Պարզագույն սիլլոգիզմի բարդությունները
09.06.2020 | 00:13
«a) Կորոնավիրուսը պատերազմ է հայտարարել Հայաստանին,
b) Պատերազմը վարելու բեռն ընկած է իշխանության ուսերին,
c) Ով պայքարում է իշխանության դեմ, կամա թե ակամա դավաճանում է ազգին։ Պատերազմի ժամանակ ներքաղաքական պայքարը խելահեղություն է, որը ոչ մի արդարացում չունի»։ Պարզ, հակիրճ, հանճարեղ, որևէ առարկություն հիմարություն է: Բայց սիլլոգիզմի հեղինակ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ամենակարճ հոդվածը կլիներ անհերքելի, եթե իշխանությունը ԳԻՏԱԿՑԵՐ, որ «պատերազմը վարելու բեռն» իր ուսերին է: Իշխանությունը անում է հակասական հայտարարություններ, կայացնում խնդրահարույց որոշումներ, որ ինքն էլ չի կատարում: 11 ՄԻԼԻՈՆ ԲՆԱԿՉՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑՈՂ ՀՈՒՆԱՍՏԱՆՈՒՄ ԳՐԱՆՑՎԵԼ Է ԿՈՐՈՆԱՎԻՐՈՒՍԻ 3000 ԴԵՊՔ, 180 ՄԱՀ: Հունաստանին հաջողվել է խուսափել պանդեմիայի լուրջ վնասներից՝ մայիսի սկզբից կոշտ լոկդաունով: 11-միլիոնանոց Հունաստանը կարողացավ, 3-միլիոնանոց Հայաստանը՝ ոչ: Ֆրանսիայում կորոնավիրուսի համավարակը վերահսկողության տակ է, հուլիսի կեսից երկիրն իրեն թույլ կտա վերադարձ սովորական կյանքին՝ վկայում են COVID-19-ի ԿԱՌԱՎԱՐԱԿԱՆ ԳԻՏԱԿԱՆ ԽՈՐՀՐԴԻ զեկույցի վերջին տվյալները: Գիտական խորհրդի նախագահ Ժան-Ֆրանսուա Դելֆրեսին ասել է՝ համաճարակի վերահսկողության համար իշխանություններն ունեն անհրաժեշտ գործիքները՝ թեստեր, հիվանդների մեկուսացման համակարգ և նրանց շփումների բացահայտում, բավարար տեղեր հիվանդանոցներում: Գիտական խորհուրդը նախապատրաստել է 4 սցենար, ներկայացրել նախագահին ու կառավարությանը հունիսի 2-ին, հրապարակել հունիսի 4-ին: Պրոֆեսոր Դելֆրեսին խնդրել է «բոլոր համերկրացիներին, նույնիսկ ամենալավատեսական սցենարի դեպքում շարունակել համաճարակի դեմ պայքարի բոլոր միջոցները պահպանել»: Միջոցները թվարկված են զեկույցում: «Արգելքային միջոցառումները» ֆիզիկական տարածությունն է (սոցիալական տարածություն անվանումը խորհուրդ չի տալիս կիրառել Ֆրանսիայի ակադեմիան), հասարակական վայրերում դիմակ կրելը, «եթե հնարավոր չէ տարածություն պահել»: «Վիրուսի մասին բոլոր նոր գիտելիքները հիմք են՝ դիմակները օգտագործել հասարակական վայրերում և պարբերաբար օդափոխել փակ տարածքները»՝ նշված է Գիտական խորհրդի զեկույցում, որին անդամակցում են 11 փորձառու փորձագետներ: Վերահսկողության միջոցները զեկույցի հեղինակները որոշարկել են ԹԵՍՏԱՎՈՐԵԼ-ԲԱՑԱՀԱՏԵԼ-ՄԵԿՈՒՍԱՑՆԵԼ շղթայով: Բացահայտելը ենթադրում է գտնել նրանց, որ շփումներ են ունեցել հիվանդների հետ: Թեպետ հիմա իրավիճակը վերահսկողության տակ է, գիտական խորհուրդը զգուշացնում է՝ իշխանությունները պետք է պատրաստ լինեն 4 սցենարներից յուրաքանչյուրին:
Առաջին անգամ ուզում եմ ֆրանսիացի լինել, որովհետև ուզում եմ Հայաստանում.
1. Ստեղծվի կորոնավիրուսի դեմ պայքարի կառավարական գիտական խորհուրդ:
2. Գիտական խորհուրդը մշակի կորոնավիրուսի դեմ պայքարի սցենարներ:
3. Կառավարության որոշումները հիմնվեն գիտական խորհրդի եզրակացությունների վրա:
4. ՀՀ ԳԱԱ-ն տեսակետ հայտնի կորոնավիրուսի մասին, թեկուզ հայտարարի, որ սկիզբ է առել ՈՒհանից, բայց ԻՆՉ-ՈՐ խոսք ասի, չլռի, ասես՝ գոյություն չունի:
5. Վերջապես նշանակվի ՀՀ գլխավոր համաճարակաբան, գուցե այդ դեպքում կիմանանք՝ բնակչության քանի՞ տոկոսն է վարակված ու ե՞րբ է լինելու պիկը:
6. Հիվանդ վարչապետը իր ճեպազրույցները չհամարի կորոնավիրուսի դեմ պայքարի միջոց, դադարի առողջապահության նախարարի մամլո խոսնակ աշխատել ու կորոնավիրուսի հաշվապահություն ներկայացնել: Ոչինչ է հայտարարությունը, որ քայլում ենք դժոխքի միջով, եթե չի կատարվում հիվանդանոցային բոլոր միջոցների մոբիլիզացիա, եթե չկան թոքերի օդափոխության սարքեր, եթե չի արվում ՀԱՄԱՏԱՐԱԾ թեստավորում՝ զատելու հիվանդներին ու առողջներին, եթե մշակված չէ տանը մեկուսացածների բուժօգնության ԼՈԳԻՍՏԻԿԱ:
Հեռախոսով կորոնավիրուս բուժելը հայկական «ներդրում է» բժշկագիտության մեջ: Վարակակիրների կտրուկ աճի պատճառը պարետատան որոշումն էր՝ անախտանիշ և թույլ ախտանիշներովներին տուն ուղարկելը՝ առողջապահական համակարգի սպառված ռեսուրսների պատճառաբանությամբ: Բայց կա՞ր ՌԵԱԼ գույքագրում: Պարետատան խնդիրը ռեսուրսները բազմապատկելն էր: ՉԻ ԱՐՎԵԼ: Պետք է վերագործարկել «սուրբ Արսենի» օպտիմալացրած բուժհաստատությունները՝ Երևանի հակատուբերկուլյոզային դիսպանսերը, «Արմենիկում» բժշկական կենտրոնը: Եթե կորանավիրուսը պատերազմ է, պիտի գործել ռազմական տրամաբանությամբ, ոչ թե նախարարի ընկերների փող աշխատելու սկզբունքով: ՈՒ ի՞նչ եղավ կորոնավիրուսից մահացածների դիահերձարանը: Չի ստեղծվում՝ հետագա դատավարություններից խուսափելու՞ համար: Գալու է մահերի համար պատասխան տալու ժամանակը: Վարակակիրների «խոր սորտավորման» ու ժամանակին բուժօգնություն չստացած հիվանդների մահվան մասին հայտարարելու փոխարեն հիվանդանոցները պետք էր աշխատեցնել ոչ թե հիմա, այլ փետրվարից, երբ, պարզվում է, արդեն եղել է կորոնավիրուսը Հայաստանում ու բուժվել «Նորքի» ինֆեկցիոնում, թեպետ պաշտոնապես մարտի 1-ին է առաջին վիրուսակիրն արձանագրվել: Թե՞ բոլորս սխալ ենք հասկացել բժշկին:
7. Պարետատան նիստում պետք է քննարկվի այլ երկրներից օգնություն ստանալու հարցը, այլապես դիլետանտությունը մեզ դարձրել է աշխարհի այն երկիրը, որտեղից կորոնավիրուսը կհեռանա վերջինը ու կվերադառնա առաջինը:
Սա է հանճարեղ ու անխոտելի սիլլոգիզմի մեր կորը՝ ձախողվում են պարետն ու առողջապահության նախարարը, հրաժարական է տալիս ՊԵԿ նախագահը: Առանց բացատրության: Հրաժարականն ընդունվում է ու հաջորդ օրը նոր նախագահ նշանակվում՝ Էդուարդ Հովհաննիսյանը: Իմա՝ հեռացավ չքայլածներից ևս մեկը, որ ունի պրոֆեսիոնալի համբավ: Իրո՞ք ՔՊ-ն գոհ չի եղել Անանյանից` համարելով փափուկ կառավարիչ, օլիգարխներին չպատժող տեսակ, իրո՞ք նրան չի ներվել, որ ասել է. «Բոլոր դեպքերում չէ, որ պետք է պաշտոններից հանենք մարդկանց ու երիտասարդ անփորձ կադրերով փոխարինենք»: Ի տարբերություն հրաժարական տված բնապահպանության նախարարի՝ նա ուժեղ ֆիգուր է, և հաշվի առնելով ուժեղ ֆիգուրների հրաժարականների հետագիծը՝ հարց է ծագում՝ դեպի ու՞ր է գնալու Դավիթ Անանյանը: Եվ՝ ինչու՞ գնաց: Վատ աշխատանքի պատճառո՞վ՝ ինչպես իր ասուլիսում պաշտոնյաների մի մասի հեռանալը որակել էր վարչապետը: Թե՞ կորոնաճգնաժամային Հայաստանում պահանջված հարկահավաքության հույս չունի: Կամ՝ հոգնել էր Նիկոլ Փաշինյանի անվերջ-անտեղի միջամտություններից՝ սկսած դրոշի դիրքի պատճառով աշխատակից ազատելուց մինչև Արարատյան մաքսատանը մարդկանց կուտակումները: Դավիթ Անանյանը հեռացավ, որ աշխատանքից չազատի՞ Մհեր Մարտիրոսյանին։ Նիկոլ Փաշինյանի «կորոնալուսանկարներից» հետո այդ սկզբունքով որևէ պաշտոնյա չպիտի մնա տեղում: Ոստիկանապետից նախարարներ՝ բոլորն էլ բարեհաջող պաշտոնավարում են: Մեր «սիլլոգիզմը» անբացատրելի է: Անդրսահմանային խոհանոցներից հայաստանյան Հիսուսի հավակնություններ ներկայացնող նախկին թիվ 1 փեսայի, որ այդպես էլ չդարձավ թիվ 1-ը երկրում, յուրաքանչյուր «հայտնությանը» հաջորդում է միևնույն ու անիմաստ դարձած՝ վարչապետի հրաժարականի ռեֆրենը: Դա է «քաղաքականության» պատկերացումը Հայաստանում: Անցյալ շաբաթ հնչեց և տեղնուտեղը հակադարձվեց ևս մեկ հայտարարություն, որ կարող է զարգացումներ ունենալ: «Կառավարության ոչ թե 97, այլ 100 տոկոսը պետք է փոխվի», հայտարարեց ԲՀԿ նախագահ Գագիկ Ծառուկյանը քաղխորհրդի հրատապ նիստում: Նա հիշեցրեց, որ երբ հայտնի դարձավ կառավարության կառուցվածքը, ծրագիրը, կազմը, ինքն արդեն ասել է, որ այդ կազմով հնարավոր չէ այդ խոստումները կատարել։ «Հիմնական խնդիրը, որ այդ կազմի մեջ կան մարդիկ, պատասխանատուներ, կառավարիչներ, որ իրական կյանքում քարը քարին չեն դրել, ոչ մի ոլորտ չեն ղեկավարել, կա փորձի պակաս, և դա հասկանալի էր, որ դա իրականություն չէր դառնա»,- ասաց Գագիկ Ծառուկյանը։ Հավարտ հայտարարեց. «Որպես քաղաքական ուժի ղեկավար և որպես ՀՀ քաղաքացի, ում համար մշտապես կարևոր է եղել իր երկրի անվտանգությունը, կարևոր է եղել երկրի բարեկեցությունն ու բարգավաճումը, դիմում եմ Հայաստանի, Սփյուռքի, Արցախի բոլոր կարող և առողջ ուժերին. համախմբվենք, միավորենք մեր ուժերը հանուն մեր երկրի ապագայի»: Գրեթե նախընտրական ելույթ: Բայց ընտրությունները հեռու են: «Կարծում եմ՝ պարոն Ծառուկյանը պարզապես մտահոգված է մի շարք քրեական գործերի ընթացքով, որոնք վերաբերվում են փողերի լվացմանը, ընտրակաշառք բաժանելուն, հարկերից խուսափելուն, կոռուպցիային,- պատասխանեց վարչապետի խոսնակ Մանե Գևորգյանը:- Եթե պարոն Ծառուկյանը կարծում է, որ իր քաղաքական հայտարարությունները կշեղեն քննության բնականոն ընթացքը, սխալ հաշվարկ է, որովհետև Հայաստանում բոլորը հավասար են օրենքի առաջ, նաև՝ ապօրինի ձեռք բերված գույքը բռնագանձելու մասին օրենքի առաջ, որով մտահոգվելու առիթ նույնպես պարոն Ծառուկյանը կարող է ունենալ»: Հայտարարությունը տեղին կլիներ, եթե հնչեր ոչ թե վարչապետի, այլ ՔՊ խոսնակի կատարմամբ, գոնե ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության ղեկավարի: Փաստացի՝ Նիկոլ Փաշինյանը ԲՀԿ նախագահին միանգամից բարձրացրեց մի քանի աստիճան՝ պատասխանելով իր խոսնակի մակարդակով, իրո՞ք այդպես է: Թե՞ հերթական ապացույցն է՝ Նիկոլ Փաշինյանը ոչ մի քննադատություն չի ընդունում: Թեպետ Գագիկ Ծառուկյանը միանգամայն ճիշտ է կառավարության կառուցվածքի, կադրերի, ծրագրերի, ներդրումների, որևէ տեսակետ չլսելու առումով: Բանկային համակարգի, սոցիալական ծրագրերի, արտաքին քաղաքական խնդիրների մասով ճիշտն ու պոպուլիզմը խառն են: Մյուս կողմից՝ ունի՞ Գագիկ Ծառուկանը ազնվության, արդարության մասին խոսելու իրավունք։ Հյուսիս-Հարավի գործի նախաքննությունը շարունակվում է, 20 միլիարդ դրամի չարաշահում կա, բազմաթիվ տենդերների անօրինական ստացում, անօրինական սեփականաշնորհում, հարկերից խուսափում՝ քրեական գործերը ընթացքի մեջ են… Գագիկ Ծառուկյանին կարելի է մեղադրել, որ լռում էր, և միայն նույն դաշտում Արթուր Վանեցյանի քաղաքականություն մտնելը ստիպեց խոսել, երբ տեսավ, որ ռուսական հողը ոտքի տակից գնում է, մրցակից են ստեղծում ու իրեն կարող են «դուրս գրել»: ՔՊ-ի կոշտ հակադարձումը ԲՀԿ-ին ուղարկում է ուղիղ Արթուր Վանեցյանի գիրկը, ձևավորելով «Բարգավաճ Հայրենիք»: Հավելեք ՀՅԴ-ին ու կստանաք դասական եռյակի նոր ձևաչափ, որտեղ ՀՀԿ-ն ներկա է հոգեպես, այն ՀՀԿ-ն, որ 2015-ին ֆիզիկապես «բամփել» էր Գագիկ Ծառուկյանի գլխին, իսկ այսօր քնքշորեն սիրում է նրան: Մի՞թե ԲՀԿ-ն այդպես էլ մնալու է կուսակցություն, որի առաքելությունը ինչ-որ ուժի սատելիտ կամ պատվանդան լինելն է: Խնդիրը Գագիկ Ծառուկյանի անձի մեջ է՝ օլիգարխ ու կուսակցապետ: Որևէ այլ կուսակցապետի պարագայում ԲՀԿ-ն գոյություն չի ունենա՝ ո՞վ է փող տալու կուսակցություն պահելու համար: Սա է իրական հայկական «սիլլոգիզմը», որ դասական սիլլոգիզմները դարձնում է անվավեր, քաղաքականությունը՝ կախյալ-կանխատեսելի՝ կտրելով հասարակությունից ու իրականությունից: Ավաղ:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ. Գ. Հայաստանին ոչ միայն կորոնավիրուսն է պատերազմ հայտարարել: Հայաստանին պատերազմ են հայտարարել դիլետանտությունը, անձնիշխանությունը և մարդը, որ մենակությունից չի վախենում ու բոլոր հարցերում խորհրդակցում է ընտանիքի հետ, իմա՝ ինքն իր հետ: Եվ հավակնում է հաղթել կորոնավիրուսին բժշկական 0 գիտելիքներով ու պոպուլիզմով: Մարդը, որ կարծում է՝ դժոխքի հակառակը դրախտն է՝ Հիսուսի իր պրիմիտիվ «սիլլոգիզմը» այդքանին է հերիքում: Դուք սիլլոգիզմի համար չեք: Միակ սիլլոգիզմը՝ մի վարակվեք ու մի վարակեք: Դիմակավորվեք՝ մինչև անցնի վտանգը: Եվ՝ մի դավաճանեք ինքներդ ձեզ, ապրելու ձեր իրավունքին, Աստծո պատկերին ու նմանությանը: Ողջ լերուք:
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ