Թուրքական հիստերիա, ադրբեջանական ջղաձգում

Մի շարք հանգամանքներով պայմանավորված անցած շաբաթն ամփոփվեց թուրք-ադրբեջանական համատեղ ցայտնոտով ու «փսիխոզով»:

Նախ տեղաց Թուրքիայի արտգործնախարար Չավուշօղլուի Հայաստանին ուղղված սպառնալիքներն առ այն, որ Երևանում տեղադրվեց «Նեմեսիսի» արձանը:

Այնուհետև Ալիևի ուլտիմատումն էր՝ սահմանը հատած և հայ քաղաքացուն սպանած ադրբեջանցի զինծառայողի ազատազրկման հետ կապված:

Վերջիններս, ձայն ձայնի տված, բացահայտ հայտարարեցին, որ ստիպիված կլինեն հավելյալ միջոցներ ձեռնարկել, եթե մարդասպան զինվորն ազատ չարձակվի, և եթե չապամոնտաժվի «Նեմեսիսին» նվիրված արձանը։

Եթե ոչ, ապա նրանք չեն բավարարվի միայն օդային տարածքի փակումով:

Դժվար չէ կռահել, որ եթե վերջիններիս մնա, կպահանջեն նաև Արարատի հեռացումը գերբի վրայից, Սարդարապատի, Բաշ Ապարանի ու Ծիծեռնակաբերդի, բոլոր հայ հերոսների արձանների ապամոնտաժումը:

Ավելի հեռահար գնացող պահանջներն էլ՝ չբարձրաձայնեմ;

Թալեաթ փաշայի «Նամակն անցյալից» կարծում եմ շատերը կհիշեն, երբ վերջինս անկաշկանդ ասում էր.

«Մենք ցանկանում ենք աշխարհի երեսին թողնել մեկ հայ՝ այն էլ թանգարանում որպես նմուշ»:

Կարծում եմ՝ համոզվել եք նաև, որ թուրքն իր ծրագրերից չի հրաժարվել:

Այնպես չի հրաժարվել, որ թուրք ընդդիմադիր թեկնածու Քեմալ Քըլըչդարօղլուն, երբ հանրությանը ներկայացրեց՝ Թուրքիան Չինաստանին կապող «Կյանքի ճանապարհ» կոչվող առևտրային քարտեզը, որով Չինաստանից եկող ճանապարհը շրջանցում է Հարավային Կովկասը, դրա փոխարենն անցնելով Իրանով, Թուրքիայում ու Ադրբեջանում վայնասունի ալիք բարձրացավ:

Միայն պետք էր տեսնել զայրութով ու տվայտանքով շաղախված Չավուշօղլուի պատասխանը, (որը նաև իրենց ծրագրի բացահայտ լուսաբանում էր), թե` ինչպե՜ս կարելի է այդ ճանապարհը չանցկացնել Արցախով ու Հայաստանի Սյունիքի մարզով, որը, ըստ վերջիններիս, «զանգեզուրի միջանցքն» է լինելու:

Որ դա «Զանգեզուրի միջանցք» նախագծից հրաժարվել է նշանակում, ինչը պետք է բացառվի։

«Թուրքի ճանապարհն անցնելու է Զանգեզուրով ու Ղարաբաղով», «առանց Ադրբեջանի թուրքական ճանապարհ չի կարող լինել», «թուրքական աշխարհը կմիավորվի զանգեզուրի միջանցքով, ոչ թե ինչ-որ նախագծով», «մենք մեկ ազգ ենք, երկու պետություն», «դրանով ոչնչացվում են թուրքական աշխարհի մեծ իդեալները»:

Նման խոսույթով հակադարձում են բորբոքված թուրք և ադրբեջանցի արտգործնախարարները՝ հաթաթա տալով թե՛ ընդդիմադիր թեկնածուին, թե՛ հեռահար նաև մեզ:

Իսկ թե մեր բազմարատ իշխանություններն ինչ հետևություններ կանեն, դժվար չէ ենթադրել:

Դժվար էլ չէ կռահել, թե ինչերի են պատրաստ գնալու, անունը դնելով կոմպրոմիս ու հանդուրժողականություն:

Ինչևէ, եթե Թուրքիայում իշխանության գա ըննդիմադիր թեկնածուն, ապա ըստ վերջինիս, «Թուրանական միջանցքի» փոխարեն կլինի պարզապես թուրքական «կյանքի ճանապարհը»:

Սակայն միամտություն է կարծել, կամ միանշանակ ասել, որ իր ընտրվելու պարագայում՝ հենց այդ քարտեզն է կյանքի կոչելու:

Դեռ հարց է, թե նման նախագծով հանդես գալն ի՞նչ դիվիդենտներ է իր մեջ պարունակում, ո՞ր լսարանի և ու՞մ հաճոյանալու համար է:

Էլ չեմ ասում, որ այն հետագայում կարող է ներկայացվել «զանգեզուրյան միջանցքին» ոչ թե ալտերնատիվ, այլ որպես հավելյալ նախագիծ:

Թուրքիայի նման պետությունում ազգային դոկտրինի տառին համապատասխան է երկիրը կառավարվում, ոչ թե անհատի նախասիրություններով, պատկերացումներով ու կազմած ծրագրերով:

Այնպես որ, ո՛չ պետք է ոգևորվել ու Աստված կանչել, որ վերջինս նախագահ դառնա, ոչ պետք է նրա վրա հույս դնել, հայանպաստ դիրքորոշում ակնկալել:

Եվ հետո, չմոռանանք, թե ինչպես էր արտահայտվում նույն այդ անձը 2020 թվականի հոկտեմբերին, 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, և թե ինչպիսի նացիոնալիստական հակումներ ունի:

Իսկ ինչ վերաբերում է Էրդողանին, ապա նրա՝ նախագահի աթոռին վերահաստատվելու պարագայում, ցանկացած վտանգավոր սցենար իրատեսական է դառնում:

Թուրքիայի պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարը, արդեն իսկ, մատնանշում է «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման ժամկետներ՝ իր ռազմական ուլտիմատումը փաթեթավորելով

«Հարավային Կովկասում խաղաղություն հաստատելու իրական հնարավորություն» եզրույթով:

Սակայն, մի պայմանով.

դրա համար Հայաստանը պետք է տրամադրի էքստերիտորիալ միջանցք Սյունիքով:

Իսկ Էրդողանն էլ իր հերթին վերահաստատեց միջանցքի պարտադիր անցանելիությունը Սյունիքով:

Վերջինիս հաղթանակի դեպքում, մեր հանդեպ պահանջները կշատանան:

Դրանք կդառնան ավել կոշտ, վերջնագրային և ըստ հստակ ժամանակացույցի:

Ալիևն էլ «երկրորդ անգամ կծնվի», թևերն էլ աջ ու ձախ կթափահարի:

Ինչևէ, սպասենք ընտրությունների արդյունքներին:

Ամեն դեպքում, ի գիտություն.

պետական ծրագրերը չեն փոխվում, փոխվում են դերակատարները:

Դավիթ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մեկնաբանություններ