Հարգանքի տուրք Անդրեյ Տարկովսկուն

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք մեր ընթերցողին, այս տարի «Ոսկե ծիրան» կինոփառատոնը հարգանքի տուրք է մատուցում համաշխարհային կինոյի նշանավոր դեմքերից մեկին` Անդրեյ Տարկովսկուն. լրանում է նրա 80-ամյակը: Արվեստագետի հոբելյանական միջոցառումները մեկնարկեցին նրան նվիրված «Անդրեյ» (հեղինակներ` Արսեն Ազատյան, Նարինե Մկրտչյան) և «Մոսկովյան եղեռերգ» (ռեժ.` Ալեքսանդր Սոկուրով) ֆիլմերի ցուցադրությամբ, որին նախորդեց կինոգետ Դավիթ Մուրադյանի խոսքն Անդրեյ Տարկովսկի մարդու, ռեժիսորի, երևույթի մասին:

Բանախոսը Տարկովսկուն բնորոշեց իբրև արվեստագետ, ով եղել է հոգևոր անկախության խորհրդանիշն իր ժամանակակիցների համար: Տարկովսկին ոչ թե ժամանակի մտածողությունն էր արտահայտում, այլ ինքն էր մտածողություն թելադրում ժամանակին` երբեք չենթարկվելով նույն այդ ժամանակի և խորհրդային համակարգի կաղապարող պահանջներին: «Իհարկե, նրա կինոն տագնապեցնող կինո է,- նկատում է Դ. Մուրադյանը,- բայց նա կարծում էր, որ արվեստը ստեղծված է նրա համար, որպեսզի մարդուն դարձնի ավելի լավն ու ավելի անկախ: Ինքը փորձում էր դա անել: Ինքը կարողանում էր դա անել: Եվ ինքը մեզ միավորող մշակութային հիշողությունն է»:
Դավիթ Մուրադյանը խոսեց նաև Տարկովսկու կապի մասին Հայաստանի, հայության հետ: Նշեց, որ առաջին ֆիլմը` «Գլանիվն ու ջութակը», նա նկարահանել է Հայաստանում, և այս հանգամանքը հիմնականում պայմանավորված է եղել իր հոր` անվանի բանաստեղծ Արսենի Տարկովսկու` Հայաստանի հետ ունեցած կապով: Կապը շարունակվել է նաև հետագայում. ստեղծվել են համատեղ ֆիլմեր` Տարկովսկու և հայ կինոգործիչների համագործակցությամբ: Ամփոփելով խոսքը` Դ. Մուրադյանն ասաց. «Կա ռուս մեծ ռեժիսոր Տարկովսկի, կա համաշխարհային մեծություն Տարկովսկի և կա հայկական Տարկովսկի` մերը, որի համար մենք շատ ուրախ ենք»:
Փառատոնի հանդիսատեսն առիթ ունի ևս մեկ անգամ վայելելու Անդրեյ Տարկովսկու «Գլանիվն ու ջութակը», «Չարչարանքներ ըստ Անդրեյի (Անդրեյ Ռուբլյով)» և «Սոլյարիս» ֆիլմերը` մեծ էկրանին: Անվանի արվեստագետին հարգանքի տուրք կմատուցվի նաև մեկ այլ մեծի հարկի ներքո. կկայանա Տարկովսկու 80-ամյակին նվիրված երեկո Սերգեյ Փարաջանովի թանգարանում:

Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Անհամբեր ու սիրով եմ սպասում իր հերթական գրին, ես էդ գրի մշտամնա ընթերցողն եմ
• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»

Մեկնաբանություններ