Ես Հայ եմ․․․

Նե­րե­ցեք, ի­հար­կե, բայց ես զտա­րյուն հայ եմ՝ հո­գե­բա­նու­թյամբ և մտա­ծո­ղու­թյամբ, լիովին կրում եմ հա­յի հատ­կա­նիշ­նե­րի մի ամ­բող­ջու­թյուն, ո­րի մեջ հա­զա­րա­մյակ­ներ շա­րու­նակ սերն­դե­սե­րունդ նստ­վածք են թո­ղել նախ­նի­նե­րը: Օ­տար գիտ­նա­կան­նե­րը փաս­տում են, որ հայ կնոջ գե­նե­տիկ կո­դը ա­վե­լի քան ութ հա­զա­րա­մյակ փո­փո­խու­թյուն չի կրել, հետևա­բար ծնող­նե­րից, մո­րից հաս­տա­տա­պես, հա­յը ժա­ռան­գում է այդ ա­նեղծ հարս­տու­թյու­նը: Ա­սում են, սա մեր ազ­գա­յին ինք­նու­թյան բա­ցա­ռի­կու­թյուն­նե­րից է՝ միայն մեզ բնո­րոշ։ Այդ­պես սուրբ մյու­ռոնն է իր նախ­նա­կան հիմ­քի վրա շա­րու­նա­կում դա­րե­դար լրաց­վել և վե­րա­հաս­տատ­վել: Հայ մայ­րեր… «Մայ­րե­րի ա­փի մեջ պի­տի փնտ­րել ազ­գե­րի ճա­կա­տա­գի­րը»: Ազ­գե­րի էու­թյան յու­րա­տե­սա­կու­թյան և անկ­րկ­նե­լիու­թյան մեջ է ամ­բար­ված հա­մաշ­խար­հա­յին ըն­տա­նի­քի ամ­բողջ հմայքն ու կա­տա­րե­լու­թյու­նը:

Նե­րե­ցեք, բայց ես ի­րոք հպարտ եմ հայ լի­նե­լու հա­մար: Դա իմ Խաչն է, ո­րը պար­տա­վոր եմ կրե­լու ար­ժա­նա­պատ­վո­րեն և հպար­տու­թյամբ: Հպարտ եմ իմ ժո­ղովր­դի հա­զա­րա­մյակ­նե­րի պատ­մու­թյամբ, մեր առ­նա­կան և ճկուն լեզ­վի հա­րատևու­թյամբ, մեր մշա­կու­թա­յին ծան­րակ­շիռ վաս­տա­կով և ազ­գա­յին ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցու ան­սա­սան վար­դա­պե­տու­թյամբ: Այդ հպար­տու­թյու­նը բա­րո­յա­պես պար­տադ­րում է ինձ պաշտ­պա­նե­լու իմ ինք­նու­թյան բո­լոր հիմ­նա­կան բա­ղադ­րիչ­նե­րը, ո­րոնց վրա հիմն­ված է Հայ­րե­նիքս, սերն ու նվի­րու­մը իմ երկ­րի ու ժո­ղովր­դի հան­դեպ՝ մայ­րե­նի լե­զու, հա­վատ և ըն­տա­նիք։ Ես ա­ղո­թում եմ Աստ­ծուն, ինչ­պես բա­նաս­տեղ­ծը կա­սեր, որ նա ե­ղա­ծը պա­հի, իսկ հե­տո ինչ էլ պա­տա­հի, վս­տահ եմ, որ ձյու­ներս հա­յե­րեն են լա­լու, գա­րունս հա­յե­րեն է գա­լու, հա­յե­րեն են գա­լու դա­րերս։

Են­թադ­րում եմ, որ կա­րող եմ ծի­ծա­ղե­լի թվալ ձեզ, ե­թե բարձ­րա­ձայն խոս­տո­վա­նեմ, որ հայ­րե­նա­սեր եմ, պատ­րաստ կյանքս նվի­րա­բե­րե­լու հայ­րե­նի­քիս և նրա սր­բու­թյուն­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյա­նը, սա­կայն չբարձ­րա­ձայ­նել չեմ կա­րող, քան­զի թվա­ցյալ վե­րա­ցող այս տե­սա­կը տա­կա­վին կեն­սու­նակ մի ամ­րա­կուռ բա­նակ է, ո­րի հզո­րու­թյու­նը ոչ թե քա­նա­կի, այլ ո­րա­կի մեջ է, և որն այ­սօր զս­պա­նակ­վե­լով, հա­վա­տա­ցեք, վաղն ա­ռա­վել հզոր լից­քեր կպա­րու­նա­կի: Իսկ մե­ծա­մաս­նու­թյուն կոչ­վա­ծը շատ հեշ­տո­րեն են­թարկ­վում է հնա­րամ­տո­րեն մշակ­ված տա­րաբ­նույթ ներ­գոր­ծու­թյուն­նե­րի, ո­րով­հետև լսե­լով է հա­վա­տում, այլ ոչ առ­կա ի­րա­կա­նու­թյամբ և փաս­տե­րի վեր­լու­ծու­թյամբ, ինչ­պես ապ­րի­լյան պա­տե­րազ­մի հե­րոս Ռո­բերտ Ա­բա­ջյա­նի պա­պի ան­վամբ ա­նա­մո­թա­բար ներ­կա­յաց­ված ոմն ինք­նա­կոչ թեր­մաց­քի, մար­տի­մե­կյան իբր սպան­ված ե­րե­խա­յի ման­կա­կան կո­շի­կի ստա­հոդ պատ­մու­թյան կամ Ցե­ղաս­պա­նու­թյան հու­շա­հա­մա­լիր ու­ղեկց­վող ծե­րու­նուն շռայլ­ված խոս­տում­նե­րի կեղ­ծիք­նե­րը, ո­րոնք, ցա­վա­լիո­րեն ի­րենց սև գոր­ծը կա­տա­րե­ցին, ա­պա, ա­սես կա­խար­դա­կան փայ­տի­կի զո­րու­թյամբ, հեշ­տու­թյամբ ներ­վե­ցին և մո­ռաց­վե­ցին ամ­բո­խի կող­մից, հանց նա­խընտ­րա­կան կամ թավ­շյա, ա­նա­րյուն, ժո­ղովր­դա­կան և վեն­դե­տա չեն­թադ­րող հե­ղա­փո­խա­կան խոս­տում­ներն ու եր­դում­նե­րը: Հետևան­քը, հա­յի վեր­ջին խել­քի մա­սին բազ­միցս քն­նու­թյուն բռ­նած ճշ­մար­տու­թյունն է, մինչև կա­ռա­վա­րիչ­նե­րի բա­ցա­հայտ ցի­նիզմն ու մեր­կա­ցու­մը, մինչև դա­նա­կը ոս­կո­րին հաս­նե­լը, ո­րը հղի է հա­մա­ժո­ղովր­դա­կան հույ­սի և հա­վա­տի հետ ան­մարդ­կա­յին դա­ժան խա­ղե­րի ար­դյուն­քում մինչև հո­գու խոր­քը վի­րա­վոր­ված հան­րու­թյան բո­ղո­քի և վրեժխ­նդ­րու­թյան պոռ­թկ­մամբ ընդ­դեմ իր բա­ցար­ձակ ար­ժեք­նե­րի սր­բապղ­ծու­թյան: Նվի­րյալ­նե­րը պար­զա­պես զգալ չեն տա­լիս ի­րենց գո­յու­թյան մա­սին, չեն կար­ծում, թե ի­րենց կեց­վածքն ու դիր­քո­րո­շու­մը մեծ ա­ռա­քի­նու­թյուն են հա­մա­տա­րած խառ­նաշ­փո­թի մեջ: Նրանք շար­քա­յին քա­ղա­քա­ցի­ներ են, ո­րոնց վերևնե­րը բա­րե­հա­ճում են նկա­տել միայն այն ժա­մա­նակ, երբ հայ­րե­նի­քին վտանգ է սպառ­նում: Թերևս, պատ­մա­կան մի պա­հի, երբ դա­սա­լիք­նե­րը դա­տում են պա­տե­րազ­մում հաղ­թող­նե­րին, երբ դա­վա­ճան­նե­րը քն­նար­կում և մե­ղադ­րում են հե­րոս­նե­րին, երբ ա­ռա­քի­նու­թյուն­նե­րը դի­տարկ­վում են որ­պես ան­բա­րո­յու­թյուն, իսկ այ­լա­սեր­վա­ծու­թյու­նը, որ­պես մար­դու ի­րա­վունք, ամ­րագր­վում օ­րեն­քով, այդ նվի­րյալ­նե­րի հայ­րե­նա­պաշտ­պան դե­րա­կա­տա­րու­թյու­նը ևս կա­րող է մեր­ժե­լի հա­մար­վել։ Ա­ռանձ­նա­պես կա­րիք չկա այդ­պի­սի­նե­րին ո­րո­նել իշ­խա­նա­վոր­նե­րի շար­քե­րում, նրանք նվի­րյալ­ներ չեն, նրանք «ընտ­րյալ­ներ» են:

Ա­վա՜ղ, վեր­ջին ե­րեք տաս­նա­մյա­կի ըն­թաց­քում մեր պե­տա­կան այ­րե­րը նա­խան­ձախն­դիր չե­ղան ազ­գա­յին ինք­նիշ­խան պե­տու­թյան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան, երկ­րի հա­մա­կող­մա­նի զար­գաց­ման ռազ­մա­վա­րա­կան և մար­տա­վա­րա­կան ծրագ­րե­րի մշակ­մա­նը. ան­կա­խու­թյու­նը թա­կեց մեր դու­ռը, բայց մենք խո­րու­թյամբ չգի­տակ­ցե­ցինք, թերևս մի­տում­նա­վոր չխ­րա­խուս­վեց դրա գի­տակ­ցու­մը և կարևո­րու­թյու­նը, փո­խա­րե­նը՝ շռայ­լո­րեն մսխ­վեց տն­տե­սա­կան, գի­տակր­թա­կան-մշա­կու­թա­յին, հոգևոր նե­րու­ժը։ Չգի­տակց­վեց ազ­գա­յին գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյան կարևո­րու­թյու­նը, այլ ընդ­հա­կա­ռա­կը՝ չար ու­ժի ճնշ­ման տակ վար­կա­բե­կե­ցին և վա­նե­ցին դրա ջա­տա­գով­նե­րին. ե­ռան­դա­գին քան­դե­ցին նա­խորդ հա­մա­կար­գը՝ փո­խա­րե­նը կա­ռու­ցե­լով քաոս, ինք­նա­մո­ռաց տր­վե­ցին հա­մա­ժո­ղովր­դա­կան հարս­տու­թյան թա­լա­նին և սե­փա­կա­նու­թյան վե­րա­բաշխ­մա­նը: Եվ ա­մե­նայն հա­վա­նա­կա­նու­թյամբ այ­սօր մենք ան­ցյալ ժա­մա­նա­կով կպատ­մեինք մեր երկ­րի և ժո­ղովր­դի մա­սին, մի­գու­ցե մեզ բախտ չվի­ճակ­վեր դրանց ա­սա­ցո­ղը լի­նե­լու, և օ­տար­նե­րը պատ­մեին աշ­խար­հի ե­րե­սից վե­րա­ցած մի հի­նա­վուրց ազ­գի և պե­տու­թյան մա­սին, ո­րը կոր­ծան­վեց ներ­քին տա­կան­քի գետ­նա­քար­շու­թյան պատ­ճա­ռով, ե­թե ժա­մա­նա­կին չկանխ­վեր ա­ռա­ջին հե­ղա­փո­խա­կան ա­ռաջ­նորդ և հե­ղա­փո­խու­թյուն­նե­րի կն­քա­հոր և նրա թիկ­նա­զո­րի բուռն ու ա­վե­րիչ գոր­ծու­նեու­թյու­նը: «Հայ­րե­նի­քը իմ օ­ջախն է, ժո­ղո­վուր­դը՝ իմ ըն­տա­նի­քը», իմ ոս­տա­նը իմ բոս­տանն է: Ոս­տան... ա­ռանց տան­տի­րոջ։

Մենք թանկ գին վճա­րե­ցինք հոկ­տե­բե­րի 27-ին…

Նե­րե­ցեք, բայց ես նույն­պես նախ­կին եմ։ Աշ­խա­տել եմ ոչ միայն ա­զատ, ան­կախ իմ հայ­րե­նի­քի բո­լոր իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի, այլև խոր­հր­դա­յին կայ­սե­րա­կան պե­տու­թյան օ­րոք, որ­տեղ երկ­րի ա­ռա­ջին, երկ­րորդ և բո­լոր պաշ­տո­նա­տար այ­րե­րի շր­ջա­պա­տը կազ­մում էր բարձր մտա­վո­րա­կա­նու­թյու­նը՝ ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան, գի­տա­կան, տեխ­նի­կա­կան, և ոչ թե կեղ­ծա­նու­նա­վոր հե­ղի­նա­կու­թյուն­ներ ու փո­ղա­տե­րեր, որ­տեղ ծաղ­կում էին գի­տու­թյու­նը, կր­թու­թյունն ու բո­լոր բնա­գա­վառ­նե­րը, որ­տեղ ժո­ղովր­դի բա­րե­կե­ցու­թյու­նը բարձր էր, հպար­տու­թյու­նը սոսկ կար­գա­խոս չէր, մար­դիկ չէին տա­ռա­պում տխ­մար ինք­նա­գո­վու­թյամբ, որ­տեղ հար­գանք էր տած­վում ա­վագ­նե­րի նկատ­մամբ, գնա­հատ­վում էին մաս­նա­գետ­նե­րը, պարգևավ­ճար­նե­րը տր­վում էին ըստ ար­ժան­վույն, կա­մա­յա­կա­նու­թյուն­նե­րը հազ­վա­դեպ էին, նվի­րյալ­նե­րը վար­ձատր­վում էին ըստ սահ­ման­ված կար­գի… Նրանք սի­րում էին ի­րենց եր­կիրն ու ժո­ղովր­դին ոչ որ­պես ճա­ռա­սաց, այլ գործ­նա­կա­նո­րեն:

Խնդ­րում եմ մե­ծամ­տու­թյուն չհա­մա­րել, բայց ես ինձ հա­մա­րում եմ մտա­վո­րա­կան, ո­րը չի տա­ռա­պում անձ­նա­կան շա­հի նկր­տում­նե­րով, այլ ձգ­տում է ա­նանձ­նա­կան նվի­րու­մով ապ­րել իր կյան­քը, հնա­րա­վո­րինս հետևել տա­սը պատ­վի­րան­նե­րի խոր­հր­դին, բա­րի հե­տա­գիծ թող­նել, և որ չծամծ­մեք որ­պես ա­մե­նան­գա­մյա օգ­տա­գործ­ման պաշտ­պա­նա­կան պա­հուս­տա­յին մի­ջոց՝ չեմ տա­ռա­պում ան­ցյա­լի կա­րո­տախ­տով, չեմ ե­րա­զում հին ու նոր նախ­կին­նե­րի վե­րա­դար­ձը, բայց կտ­րա­կա­նա­պես մեր­ժում եմ ձեզ և ձեր տե­սա­կը, ա­ռա­վել ևս պե­տու­թյան կա­ռա­վար­ման վա­հա­նա­կի առջև և ե­րա­զում ազ­գա­յին զո­րեղ ուժ տես­նել պե­տա­կան կա­ռա­վար­ման ա­թո­ռին։ Ձեր հա­կամ­շա­կու­թա­յին, հա­կա­հայ­կա­կան և հա­կաք­րիս­տո­նեա­կան քա­րոզ­չու­թյամբ տո­գոր­ված ա­մե­նա­գետ և ա­մե­նա­կա­րող «հրա­շա­մա­նուկ­նե­րից» քա­նի՞սն է կար­դա­ցել Աստ­վա­ծա­շուն­չը՝ նախ­քան ի­րենց վայ­րա­հա­չը, Նա­րե­կա­ցու Մա­տյա­նը ծա­նո՞թ է այն դպ­րո­ցա­կան ծրագ­րե­րից վտա­րող­նե­րին, և ե­թե ծա­նոթ է ու մեր­ժո­ղա­կան է վե­րա­բեր­մուն­քը, ա­պա, քավ լի­ցի, դա խո­սում է տվյալ ան­ձանց մտա­վոր ա­րատ­նե­րի կամ Տիե­զե­րա­կան ե­կե­ղե­ցու վար­դա­պե­տի բարձ­րա­գույն կոչ­մանն ար­ժա­նա­ցած հան­ճա­րի նկատ­մամբ ո­րո­շա­կի ժխ­տո­ղա­կա­նու­թյան մա­սին: Ա­ռա­վել ևս, ոմն սու­պեր նա­խա­րար թուրն ա­ռած ընկ­նում է ա­մե­նայն ազ­գա­յի­նի հետևից, ա­սես ջղաձգ­վում «հայ» բա­ռից, ինչ­պես սա­տա­նա­պաշ­տը՝ Խա­չից: Հա­յոց ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյուն, Հայ ժո­ղովր­դի պատ­մու­թյուն, Հայ գրա­կա­նու­թյուն և հա­յոց լե­զու և այլ ա­ռար­կա­նե­րի լիար­ժեք մա­տու­ցու­մը Հա­յոց Հայ­րե­նի­քի դպ­րո­ցում թե բո­վան­դա­կա­յին, թե ժա­մա­յին և այլ ա­ռում­նե­րով վտանգ­ված է, որ­քան էլ որ «հան­րու­թյու­նը պատ­րաստ չէ» ձեր դա­րա­կազ­միկ և լու­սե­ղեն բա­րե­փո­խում­ներն ըն­կա­լե­լու: Ող­բա­լի է: Այս և այլ մո­տե­ցում­ներ, որ ի­րա­կա­նաց­վում են այդ տխ­րահռ­չակ նա­խա­րա­րու­թյան կող­մից և հո­վա­նա­վոր­վում կա­ռա­վա­րա­կան ա­մե­նա­բարձր մա­կար­դա­կով, ոչ թե մաս­նա­գի­տա­կան, այլ քա­ղա­քա­կան շա­հե­րից են բխում: Քա­ղա­քա­կան խմ­բա­յին շա­հեր, հրահր­ված ա­ներևույթ տե­րե­րի պատ­վե­րով, ո­րոնք հա­կա­սում են մեր ազ­գա­յին շա­հին, նե­րա­ռյալ ռազ­մա­գի­տու­թյուն ա­ռար­կա­յի դա­սա­վանդ­ման անն­պա­տա­կա­հար­մա­րու­թյու­նը պա­տե­րազ­մող երկ­րում: Տպա­վո­րու­թյունն այն­պի­սին է, թե ո­րոշ տհաս գոր­ծիչ­նե­րի հա­մար պա­տե­րազ­մը ոչ թե սահ­մա­նին կա­տար­վող մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը, այլ հա­մա­վա­րա­կի դեմ մղ­վող ի­րենց ա­նար­դյու­նա­վետ պայ­քա­րը և խա­ղա­ղա­սի­րա­կան նա­հան­ջո­ղա­կան կո­չերն ու կռիվ գնա­ցող եղ­բայր­նե­րի մա­սին եր­գի հան­դեպ բարձր ամ­բիո­նից ար­տա­հայտ­ված դա­սա­լի­քա­յին քա­մահ­րանքն են: Թվում է ևս մեկ քայլ, և թավ­շյա գոր­ծի­չը կա­ռա­ջար­կի դա­տել եր­գի հե­րոս­նե­րին, հե­ղի­նա­կին, կա­տա­րո­ղին ու կա­նաչ գորգ կփ­ռի խա­ղա­ղա­սեր և կա­ռու­ցո­ղա­կան հարևա­նի առջև… Սրա ա­կունք­նե­րը տա­կա­վին նոր ան­կա­խա­ցած ՀՀ-ում են, երբ ի զար­մանս բո­լո­րի, ինն­սու­նա­կան թվա­կան­նե­րին կա­ռա­վա­րու­թյու­նը ո­րո­շում ըն­դու­նեց «Հա­յաս­տան» բառն օգ­տա­գոր­ծե­լու հա­մար հիմ­նարկ-ձեռ­նար­կու­թյուն­նե­րից գան­ձել հա­զար ԱՄՆ դո­լա­րին հա­մար­ժեք դրամ՝ սահ­մա­նա­փա­կե­լով բա­ռի ան­վա­նա­կան կի­րա­ռու­մը…

Հան­րակր­թա­կան չա­փո­րո­շիչ­նե­րի մեջ հայ գրա­կա­նու­թյու­նը վե­րաձևվել է պար­զա­պես գրա­կա­նու­թյուն։ Ա­կա­դե­միա­կան ինս­տի­տուտ­նե­րը, ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան միու­թյուն­նե­րը, բու­հա­կան հաս­տա­տու­թյուն­նե­րը, մտա­վո­րա­կա­նու­թյու­նը ժա­մա­նա­կին ու­նեին ի­րենց ձայ­նը, որ չէր ար­հա­մարհ­վում, լսե­լի և ու­սա­նե­լի էր և իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի և հա­սա­րա­կու­թյան հա­մար: Սթա­փեց­նող և միա­կամ այդ ձայնն այլևս լռել է, և լսե­լի են միայն ա­ռան­ձին ան­հատ­նե­րի ան­հաշտ բո­ղոք­ներն ու ըն­դվ­զում­նե­րը, ո­րոնք չեն ծա­ռա­յում նպա­տա­կին: Զար­մա­նա­լի կարճ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում մտա­վո­րա­կա­նու­թյու­նը ար­հա­մարհ­վեց և ձևա­վոր­վեց նյու­թա­կա­նա­ցած, հոգևոր ար­ժեք­նե­րի հետ դույզն ինչ չա­ղերս­վող «է­լի­տա», ո­րի ճն­շող մե­ծա­մաս­նու­թյու­նը, որ չէր տե­սել պա­տից կախ, տե­սավ ճակ­տից կախ, իր նախ­նա­կան կա­պի­տա­լը կու­տա­կեց զոռ­բա­յու­թյան, խար­դա­խու­թյան, թա­լա­նի և սպա­նու­թյուն­նե­րի մի­ջո­ցով: Ազ­գա­յին ող­բեր­գու­թյուն էր ի­րա­կան մտա­վո­րա­կա­նու­թյան կո­րուս­տը, ին­չի պատ­ճա­ռով հա­նու­րի ա­նանձ­նա­կան մտա­ծո­ղու­թյամբ գոր­ծող բա­նա­կան խա­վից ազ­գը զրկ­վեց, գլ­խատ­վեց՝ վե­րած­վե­լով ա­նա­ռաջ­նորդ ամ­բո­խի, որ­տեղ ան­հատն ինք­նու­րույն պետք է լու­ծի իր առջև ծա­ռա­ցած սո­ցիա­լա­կան տա­րաբ­նույթ բո­լոր խն­դիր­նե­րը՝ տա­րե­րայ­նո­րեն, ա­ռանց ուղ­ղորդ­ման, ա­ռանց ա­ռաջ­նոր­դի, ա­ռանց պե­տա­կան մի­ջամ­տու­թյան, ո­րը հրա­ժար­վել է պար­տա­կա­նու­թյուն­նե­րից իր քա­ղա­քա­ցու հան­դեպ, սա­կայն ա­ռա­վել մե­ծաց­րել ճն­շու­մը նրա պար­տա­վո­րու­թյուն­նե­րի կա­տար­ման նկատ­մամբ: Պա­տաս­խա­նը պարզ ու հան­րա­մատ­չե­լի է, ա­ռա­վել քան թա­փան­ցիկ. «Ե­թե մե­ղա­վոր ա կա­ռա­վա­րու­թյու­նը, ա­պա մե­ղա­վոր ա նաև ժո­ղո­վուր­դը, ո­րով­հետև էս ժո­ղո­վուրդն ա էս կա­ռա­վա­րու­թյա­նը բե­րել իշ­խա­նու­թյան»: Ճիշտ Ցե­ղաս­պա­նու­թյա­նը նա­խոր­դած և բոլշևի­կյան հե­ղա­փո­խու­թյա­նը հա­ջոր­դած մտա­վո­րա­կա­նու­թյան պե­տա­կա­նո­րեն կազ­մա­կերպ­ված կո­տո­րած­նե­րի հան­գույն:

Այն, որ կա­ռա­պա­նը կոմ­բայ­նա­վար, իսկ վեր­ջինս օ­դա­չու դառ­նալ չի կա­րող, փաստ է, մա­նա­վանդ, երբ նա տգետ ու ինք­նա­հա­վան է, փա­ռա­սեր և կա­մա­կա­տար, իսկ հա­մար­ձա­կու­թյու­նը նրան մղում է ար­կա­ծախ­նդ­րու­թյան, ո­րը հան­գեց­նում է ոչ միայն իր և շր­ջա­պա­տի, այլև ամ­բողջ ուղևո­րա­կազ­մի ող­բեր­գու­թյան: Հետևա­բար, ճա­կա­տագ­րա­կան ա­ղե­տից խու­սա­փե­լու հա­մար անհ­րա­ժեշտ է շու­տա­փույթ հե­ռաց­նել նրան իր անձ­նա­կազ­մով այդ պա­տաս­խա­նա­տու դիր­քից, ե­թե, ի­հար­կե, նրան չբա­վա­րա­րի ինք­նա­կամ հրա­ժա­րա­կան տա­լու և հե­ռա­նա­լու կամ­քը: Մենք թշ­նա­մու կող­մից գե­րե­վար­ված ժո­ղո­վուրդ, հայ­րե­նիք և պե­տու­թյուն չու­նենք, որ մեզ թույլ տանք ան­ձի և խմ­բա­վոր­ման ներ­քին կա­մա­յա­կան փոր­ձու­թյուն­ներ: Առանց այն էլ պա­տե­րազ­մում հաղ­թա­նա­կած եր­կի­րը, ան­հայ­րե­նիք պաշ­տոն­յա­նե­րի ըն­չա­քաղ­ցու­թյան պատ­ճա­ռով, պար­տու­թյուն­ներ գրան­ցեց հա­րա­բե­րա­կան զի­նա­դա­դա­րի և խա­ղա­ղու­թյան ըն­թաց­քում:

Նե­րե­ցեք, գու­ցե և իմ մո­տե­ցում­նե­րից դուք տհաճ մգ­լա­հոտ զգաք, և բնո­րո­շեք ինձ որ­պես հե­տա­դեմ հա­կա­հե­ղա­փո­խա­կան, բայց մեր երկ­րի հան­դեպ ձեր փայ­փա­յած ա­նուրջ­նե­րը ստի­պում են ինձ ա­ռա­վել նվի­րու­մով (ընդ ո­րում անվ­ճար, ա­ռանց ո­րա­կյալ թանկ բա­նի հա­մար բարձր պարգևավ­ճար­նե­րի ակ­նկ­նա­լու­թյան) և հա­վա­տար­մու­թյամբ ծա­ռա­յե­լու իմ ժո­ղովր­դին, ո­րից ա­ռանձ­նա­ցած, կա­ռու­ցել եք բա­րի­կադ­ներ՝ ա­տե­լու­թյան և ան­հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյան մեր­ժո­ղա­կան բա­ժա­նա­րար­ներ գծե­լով սև ու սպի­տա­կի, հին ու նո­րի, նախ­կի­նի ու ներ­կա­յի միջև՝ ար­դյուն­քում աս­պա­րե­զը բաց թող­նե­լով համ­բակ­նե­րի հա­մար, ո­րոնք ան­թա­քույց պղ­ծում են սր­բա­վայ­րե­րը՝ գե­րեզ­մա­նից մինչև Մայր Ա­թոռ, ո­գեշ­նչ­վում լան­զա­րո­տյան «հաղ­թա­նա­կով» և հար­ձակ­վում հոգևոր ա­ռաջ­նոր­դի վրա։ Չար ու­ժե­րին հան­դի­ման ես պատ­րաստ եմ նաև հե­տա­դե­մի և պահ­պա­նո­ղա­կա­նի, շո­վի­նիս­տի ու ազ­գայ­նա­կա­նի ո­րա­կա­վո­րում­ներ կրե­լու, նոր աշ­խար­հա­կար­գի մա­սին հոր­ջոր­ջող գլո­բա­լիստ­նե­րի գա­վա­ռա­կան ստո­րա­քար­շու­թյա­նը հա­կադր­վել իմ ազ­գա­յին ար­ժա­նա­պատ­վու­թյամբ ու ար­ժե­հա­մա­կար­գի պաշտ­պա­նու­թյամբ, ո­րով ապ­րել և ա­րա­րել ենք մեր ամ­բողջ պատ­մու­թյան ըն­թաց­քում: Չեմ հան­դուր­ժե­լու երբևէ հայ գրա­կա­նու­թյունն ընդ­հան­րա­կան գրա­կա­նու­թյամբ փո­խա­րի­նող­նե­րին, հա­յոց ե­կե­ղե­ցու և հա­յոց պատ­մու­թյան վրա քար նե­տող­նե­րին: Ձեր անտ­րա­մա­բա­նա­կան տրա­մա­բա­նու­թյամբ հա­յոց լեզ­վից վա­ղը կմ­նա միայն լե­զուն, Հա­յաս­տա­նի հան­րա­պե­տու­թյու­նից՝ ա­նո­րոշ մի հան­րա­պե­տու­թյուն և այլն: Հա­կա­հայ­կա­կան ճղ­ճիմ նկր­տում­նե­րը մի ար­դա­րաց­րեք հան­րակր­թու­թյան չա­փո­րո­շիչ­նե­րի փաս­տաթղ­թի իբր սևագ­րու­թյամբ: Հա­մոզ­ված եմ, որ դա քն­նարկ­վող տար­բե­րակն է, իսկ նման ան­հե­թեթ տգի­տու­թյուն ի­րեն թույլ չէր տա նույ­նիսկ ա­մե­նա­ծույլ ա­շա­կերտն իր սևագ­րու­թյան մեջ: Կա­նաչ լույս վա­ռե­լով ձեր սի­րե­լի ԼԳԲՏ-ա­կան­նե­րի, տար­բեր ա­ղանդ­նե­րի, թմ­րա­մոլ­նե­րի և օ­րի­նա­վոր կյան­քի կա­նոն­ներն ան­տե­սող ժե­խի առջև, դուք լու­սանցք եք տե­ղա­փո­խել ա­մե­նայն ա­ռա­քի­նին ու ար­ժե­քա­վո­րը, վտան­գել մեր ազ­գա­յին դի­մա­պատ­կե­րի ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րը:

Դեռևս հու­սով եմ՝ լայ­նա­խո­հու­թյուն կցու­ցա­բե­րեք և կհան­դուր­ժեք այդ ար­ժեք­նե­րը կրող­նեին, ո­րոնք չեն կեղ­ծում, չեն ստում, չեն քծ­նում, չեն վա­ճառ­վում, չեն դա­վա­ճա­նում, այլ սկզ­բուն­քա­յին դիր­քե­րում ա­մուր կանգ­նած են ի­րենց հո­ղի վրա, սի­րում են ի­րենց հայ­րե­նի­քը, ի­րենց պատ­մու­թյու­նը, մշա­կույ­թը, նվիր­ված են այն ա­մե­նին, ինչ հայ­կա­կան ու ազ­գա­յին է, քան­զի բա­ցառ­վում է հա­մա­մարդ­կա­յին ար­ժեք­նե­րի գնա­հա­տու­մը, ե­թե ան­տես­վում է ազ­գա­յին հիմ­քը: Նրանց մտա­պատ­կե­րում Հա­յաս­տա­նը պահ­պան­վում է որ­պես թան­գա­րան բաց եր­կն­քի տակ, այլ ոչ տո­նա­վա­ճառ, Գառ­նիի հե­թա­նո­սա­կան տա­ճա­րը՝ պատ­մա-մշա­կու­թա­յին ե­զա­կի ար­ժեք ներ­կա­յիս Հա­յաս­տա­նի տա­րած­քում, այլ ոչ «մի հատ հռո­մեա­կան հա­վա­բույն», և Քա­րա­հուն­ջի աստ­ղա­դի­տա­րանն էլ բնավ չի ըն­կալ­վում որ­պես «մի բուռ ռա­գատ­կի քա­րե­րի կույտ»: Պե­տա­կան կա­ռա­վա­րու­մը փո­ղո­ցա­յին շար­ժում չէ, որ­տեղ ձա­խո­ղու­մը և ան­տե­ղի զո­հեր տա­լը դիտ­վի որ­պես հեր­թա­կան սխալ, վրի­պում, խոս­քի կամ գոր­ծու­նեու­թյան խո­տան և ներ­վի: Պե­տա­կա­նու­թյան, ժո­ղովր­դի ու հայ­րե­նի­քի հան­դեպ գոր­ծած ոչ մի հան­ցանք ներ­ման են­թա­կա չէ…

Իսկ որ­քա­նո՞վ են տե­ղա­վոր­վում պե­տա­կա­նա­շի­նու­թյան չա­փո­րո­շիչ­նե­րի մեջ այն մո­տե­ցում­նե­րը, որ այ­սօր փորձ է ար­վում կյան­քի կո­չելու կա­ռա­վա­րու­թյան և պառ­լա­մեն­տի մա­կար­դա­կով: Ար­դյո՞ք, նպաս­տում են դրանք պե­տա­կան անվ­տան­գու­թյա­նը, ժո­ղովր­դի բա­րե­կե­ցու­թյա­նը՝ խոս­տաց­ված տն­տե­սա­կան ա­ճի, նոր աշ­խա­տա­տե­ղե­րի ստեղծ­ման, ազ­գագ­րա­կան վի­ճա­կի բա­րե­լավ­ման, ներդ­րու­մա­յին ծրագ­րե­րի ի­րա­կա­նաց­մա­նը, թե կազ­մա­քան­դում և առ ոչն­չի են վե­րա­ծում ժո­ղովր­դի ա­ռանց այն էլ դժ­վար, նաև ան­տա­նե­լի վի­ճա­կը: Ար­դյո՞ք մշա­կույ­թի, գի­տու­թյան և կր­թու­թյան, ե­կե­ղե­ցու և սփյուռ­քի հան­դեպ, մի կողմ դրած տն­տե­սու­թյան ամ­բող­ջա­կան հա­մա­պար­փակ կաթ­վա­ծա­հար վի­ճա­կը, ներ­կա­յիս պե­տա­կան դիր­քո­րո­շում­նե­րը բխում են հա­մազ­գա­յին և պե­տա­կան շա­հե­րից: Հա­վա­տա­ցեք, ձեր հետևո­ղա­կան աշ­խա­տան­քի ար­դյուն­քում պատ­ճառ­ված տն­տե­սա­կան վնասն ու կո­րուստ­ներն ինչ-որ կերպ, ինչ-որ չա­փով են­թա­կա են վե­րա­կան­գն­ման և վե­րա­կա­ռուց­ման, իսկ ինչ­պե՞ս վար­վել հայ­րե­նա­սեր, գրա­գետ և բա­րո­յա­կան քա­ղա­քա­ցի կր­թե­լու և դաս­տիա­րա­կե­լու փո­խա­րեն հա­սա­րա­կու­թյան մեջ անգ­րա­գի­տու­թյան, հո­գեմ­տա­վոր և բա­րո­յա­կան խե­ղում­նե­րի հուն­դեր սեր­մա­նե­լու հան­գա­ման­քի հետ, և ո­րո՞նք են դրանց ներ­կա­յիս պե­տա­կան չա­փո­րո­շիչ­նե­րը: Ինչ­պե՞ս պահ­պա­նել կամ վե­րա­կանգ­նել ար­ժա­նա­պա­տիվ ազ­գա­յին նկա­րա­գի­րը՝ ինք­նու­թյան բո­լոր հիմ­նա­կան բա­ղադ­րիչ­նե­րով, երբ ա­մե­նա­բարձր պաշ­տո­նա­կան վեր­նա­խա­վի՝ գոր­ծադ­րի և օ­րեն­սդ­րի կող­մից հե­ղա­փո­խա­կան բա­րե­փո­խու­թյուն­նե­րի ան­վան տակ ոտ­նա­կոխ են ար­վում պե­տու­թյան և քա­ղա­քա­ցու շա­հե­րը։ Կա­րե­լի՞ է այն­պես գոր­ծել, որ ար­դյունք­նե­րը շա­հե­կան լի­նեն ոչ միայն մեկ, այլև բո­լոր կող­մե­րի հա­մար: Կա­րո՞ղ եմ ար­դյոք ինձ թույլ տալ կաս­կա­ծե­լու ձեր ժո­ղովր­դա­հա­ճո և պե­տա­կա­նա­մետ ճա­ռե­րին և եզ­րա­հան­գե­լու, որ ըստ էու­թյան իմ երկ­րում ինչ-ինչ հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի գոր­ծա­կալ­նե­րի մի­ջո­ցով ի­րա­կա­նաց­վում է մի հրե­շա­վոր ծրա­գիր, ո­րը երկ­նել են թշ­նա­մա­կան ճամ­բա­րում՝ կոր­ծան­ման և ինք­նաոչն­չաց­ման ուղ­ղոր­դե­լու մեր ազ­գա­յին ինք­նու­թյու­նը, մեր ժո­ղովր­դին, մեր պե­տու­թյու­նը, իսկ այդ ճա­նա­պար­հին ոչն­չի, նույ­նիսկ սե­փա­կան ար­ժա­նա­պատ­վու­թյան, ճշ­մար­տու­թյան և սե­փա­կան խոս­քի ար­ժեզ­րկ­ման առջև չկանգ­նե­լով, մո­լեգ­նում են սու­տը, կեղ­ծի­քը, խար­դա­խու­թյու­նը: Հի­շեք, ու­րեմն, մեր գլ­խով շատ ամ­պեր են ան­ցել, բայց սա­րը միշտ կա ան­սա­սան: Հի­շեք, որ «չարն էլ է միշտ ապ­րում ան­մեռ, ա­նեծք նրա չար գոր­ծին, որ­դիդ լի­նի, թե հեր ու մեր, թե մու­րա­զով սի­րած կին»: Մեկ­նա­բա­նու­թյուն­ներն ինք­ներդ կա­տա­րեք, ե­թե, ի­հար­կե, կա­րող եք:

Չեմ ցան­կա­նում ման­րակր­կիտ ներ­կա­յաց­նել ան­հե­թե­թու­թյուն­նե­րի այն շղ­թան, որ ա­մե­նա­սեղմ ժամ­կետ­նե­րում, ցու­ցա­բե­րե­լով նա­խան­ձե­լի հետևո­ղա­կա­նու­թյուն և ջա­նադ­րու­թյուն, հա­մա­ռո­րեն հյուս­վում է մեր օ­րե­րում: Փաս­տե­րի և ո­րո­շում­նե­րի ըն­դուն­ման հա­մադ­րու­թյու­նը պար­զո­րոշ ուր­վագ­ծում է թի­րա­խա­վոր­ված հայ­կա­կան գոր­ծո­նը, ո­րի գլ­խին կախ­վել է ա­մե­նա­կուլ յա­թա­ղա­նը: Լի­նի դա սփյուռ­քի նա­խա­րա­րու­թյու­նը հանձ­նա­կա­տա­րով փո­խա­րի­նե­լու զա­վեշ­տա­լի ի­րո­ղու­թյու­նը, երբ քա­նա­կա­պես այն մի քա­նի ան­գամ գե­րա­զան­ցում է հա­յաս­տա­նաբ­նակ­նե­րին, տն­տե­սու­թյան զար­գաց­ման ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թյուն­նե­րից մե­կի՝ գյու­ղատն­տե­սու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան լու­ծու­մը՝ ար­դյու­նա­բե­րու­թյան բա­ցա­կա­յու­թյան պայ­ման­նե­րում, գր­քե­րի և ման­կա­պա­տա­նե­կան մա­մու­լի տպագ­րու­թյան հա­մար պե­տա­կան մի­ջոց­նե­րի հատ­կաց­ման ար­գել­քը, Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան ինս­տի­տուտ-թան­գա­րա­նում տի­րող խառ­նակ ի­րա­վի­ճա­կը, հան­րակր­թա­կան դպ­րոց­նե­րում հանձ­նա­րար­վող ու­սում­նա­կան գրա­կա­նու­թյան ամ­բողջ «հմայքն ու թշ­վա­ռու­թյու­նը» միջ­նա­դա­րյան ոս­կե­ղե­նիկ գրա­վոր ժա­ռան­գու­թյան մեր­ժու­մով՝ հայ գրե­րի գյու­տա­րար և վե­րա­կանգ­նող սուրբ Մես­րոպ Մաշ­տո­ցից և պատ­մա­հայր-քեր­թո­ղա­հայր Մով­սես Խո­րե­նա­ցուց մինչև քու­չա­կյան հայ­րեն­ներ ու սա­յաթ-նո­վյան տա­ղեր, բու­հե­րի ղե­կա­վա­րու­թյան ընտ­րու­թյան և ըն­դու­նե­լու­թյան քն­նու­թյուն­նե­րի, հե­ռա­վար կր­թու­թյան կազ­մա­կերպ­ման զա­վեշ­տա­լի գոր­ծըն­թաց­նե­րը և, ընդ­հան­րա­պես, ար­հա­մար­հան­քը հա­յա­գի­տու­թյան և «սուրճ խմող» գիտ­նա­կան­նե­րի նկատ­մամբ, նույ­նիսկ սր­բու­թյուն սր­բոց աշ­խար­հահռ­չակ Մա­տե­նա­դա­րա­նին սպառ­նա­ցող մե­տաս­տազ­նե­րի ներդ­րու­մը և այլն: Մշա­կույ­թի և գի­տու­թյան տա­ճար մուտք գոր­ծե­լու հա­մար անհ­րա­ժետ է ու­նե­նալ պատ­կա­ռանք դրանց և դրանք ա­րա­րող­նե­րի հան­դեպ, մտ­քի և հո­գու մաք­րու­թյուն և բա­րո­յա­կա­նու­թյուն, այլ ոչ հա­կամ­շա­կու­թա­յին և հա­կա­գի­տա­կան պիղծ մի­տում­ներ։

Նե­րե­ցեք, բայց դուք վա­ղուց հու­սա­խա­բու­թյան եք մատ­նել ձեր եր­բեմ­նի մո­լե­ռանդ եր­կր­պա­գու­նե­րին և խախ­տել եք կանգ առ­նե­լու, ժո­ղովր­դին հաշ­վե­տու լի­նե­լու ժամ­կետ­նե­րը: Ձեր տխ­րահռ­չակ գոր­ծու­նեու­թյու­նը մե­զա­նում հան­գեց­րել է սի­րո և նվի­րու­մի անն­կա­րագ­րե­լի պա­կա­սի՝ հո­գու սով և գռե­հիկ մե­նիշ­խա­նու­թյան բռ­նա­պե­տա­կան շքա­հան­դես: Չար ե­րազ, որ­տեղ մո­լեգ­նում են սա­տա­նա­ներ, մաք­սա­նենգ­ներ, ստա­խոս խա­բե­բա­ներ, հա­կա­հե­ղա­փո­խա­կան դա­վա­դիր­ներ, ընդ­դի­մա­դիր հրո­սակ­ներ, ոս­տի­կա­նա­կան ան­հե­տաձ­գե­լի մի­ջո­ցա­ռում­ներ, քրեա­կան են­թամ­շա­կույթ կրող­ներ, ա­նա­մոթ միա­սե­ռա­կան­ներ և տրանս­գեն­դեր­ներ, տար­րա­կան դա­սա­րան­նե­րի ա­շա­կերտ­նե­րի սե­ռա­կան դաս­տիա­րա­կու­թյան քա­րո­զիչ­ներ, աս­ֆալտ­նե­րին փռ­ված ան­դի­մակ­ներ և դի­մա­կա­վոր փռող­ներ, ան­մեղ մե­ղա­վոր­ներ և ան­մեղ­սա­կից մե­ղա­վոր­ներ, հա­վա­տի կո­րուստ և հու­սա­խա­բու­թյուն։ Կոռ ու բե­գյար՝ հար­կեր, վար­կեր, տու­գանք­ներ, տո­կոս­ներ, պա­տիժ­ներ, սպառ­նա­լիք­ներ… Յո՞ եր­թաս, իմ չք­նաղ հայ­րե­նիք… Յո՞ եր­թաս, հայ մարդ: Ե­րե­րում է ներ­քին միաս­նու­թյունդ, և եր­կիրդ ա­վե­լի գայ­թակ­ղիչ դարձ­նում ար­տա­քին թշ­նա­մի­նե­րի հա­մար, հա­սա­րա­կու­թյու­նը ա­մե­նօ­րյա ռե­ժի­մով նե­րարկ­վում է ա­տե­լու­թյամբ ու չա­րու­թյամբ, ար­հա­մար­հան­քով ազ­գա­յին ար­ժե­հա­մա­կար­գի բո­լոր սր­բու­թյուն­նե­րի նկատ­մամբ, ազ­գա­յին նկա­րա­գիրն ա­ղա­վաղ­վում է պե­տա­կան ան­մի­ջա­կան հանձ­նա­ռու­թյամբ, իսկ քն­նա­դա­տու­թյու­նը մեկ­նա­բան­վում է նող­կա­լի մե­ղադ­րանք­նե­րով, նե­րա­ռյալ պե­տա­կան դա­վա­ճա­նու­թյան և տա­րաբ­նույթ հան­ցա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի մա­սին օ­դում շր­ջող լու­րե­րով՝ հի­շեց­նե­լով այն ժա­մա­նակ­նե­րը, երբ հաշ­վե­հար­դար ի­րա­կա­նաց­նող­նե­րին «տրոյ­կա­ներն» էին սպա­սար­կում: Բայց ի­րա­վի­ճա­կի փո­փո­խու­թյու­նը ծնել է տա­րա­կար­ծու­թյու­նը և ընդ­դի­մու­թյա­նը պատ­ժե­լու նոր և զազ­րե­լի մո­տե­ցում­ներ: Պատ­մու­թյու­նը փաս­տում է, որ ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյամբ դի­մա­կա­վոր­ված գոր­ծիչ­նե­րը բազ­միցս ծա­ռա­յեց­րել են այն սե­փա­կան շա­հե­րին և ուղ­ղել ընդ­դեմ ի­րա­կան ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան:

Նե­րե­ցեք, բայց դուք խախ­տել եք ձեր հե­ռա­նա­լու ժա­մա­նա­կա­ցույ­ցը: Օր ա­ռաջ հնա­րա­վո­րու­թյուն տվեք ձեր հպարտ հայ­րե­նա­կից­նե­րին ան­դեմ ու ա­նող­նա­շար «մա­տե­րիա­լի» չվե­րած­վե­լու, որ եր­կիրն ու նրա քա­ղա­քա­ցին ապ­րեն ար­ժա­նա­պա­տիվ, հա­վա­տա­րիմ մնա­լով ի­րենց ազ­գա­յին ա­վան­դույթ­նե­րին՝ ըն­տա­նի­քում, դպ­րո­ցում, հան­րա­յին կյան­քում: Ժո­ղո­վուր­դը խա­ղա­լիք չէ, ո­րին կա­րե­լի է օգ­տա­գոր­ծել ըստ անհ­րա­ժեշ­տու­թյան, ա­պա շպր­տել մի կողմ կամ մո­ռա­ցու­թյան տալ մինչև խա­ղի հա­ջորդ ցան­կու­թյու­նը: Խա­մա­ճիկ­նե­րի քա­նա­կից, կար­ծեմ, դժ­գո­հու­թյան ա­ռիթ չու­նեք: Կա­մա­վոր հե­ռա­ցեք, որ­պես­զի չհ­րահր­վի և կանխ­վի ևս մեկ խայ­տա­ռակ ա­ղետ մեր կյան­քում, ո­րից ան­տա­րա­կույս կօգտ­վեն ի­րա­կան, այլ ոչ երևա­կա­յա­կան ներ­քին և ար­տա­քին թշ­նա­մի­նե­րը:

Ա­յո, ես զտա­րյուն հայ եմ, պա­հան­ջա­տեր իմ հայ­րե­նի­քի և ժո­ղովր­դի հա­մար, ո­րը սր­բո­րեն պահ­պա­նում և պահ­պա­նե­լու է իր պատ­մա­կան հի­շո­ղու­թյու­նը՝ ան­կախ որևէ մե­կի կամ ու­ժի կամ­քից ու ցան­կու­թյու­նից: Մենք թույլ չենք տա, որ ձեր ար­ծա­թա­սի­րու­թյան և ազ­գա­դա­վու­թյան կր­քե­րով կոր­ծա­նեք մեր եր­կի­րը՝ նրա ան­ցյա­լի և գա­լի­քի պատ­մու­թյամբ, թույլ չենք տա, որ ա­ղա­վա­ղեք Հա­յի փա­ռա­հեղ կեր­պա­րը: ՈՒ­րախ եմ, որ ձեր ա­պազ­գա­յին գոր­ծու­նեու­թյան շնոր­հիվ հա­յու­թյան մեջ վե­րարթ­նա­ցան թվա­ցյալ թմ­բի­րի մեջ թաղ­ված ազ­գա­յին ար­ժեք­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան և պահ­պան­ման հայ­րե­նա­սի­րա­կան գա­ղա­փար­նե­րը: Ա­յո, մեր հոգևոր սահ­ման­ներն ան­սահ­ման են, և մենք ըն­դար­ձա­կե­լու ենք մեր աշ­խար­հագ­րա­կան սահ­ման­նե­րը՝ ի հա­շիվ մեր պատ­մա­կան տա­րածք­նե­րի, և ոչ մի թիզ հող չենք զի­ջե­լու մայր ու մա­նուկ մոր­թող, քնած ե­րի­տա­սար­դին կաց­նա­հա­րո­ղին ազ­գա­յին հե­րոս հոր­ջոր­ջող բար­բա­րոս ցե­ղախմ­բին ու իր հարևան ցե­ղա­կից­նե­րից օգ­նու­թյուն մու­րա­ցող «կիրթ ու կա­ռու­ցո­ղա­կան» ցե­ղա­պե­տին, որ­քան էլ որ դա չբա­վա­րա­րի «եր­րորդ» կող­մին: Իսկ հի­մա դուք պար­տա­վոր եք նե­րո­ղամ­տու­թյուն հայ­ցել մեր ժո­ղովր­դից Հա­յաս­տա­նում՝ իր Ար­ցախ աշ­խար­հով, և հա­մայն հա­յու­թյու­նից՝ ի սփյուռս աշ­խար­հի, քա­նի դեռ ուշ չէ: Կար­ծում եմ կռա­հում եք, որ ձեզ չեն նե­րե­լու…

28.07.2022

Դա­վիթ ՄԿՐ ՍԱՐԳ­ՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ