Փաշինյանը կարող է զրոյացնել ցանկացած հայանպաստ միջնորդություն

Երեկ ՌԴ անվտանգության խորհրդի քարտուղար Սերգեյ Շոյգուն «անակնկալ» այց է կատարել Իրանի Իսլամական Հանրապետություն: Դժվար չէ կռահել, որ ռուս-իրանական հարաբերությունները ներառում են նաև Անդրկովկասում տեղի ունեցող իրադարձությունները, իսկ այստեղ ամեն ինչ չէ, որ հարթ է ընթանում: Մասնավորապես, երբ ՌԴ ԱԳ նախարար Լավրովը հայտարարեց, որ «Զանգեզուրի միջանցքի» ծրագիրը խափանել է հայկական կողմը, անուղղակիորեն ակնարկեց, որ իրենք շահագրգռված են այդ միջանցքի գոյության հարցում: Իհարկե, ՌԴ-ն ցանկանում է վերահսկողություն ունենալ «միջանցքի» վրա՝ դրա հնարավոր գոյության դեպքում: Սակայն Իրանը սկզբունքորեն է դեմ «միջանցքի» գոյությանը և բազմիցս հայտարարել է, որ Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը կարմիր գիծ են իր համար, և որ դեմ են ցանկացած սահմանային փոփոխության, այդ թվում՝ «Զանգեզուրի միջանցքի» տեսքով: Նրանք նույնիսկ պատրաստ են Ադրբեջանի և Նախիջևանի միջև կապի համար իրենց երկրի տարածքով ճանապարհ տալ, բայց Սյունիքի տարածքով «միջանցքն» Իրանի համար կարմիր գիծ է: Սպասելի էր, որ, Լավրովի հայտարարությունից հետո, Իրանը խստորեն նախազգուշացրեց Ռուսաստանին՝ ակնարկելով, որ տարածաշրջանային հարցերում ռուս-իրանական համագործակցությունը կարող է վտանգվել:

Եվ ահա Շոյգուն Իրանի նախագահին է փոխանցում Վլադիմիր Պուտինի ուղերձը, որում ասվում է, որ տարածաշրջանային հարցերում, Իրանի հետ համագործակցության ուղղությամբ, ՌԴ քաղաքականությունը չի փոխվել: Ավելին, Շոյգուն և իրանցի իր գործընկեր Ալի Ահմադիանը առանձնահատուկ քննարկել են դեպի Ադրբեջան տանող տրանսպորտային ուղիների և միջանցքների նկատմամբ Իրանի դիրքորոշումները:

Հայաստանի իշխանությունների վարած ակնհայտ հակառուսական քաղաքականությունը ստիպում է Ռուսաստանին որոշակի մեղմ քաղաքականություն վարել Ադրբեջանի հետ, որում մեծ դերակատարում ունի հատկապես Թուրքիայի գործոնը: Բայց ռուսական դիվանագիտությունը ստիպված է հաշվի նստել նաև տարածաշրջանում իր ակնհայտ դաշնակցի՝ Իրանի կարծիքի հետ, իսկ դա դուր չի գալիս Ադրբեջանին ու Թուրքիային: Հիշեցնեմ, որ օրերս Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը «Ղրիմի հարթակում» հայտարարեց, որ Ղրիմը պետք է վերադարձվի Ուկրաինային, իսկ շատ թուրք քաղաքական գործիչներ հայտարարում են, որ Ղրիմը կարող է լինել կա՛մ թուրքական, կա՛մ ուկրաինական: Ադրբեջանն էլ իր հերթին է հակառուսական դեմարշ արել՝ այդ երկրի իշխանություններին մեղադրելով իր մի քանի քաղաքացիներին, իբր, բռնի ուժով ռուսական զինուժում հավաքագրելու մեջ:

Այսպիսով՝ Հայաստանի ճակատագիրը նորից հայտնվել է տարածաշրջանային տերությունների շահերի կենտրոնում, որը մեզ տեսական հնարավորություն է տալիս իրավիճակային շտկումներ անել Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում: Սակայն ոչ մեկը երաշխիք չունի, որ պաշտոնական Երևանը մի օր կհայտարարի, թե «միջանցքի» հարցն արդեն քննարկել ու համաձայնեցրել է Ադրբեջանի հետ, և, որ երրորդ երկրի միջնորդության կարիքը չի զգում: Այդպես եղավ Պրահայում, երբ Փաշինյանը հայտարարեց, որ ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ ներառյալ Արցախը, որով «խաղից դուրս» թողեց Ռուսաստանի միջնորդությունն ու Ադրբեջանին հնարավորություն տվեց բռնի հայաթափել ու օկուպացնել Արցախը: Այսինքն, Փաշինյանը կարող է ցանկացած պահի հարվածել թիկունքից և զրոյացնել ցանկացած հայանպաստ միջնորդություն:

Էդուարդ Սարիբեկյան

Մեկնաբանություններ