Նկատենք` հայաստանյան իշխանությունների հետ ցայս հանդիպում չունեցած ԱՄՆ-ը մեկ էլ ու` Միացյալ Նահանգներ է հրավիրում ՀՀ ԱԳՆ նախարար Զոհրապ Մնացականյանին: Ընդ որում` Պոմպեոյի կողմից Սերբիայի ու Կոսովոյի միջև խաղաղության նորոգման, Իսրայելում դեսպանատուն բացելու հանդիպում-հեռանկարից հետո, ինչն էլ առանձնապես Ռուսաստանի սրտով չէր` ի դեմս Զախարովայի հայտնի` Վուչիչի աթոռին նստելու պոզայի մասին հայտարարության, սակայն պաշտոնական Մոսկվան խիստ նրբագեղ փորձեց հարթել այդ միջադեպը:
Հիշենք, Մնացականյանն ԱՄՆ հրավիրվեց այն ժամանակ, երբ Ղարաբաղյան այս ահարկու մսաղացը` պատերազմը, դեռ չէր սկսվել, մենք էլ հարկ էինք համարել կարծիք հայտնել, որ չի բացառվում` ԱՄՆ-ը, մասնավորապես Պոմպեոն, նույնական սցենար իրականացնի Հայաստան-Ադրբեջանի տանդեմի միջև` վասն խաղաղության, չնայած այդ օրերին խոսք չկար Ադրբեջանի նորանշանակ ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովի` ԱՄՆ այցի մասին:
Ինչու ենք այս ամենը հիշում. արձանագրելու, որ, ըստ ամենայնի, «ամենահաս» ԱՄՆ-ը որոշակիորեն տեղյակ էր Ադրբեջանի (այն է` Թուրքիայի)` մի քանի օր հետո սպասվելիք Ղարաբաղյան ռազմական գործողությունների, ագրեսիայի մասին, և իր ընտրությունների նախաշեմին փորձում էր վերաձևավորվող աշխարհում ու տարածաշրջանում սեփական լոտերի սխեման կառուցել, Թրամփի փեսա Քուշների` Մերձավոր Արևելք, վերջնակետում` Իրան, «ծրագիրը» կյանքի կոչել` վասն Թրամփ: Այլապես ինչու՞ էին` մեկ էլ ու` Մնացականյանին էս գլխից հրավիրում ԱՄՆ:
Իսկ որ այս մեծ խաղում ԱՄՆ-ի հետաքրքրությունների (նաև համակրանքների) ծիրում ազերիա-թուրքական տանդեմն է, ինքնին հասկանալի է, թե՛ գեոքաղաքական, թե՛ պրո-ՆԱՏՕ-ական, և առաջին հերթին` ռուսական խաղի տեսանկյունից. ՆԱՏՕ-ական Թուրքիան Ղարաբաղյան ագրեսիայով մտավ տարածաշրջան, ու տարածաշրջանի երկրները հիմա պետք է հասկանան` ինչպես դուրս հանեն նրան, նրանց թվում`ոչ միայն մենք, այլև Իրանն ու Ռուսաստանը:
Մի նրբություն ևս. Ղարաբաղյան վերջին զարգացումները մեկ ընդհանրություն էլ ունեն Կոսովո-Սերբիա «տանդեմի» պատմության հետ. հիշենք` այդ կոնֆլիկտը «լուծելու» համար 1995-ի օգոստոսին ՆԱՏՕ-ն ռմբակոծեց բոսնիական սերբերի դիրքերը. արդեն նոյեմբերին բոսնիական սերբերը ստիպված էին նստել բանակցային սեղանի շուրջ` Օհայո նահանգի Դեյթոն քաղաքում, իսկ արդեն նոյեմբերի 21-ին կնքվեց պարտադրված պայմանագիր:
Կարծես այս սցենարով են կրկին աշխարհի «մեծերը» փորձում առաջ շարժվել. Ի՞նչ կստացվի, կերևա: Մինչ «երևումը» մի քանի դիտարկում ևս.
ա) Ռուսաստանը խիստ ակտիվ է այս խաղում: Ռուսիան ևս սպասում է հասկանալու` կկայանա՞ ամերիկյան հրադադարը: Այնուհանդերձ, մինչև ԱՄՆ մեկնելը, հակամարտող, խաղաղության «գնացող» կողմերը` Զոհրապյանն ու ազիկ Բայրամովը անցան Ռուսիայի` Լավրովի դռնով:
բ) Հետաքրքիր զուգադիպությամբ, Լավրովի` նախարարների հետ հանդիպումից հետո Նիկոլ Փաշինյանի կողմից հնչեց բավականին «հետաքրքիր» հայտարարություն` Ղարաբաղյան խնդիրը դիվանագիտական լուծում չունի այս պահին (պատճառները նշվեցին). կռվելու ենք` մինչև վերջին շունչը:
Գերտերություններից որ կողմին էր հատկապես ուղղված նրա մեջ բավականին հետաքրքիր կոդեր պարունակող հայտարարությունը, չբարձրաձայնենք:
գ) Իր հերթին Թուրքիան հարկ համարեց ամերիկյան «բանակցություններից», հրադադարի «պայմանավորվածությունից» ժամեր «առաջ» պրեսինգ օգտագործել` ասելով` եթե Ադրբեջանը դիմի Թուրքիային օգնության խնդրանքով, ինքը զորրք կուղարկի:
դ) Միակ սփոփիչն այս ամենում այն է, որ իր բնից վերջապես դուրս է եկել ՀՀ նախագահ, իրականում միջազգային խաղացողների հետ հավասար նիստ ու կացի տիրապետող, անգլիական թագավորական ընտանիքի բարեկամ Արմեն Սարգսյանը և հանդիպում է ԵՄ առաջնորդներին, ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Ենս Սթոլտենբերգի հետ, որոնց պատմել է հայոց դարդը… Էրդողանի մարդակեր, ցեղասպան ասքը:
Ե՞վ...
Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆ