևէ։ Արժեքների համատարած արժեզրկում, արդարության, օրինականության զանգվածային անտեսում ու արհամարհում։ Այսպիսի հասարակական-քաղաքական ճենճահոտում, աղտոտված, թունավորված մթնոլորտում, ցավոք, բոլորը չեն կարողանում պարզապես Մարդ մնալ։

Զուտ հայկական երեւույթ: Լուկաշենկոն հարյուրավոր միլիոնների զենք է վաճառում Ադրբեջանին եւ զարգացնում հայ-բելոռուսական «բարեկամությունը», որը հիմնականում վեր է հառնում Բելառուսում հայ օլիգարխի կատարած ու կատարվող խոշոր ներդրումների եւ այդ երկրի հնամաշ տեխնոլոգիաներով ու տեսականիով արտադրվող տրակտորների Հայաստան ներկրելու հիման վրա: Եւ ահա «բատկան» պարգեւատրում է Գ. Ծառուկյանին «բարակամության շքանշանով»:

Համացանցում աչքովս ընկավ բրիտանացի փորձագետ Թոմաս դե Վաալի «Սև այգի» գրքի վերահրատարակման մասին տեղեկատվությունը: Իրականությունը խեղող, ճշմարտանման սուտ պնդումների միջոցով հայ և ադրբեջանական հանրությանը գիտակցաբար տրվում է հակամարտության պատկերը նենգափոխող վարկած, որի միջոցով փորձ է արվում հակամարտող կողմերի գիտակցության մեջ էլ ավելի ամրագրել խաղաղությանը հասնելու ճանապարհին խոչընդոտ դարձած կարծրատիպերը:

Այս օրերին, երբ չկա ավելի ինքնավարկաբեկված ու ծաղրված կառույց, քան գրողների միությունն է, հարցը վերջնականորեն փակված համարելով՝ բոլորն էլ չեն ալարում իրենց բաժին քարը գլորել սովետի անախրոնիզմ հանդիսացող այս հիմնարկի վրա:

Սարգիս տղայի մատները բարակ են, նա հաշվում է մոմերը, որ գնել ենք իր տատից՝ Մուղնու Աստվածաշունչ վանքում: Սարգիս տղան տասը տարեկան կլինի, նա այգու տերն է. քիչ անց տեսանք՝ ծառերի բներն էր մաքրում հին կեղևներից: Վանքի դիմացի ճամփեզրին բալի ծառը կաս-կարմիր է կտրել: Մուղնու գաթան բուրում է: Նստում ենք վանքի այգու մի սեղանի մոտ և մատներով կտրում գաթան, արդար յուղը խորիսի մեջ խայտում է, քաղցրության մեջ բերանդ աղոթարան է դառնում:

Մենք չենք գնահատում մարդուն: Ավելի ճիշտ, մենք ուշադրություն չենք դարձնում մարդուն: Մի տեսակ նմանվել ենք գիշատիչների, և ամեն մեկս, մեզ ու մեր տեսակը պահելու համար, հոշոտում ենք մեր մյուս տեսակին՝ ավելի թույլին: Իշխանությունն ընդհանրապես հոշոտում է այնպես, որ հոտը հեռանում է: Մեր հովիվները մեզ թողել են գայլերի երախում: Որ մեկը հասցնում, փախնում ու գնում է, մի ուրիշ, երևի ավելի բարի հովվի հոտ մտնելու համար: