Կան բաներ, որոնք գիտության և անաչառ անալիզի տեսանկյունից ակնհայտ են, բայց և հոգեբարոյական տեսանկյունից շատ դժվար ընդունելի։

Նոյեմբերն էլ եկավ։ Հետաքրքիր ա՝ հուլիսին ոչ մի կերպ չես պատկերացնում, որ նոյեմբեր ա գալու, իսկ նոյեմբերին թվում ա, թե հուլիսը չի եղել՝ էն, որ գիշերը պատուհանները պատին տված շնչահեղձ պառկած ես խոնավ բարձի վրա ու շոգից տանջվում ես։ Կարծես քո հետ չի եղել։

Հասկանում ե՞ք, եթե քաղաքական բովանդակություն պարունակող թռուցիկներ փակցնող երիտասարդներին կեղծ օպերատիվ տվյալների հիման վրա զենք ունենալու կասկածանքի խնդալու պատրվակով ձերբակալում են, ապա դա խոսում է այն մասին, որ գործող դավաճանական վարչախումբը այլևս վերջնական կերպով անցնում է կոշտ ավտորիտարիզմի մեթոդաբանությանը:

Հորս կնունքով, մորս ծնունդով, վեր կացանք մի օր պապ ու թոռնիկով, գնացինք Հանրապետության հրապարակ:

Ե՛վ համաշխարհային, և՛ հայոց պատմության մեջ ազատագրական ու ինքնապաշտպանական հերոսամարտերը միշտ չէ, որ պսակվել են հաղթանակով։ Բայց դրանով նրանք անարժեք չեն դարձել։ Ամենևի՛ն։ Յուրաքանչյուր ազատամարտ տրվում է ոչ միայն հենց այդ պահին վերջնական հաղթանակ տանելու նպատակով, այլև ազատության և պայքարի ոգին սեփական շարքերում վառ պահելու, չընկրկելու, չծնկելու և ապագայում բարբարոս թշնամուն նոր ու ջախջախիչ հարվածներով անպայմանորեն իր տեղը դնելու մտադրությամբ։

1901 թ. Ն. Շուստովը անանուն կերպով փարիզյան մի ցուցահանդեսի է ուղարկում հայկական «Ֆին-Շամպայն» կոնյակի նմուշները: Ժյուրիի անդամները միաձայն Գրան-Պրի մրցանակը շնորհում են անհայտ կոնյակագործին, իսկ երբ իմանում են, որ նա ֆրանսիացի չէ, որ կոնյակը ուղարկված է Հայաստանից, այնքան են զարմանում, որ բացառության կարգով Ն.Շուստովին` աշխարհում միակ ոչ ֆրանսիացի կոնյակագործին, արտոնություն են տալիս իր արտադրանքի վրա գրել ոչ թե «բրենդի», ինչպես որ կարգն էր, այլ հենց «կոնյակ»: Կոնյակի արտադրության պատմության ընթացքում ոչ ոք այդպիսի իրավունքի չէր արժանացել:

Նկարում պատկերված պետական դավաճանը բառացիորեն հայտարարել է. «Պատմության ողբերգական էջերը պետք է ուսումնասիրեն պատմաբանները, սա արտաքին քաղաքականության և դիվանագիտության խնդիր չէ»:

Ինչքան ուզում են Ադրբեջանում կեղծեն,իսկ Հայաստանում մոռացության տան պատմական փաստերը, ճշնարտությունը մեկն է՝ Արցախն ու ՈՒտիքը պատմական հայկական նահանգներ են եւ վերջ։

Նիկոլն էլ, լինելով շարքային ու տեսանելի սպառողականության կրող, իր շահերի ու դարեր գոյություն ունեցող հարցադրումների դիրքերից է ջարդում հայի գոյաբանության, պետության արժեքի, հայի համար կարևորի ու անկարևորի, լինելիության՝ ընդունված, երբեմն քարացած, ու ավանդական դարձած թեզերը:

Արյունով են գրված նաև ավանդույթներն ու օրենքները, իսկ այն սերունդները, որոնք արհամարհում և անտեսում են իրենց հայրերի և պապերի ավանդը, ձվից նոր ելած՝ ձգտում են օտարի օրենքներին, անգրագետ և պատրանքածին ազատությանը, ստիպված են լինում այրունով էլ պատասխան տալ դրա համար և նոր թղթերի վրա նոր արյունով արտագրել հազարամյա իմաստությունները: