«Ստեղծագործությունն անհատական, ոչ թե կոլեկտիվ ընկալման առարկա է»

Մշակութային աշխարհում «Անուշ» օպերայի նոր մեկնաբանությունը հակասական կարծիքների ալիք բարձրացրեց: Որոշ մտավորականների բողոքն այնքան մեծ էր նորովի բեմադրված այս ստեղծագործության առնչությամբ, որ նրանք նամակով դիմեցին երկրի նախագահին: Իսկ ի՞նչ կարծիք ունի մշակույթի նախարար ՀԱՍՄԻԿ ՊՈՂՈՍՅԱՆԸ:

-Շատ պարզ Ձեզ ասեմ` ավելի շատ դրական, քան բացասական,- ասաց տիկին Պողոսյանը:- Որպես մշակույթի նախարար` ինձ համար շատ կարևոր է, որ մեզանում մշակութային ինչ-որ երևույթ նման հետաքրքրություն առաջացրեց: Ի սկզբանե պետք է հասկանալ` այս «Անուշը» նախկին «Անուշի» փոխարեն չէ: Կա նաև մեկ այլ ձևաչափ, որը նախկինի պես չէ, ավելի երիտասարդական է, այլ ձևաչափի է: Սկզբում գաղափարն այնպիսին էր, որ դա պետք է լինի օպերայի բեմում, բայց մշակույթի նախարարությունը չհամաձայնեց, որովհետև կա մեր դասական տարբերակը, իսկ ցանկացողները կարող են տեսնել և՛ սա, և՛ մյուսը: Ես երկու կողմերի տեսակետները ինչ-որ առումներով մերժում եմ: Ժամանակակից «Անուշ»-ում ինձ դուր չի գալիս այն կարծիքը, թե օպերային թատրոնում այսպես է, այնպես է: Սա ազնիվ ու արդարացի չէ: Մեր դասական «Անուշը» տարիներ շարունակ եղել է օպերայի բեմում և այդպիսին կշարունակի լինել, չպետք է անդրադառնալ այլ ստեղծագործողների աշխատանքներին: Այսպիսի ձևակերպումը ոչ կոռեկտ է: Ինչ վերաբերում է մարդկանց, որոնք գրավոր նամակ են ուղղել երկրի ղեկավարին, փորձում եմ ըմբռնումով մոտենալ` հաշվի առնելով նրանց վաստակը, տարիքը: Բայց ստեղծագործությունը մեկնաբանելու համար շատ կարևոր է անհատական կարծիքի առկայությունը, որովհետև կարող է չորս-հինգ կամ տասը հոգու այս ստեղծագործությունը դուր չգա, մյուսներին` դուր գա: Ստեղծագործությունն անհատական, ոչ թե կոլեկտիվ ընկալման առարկա է:
-Չպե՞տք է լինեն, այսպես կոչված, կանոններ, որոնք չի կարելի խախտել, կամ չափորոշիչներ, որոնք թույլ չեն տա ստեղծագործությունն աղավաղել:
-Կոնկրետ սահմանված չափորոշիչ չկա, բայց լավ կլինի, որ այդ կոռեկտությունն ունենան բոլորը: Ընդհանուր առմամբ, չպետք է ցանկացած նորարարության այդքան վատ վերաբերվել:
-Անձամբ Ձեզ այս բեմադրության առնչությամբ շա՞տ մտավորականներ են հայտնել իրենց դժգոհությունը:
-Հենց էդ է, որ ինձ չեն դիմել (նկատելի էր նախարարի դժգոհությունը մտավորականների այդ քայլից, որ իրեն շրջանցել ու նախագահին են դիմել-Ռ.Խ.): Հավանաբար, ենթադրել են, որ ես այդքան բացասական վերաբերմունք չունեմ բեմադրության հանդեպ: Ինձ համար այս ամենում մեկ այլ հաճելի բան կար: Ներկայացմանը ներկա էին գրեթե բոլոր մտավորականները, նշանակում է, հետաքրքրված են:
-Ներկա էին, բայց նաև բարձրաձայնեցին իրենց դժգոհությունը` ընդհուպ «Անուշին» թաղեցին» արտահայտությամբ:
-Ես գիտեմ` դա ով է գոռացել: Նույն սկզբունքն է այստեղ աշխատել: Այսօր աշխարհը շարժվում է իր ճանապարհով, չենք կարող դրանից հետ մնալ: Մենք պետք է այդ ամենը հաշվի առնենք: Չեմ ասում, որ ներկայացումը թերություն չունի, իհարկե, ունի, որի մասին հեղինակներին իմ կարծիքը հայտնեցի: Չեմ ուզի, որ երիտասարդների փորձը միանգամից տապալենք: Չի կարելի: Մեր պատմությունը լեփ-լեցուն է այդպիսի օրինակներով, երբ ժամանակին խեղդել են իսկապես շնորհալի, տաղանդավոր մարդկանց: Պետք է ավելի հանդուրժողական լինել: Մենք որակական իմաստով չենք փոխարինում մեկը մյուսով, այլ հնարավորություն ենք տալիս դաշտում լինելու: Իսկ մարդիկ թող ընտրեն, ուզում են նորարարակա՞ն, թե՞ դասական տարբերակը դիտել: Եթե այսօր ժամանակ ունենամ, կգնամ դասական «Անուշը» լսելու և այդ մեկնաբանությունը դիտելու:
-Անձամբ Ձեզ, որպես հանդիսատեսի, ո՞ր տարբերակն է ընդունելի:
-Չեմ կարող այդ հարցին պատասխանել, որովհետև ամեն մեկն իր բացատրությունն ունի: Ես երկուսի ժամանակ էլ չեմ նեղվել, կարող եմ ինչ-որ բաներ ասել երկուսի մասին, բայց հաճույքով լսում եմ երկուսն էլ, որովհետև ինձ այդ երաժշտությունը, թումանյանական խոսքը դուր են գալիս: ՈՒրիշ բան, որ այդ խոսքի մեջ խնդիրներ կային: Կարծում եմ` երկրորդ անգամ ավելի ուշադիր կլինեն այդ հարցերի նկատմամբ, եթե երբևիցե նորից այդ բեմադրությունը ներկայացնեն: Իմ մեջ հակասություն երկուսն էլ չեն առաջացրել:
-Անցնենք մշակութային «հրատապ» խնդրին. «Եվրատեսիլում» մեր զբաղեցրած «հորիզոնականը» Ձեզ համար սպասելի՞ էր:
-Շատ հանգիստ եմ վերաբերվում ցանկացած մրցույթի, որովհետև պարտությունն էլ, հաղթանակն էլ ապրելու ձև են: Իհարկե, միշտ ցանկալի է հաղթանակը: Մենք անընդհատ ուզում ենք ամենաառաջինը լինել: Լավ ցանկություն է, բայց մրցույթներն էլ իրենց կանոններն ունեն:
-«Եվրատեսիլը» ավելի շատ քաղաքականությո՞ւն է, թե՞ մշակույթ:
-Քաղաքական հատվածը, անշուշտ, կա: Ցանկացած մրցույթում այնքան տարբեր գործոններ կան` ովքեր են ժյուրիի կազմում, ով է քվեարկում, որքան է հաճելի քեզ տվյալ երգիչը: Սուբյեկտիվ գործոնը շատ մեծ է: Չեմ ուզում, որ պարտությունը մեզանում գնահատվի սարսափելի իրադարձություն: Մենք «Դորիանսին» սիրում ենք, տաղանդավոր երաժիշտներ են, բայց հանկարծ պարտություն են գրանցում ինչ-որ մրցույթում ու այլ վերաբերմո՞ւնք է լինում: Այդպես չի կարելի: Շատ սթափ պետք է վերաբերվել, հաղթանակն էլ, պարտությունն էլ ընդունել:

Զրույցը` Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ