Այս լուսանկարն արվել է 1916 թ. Սիրիայում գտնվող Հորանի շրջանում: Սա բացառիկ մի տեսարան է ներկայացնում, թե ինչպես են սովի մատնված և ամիսներ շարունակ խոշտանգումների ենթարկված հայ գաղթական կանայք խմբվել սատկած ավանակի դիակի շուրջ: Լուսանկարի հեղինակը Հասան Ամջան է, ով Ջեմալ փաշայի կողմից նշանակվել էր հայ բռնագաղթյալների տեսուչ: Նա անձամբ զբաղվել է տեղահանված հայերին Սիրիայում ու Լիբանանում վերաբնակեցնելու գործով:

Շահանե՛, սևաչյա իմ տխուր Շահանե՛, Շահ Նամեն շուրթերիս հարավից ես եկա, խոնարհմամբ թովչանքիդ` լոկ քաջանց այն վայել ու անզուսպ անձկությամբ` ծնկներիդ հեկեկա՜մ:

Մեկը լիներ՝ այս տարածքի դուռը բացեր Նոր տարվա դեմ, մահապարտի շորը հագին քանդեր մթի մարմինը սև...

Նախարար Անդրեասյանը շարունակում է զարմացնել իր գործելաոճով ու հայտարարություններով։ Սովետի ժամանակ մի արտահայտություն կար, որը ռուսերենով հնչում էր հետևյալ կերպ․ Мы посовещались и я решил․

Գրառումը սկսենք օրվա ցնցող մեջբերումից, որի հեղինակը պատմության դասագրքի հեղինակ Սմբատ Հովհաննիսյանն է։ Այսօր տեղի ունեցած մամուլի ասուլիսի ժամանակ նա հայտարարել է հետևյալը․ «Ավելի շատ բացասական իրողությունների վրա են կենատրոնանում, բայց դասագիրքն իր դրական կողմերն էլ ունի․․․» տես հղումը՝

Ես Աստծուց զատ՝ նաև երազներին եմ հավատում։ Այնպես եղավ, որ երկուսին իրար հետ տեսա։ Մոգական երազ էր։ Քնած էի լայն մահճակալում։ Սովորաբար կողքիս կինս է լինում։ Այդ օրը Աստվածն էր։ Մութ գիշեր էր, Իրեն չէի տեսնում, բայց գիտեի, որ Ինքն է։ Ասաց. – Լևո՛ն, քեզ մի բան պիտի ասեմ…

Երկնքի տակ, երկրի վրա - մի Հայրենիք, Աշխարհի մեջ, աշխարհից դուրս՝ օր դռնփակ, Մի առավոտ, որ ապրում է տանիքի տակ, Մի հիշատակ, մի հոգնած տանկ, ու՝ մի տանիք։

7-րդ դասարանի «Հայոց պատմություն» դասագրքի մասին շատ-շատ է գրվել ու խոսվել, հանրային քննարկումներ կազմակերպվել։ Խնդրին անդրադարձ է եղել հնարավոր գրեթե բոլոր միջոցներով, ներկայացվել, որ դասագիրքն իր այս կերպի ու բովանդակության մեջ ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ համազգային չարիք, ազգային անվտանգությանը միտված սպառնալիք, սակայն ԿԳՄՍ նախարարությունն իր հովանավորողներով ու օրվա իշխանության շահերը սպասարկող լրատուներով, զոմբիացված զանգվածի ներկայացուցիչներով այն վերցրել են պաշտպանության տակ ու համառորեն իրականացնում են իրենց ձախավեր քաղաքականությունը։

ա․ Ոչ մի զենքի ու զինատեսակի լուսանկար չկա դասագրքում։ Ոչ բրոնզեդարյան շրջանից, ոչ ուրարտական, ոչ էլ անտիկ ու միջնադարյան շրջանից (կարծիք կա, որ պատճառը «խաղաղության դարաշրջանի» հռչակումն է, որպես պետական քաղաքականություն):

Թող այս գալիք Նոր տարին հրաշք բերի աշխարհին, խաղաղություն հաստատուն՝ ամեն օջախ, ամեն տուն...