Պարզվում է մեկ դար առաջ հայ գրականության դասական Վրթանես Փափազյանն էլ էր մարդանման չորքոտանիների այս տեսակին նախիր անվանում։

Ճեմարանի սաները քննություն էին հանձնում «Հայ եկեղեցու պատմությունից»: Քննական հանձնաժողովի մեջ էր նաեւ Կոմիտասը` ճեմարականների սիրելի հայր սուրբը:

Հիշենք մի քանի իմաստուն մտքեր Վազգեն Ա երջանկահիշատակ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսից, որոնք հաստատ մտորելու առիթ կտան ցանկացած մարդու, ով ունակ է մտածելու, վերլուծելու և հասկանալու։

«Մի՛ վհատվեք, Ավետարանի որդիներ: Ժողովուրդ հայոց, հույսով սպառազինվիր և քաջալերվիր, երկու հազար տարի է, որ միշտ ջախջախվում, բայց չես մեռնում: Պարսիկը, Հույնը, Արաբը և Կովկասյան բարբարոս ազգերը միշտ արշավեցին ու քանդեցին քո հայրենիքը, բայց դու անվնաս ու անբիծ՝ հույսը չկորցնող մի ոգի ունես, որով ապրում ես ու կաս մինչև այսօր»:

Սեպտեմբերի 19-ը պետք է հռչակվի համահայկական ամոթի օր: Երևի էս նույն զգացումներն են ունեցել 428 թվականի հայերը, երբ աշխարհաքաղաքական բևեռները կործանեցին Արշակունիների արքայատոհմը...

2011-ի գարնանը Ամերիկայում էի ու հրավիրվել էի հանրահայտ «պարահանդեսին»։

Պետական շահը Հայաստանի դեպքում ունի երկու` միմյանց չհակադրված նախապայման` պետության գոյության ու զարգացման երաշխավորում և տեղում ազգային բնակչության գերակշռության ապահովում:

1979-ի խոր աշունն էր,նոյեմբերի կեսերը: Որոշեցի լուռ ու մեկուսի մի վայրում հանգստանալ, և ընտրությունս կանգ առավ կոմպոզիտորների դիլիջանյան հանգստյան տան վրա: Ամբողջ համալիրում ընդամենը 8-10 հանգստացող կար, և արդեն երկրորդ օրը հասցրել էի կարոտել մարդկանց էլ, աղմուկին էլ: Մե՜ղմ, թախծածոր արևամարքի տրամադրությունը պարուրել էր ձմեռնամուտի անտառը,և աշնանային քնքշանքը փոխել անորոշ տաղտուկի: Մտածում էի հանգիստս ընդհատել և քաղաք վերադառնալ:

Կարո՞ղ է մարդն իր ապրած կյանքի ընդամենը մեկ տարվա մեջ տեղավորել այնքան բան, որ այն մի ամբողջ պատմավեպ ներկայացնելու նշանակություն ունենա։

1986 թ, հոկտեմբերն էր։ Ստեփանակերտից Բաքու հասա լուսադեմին։ Ավտոկայանում գյուղերից եկած վաճառականներ էին։ Ավտոկայանի սրահը փափախավոր թուրքերով ու ծխախոտի ծխով էր լցված։ Թեյարանում ազատ տեղ էի փնտրում, որ մինչև լույսը բացվելը հանգիստ անեի։ Իզուր։