Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցնելիք տարածքներում Արցախի կրոնական և քաղաքակրթական կարևոր նշանակության կառույցների, հուշարձանների, հնավայրերի, արվեստի նմուշների պահպանությունը վտանգված է։ Հայկական կողմը մտահոգ է և բարձրացնում է խնդիրը՝ ի լուր միջազգային համապատասխան կառույցների։
Պատերազմի օրերին հրթիռակոծվեց Շուշիի Սուրբ Ամենափրկիչ Ղազանչեցոց եկեղեցին։ Ռազմական գործողությունների ավարտից հետո եկեղեցու պատերին ադրբեջանական աղտեղագրություններ հայտնվեցին։
Շուշիի եկեղեցու հրթիռակոծումից հետո, անսալով հայկական կողմի բողոքներին, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն բոլոր կողմերին կոչ արեց կատարել միջազգային հումանիտար իրավունքով ստանձնած պարտավորությունները` կանխելու մշակութային ժառանգության վնասը։ Շուշիում վանդալիստական գործողությունների առիթով նույնպես ԿԳՄՍ նախարարությունը դիմել է միջազգային կառույցներին՝ պահանջելով հավատարիմ մնալ ստանձնած առաքելությանը, անհապաղ ձեռնարկել գործուն և վճռական քայլեր՝ կանխելով ու դատապարտելով ադրբեջանական վանդալիզմի դրսևորումները։ Նախատեսվում է նաև բարեկամ երկրների մասնագիտական խմբերի գործընկերների հետ մոնիթորինգ անել, բայց պարզվում է՝ անհրաժեշտ է Ադրբեջանի թույլտվությունը։ Առավել հուսադրող է թվում ռուս խաղաղապահների վերահսկողությունը, առավել ևս, որ սրբավայրերի անվտանգության ու եկեղեցական բնականոն կյանքի ապահովման կարևորությունն ընդգծել է Ռուսաստանի նախագահը։ Ըստ լուրերի՝ զրույցի ժամանակ ՌԴ նախագահն Ալիևին ասել է, որ Դադիվանքն ու Սուրբ Ամենափրկիչ Ղազանչեցոց եկեղեցին իր անձնական պաշտպանության տակ են լինելու: Դադիվանքն արդեն գտնվում է ռուս խաղաղապահների հսկողության ներքո, և նրան որևէ վտանգ չի սպառնում։ Այս մասին տեղեկացրել է Մայր աթոռի տեղեկատվական համակարգի ղեկավար տեր Վահրամ քահանա Մելիքյանը: Կոչեր են հնչում նաև Շուշին ամբողջությամբ համաշխարհային մշակութային ժառանգության մեկ միասնական միավոր հայտարարելու մասին։ Թերևս նույնպիսի պահպանության կարիք ունի Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցնելիք արցախյան մշակութային ողջ ժառանգությունը։
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ