ԵԹԵ ՆԺԴԵՀԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՌԱՍԻԶՄ Է, ՈՒՐԵՄՆ ԵՍ ՌԱՍԻՍՏ ԵՄ

Այո, այո, ես ռասիստ եմ: Բայց մինչ իմ ռասիստական էության բացահայտումը փորձեմ լիարժեք բացատրել «ռասիզմ» հասկացությունը: Ռասիզմը ֆաշիզմի գաղափարախոսության տարրերից մեկն է, որի հիմքում ընկած է մարդկային ցեղերի ֆիզիկական և հոգեկան անհավասարության մասին դրույթը, ինչպես նաև մարդկանց դարավոր բաժանումը բարձր և ցածր ցեղերի (ռասաների)։
Իսկ այժմ, որպես հայ, պարզեմ` երբ, որտեղ և որքան եմ թմբկահարել իմ առավելությունն ուրիշ մեկի նկատմամբ: Հրեայից հալածված, խաչ հանված Քրիստոսին պետականորեն առաջինն ընդունեցինք որպես Աստծու: Դրանից առաջ հռոմեացիներից սովորեցինք թատրոն խաղալ, ասել է` Արևմուտքի ջահակիրը դարձանք այս տարածաշրջանում: Աշխարհի մեծագույն զորավարներից մեկի ռազմական միտքը մեզ օգնեց մայրաքաղաք կառուցելու և, կռվելով աշխարհի գոռոզ կայսրերից մեկի մոտ, սուրը գոտկատեղին ամրացրած մտանք և նրա ձեռքից ստացանք անկախ պետության թագավորական թագը: Քրիստոնյա շատ ազգերի նկատմամբ ստորությամբ լցված օրթոդոքս հոռոմներին հզոր կայսրեր տվեցինք, բայց, ցավոք, չսովորեցինք նրանց պես խարդախել:
Պարսիկների լեզվաֆոնդի շնորհիվ զարգացրինք մեր ազգի գոյության հիմքը` լեզուն: Արաբների հետ դարավոր պայքարի արդյունքում ծնվեց մեր անմահ էպոսը, որն օտարերկրացի մի թարգմանիչ անվանեց աշխարհի ամենամարդասիրական էպոսը: Այդ էպոսում անհնար է գտնել որևէ չար բառ արաբի նկատմամբ, ավելին, ռամիկ արաբը հայի բերանով ծաղրում է մեծամիտ Կոզբադինին: Բարբարոս թուրքին տվեցինք ճարտարապետություն, երաժշտություն, թատրոն, անգամ թուրքերենի քերականությունը մշակեցինք, բայց նա, ինչպես ասել է մեր մեծ բանաստեղծը, հազար տարում հազիվ դարձավ մարդասպան։ Իսկ այդ մարդասպանի ածանցյալը, որը դեռ կարգին մարդասպան էլ չի դարձել, իր ճամփան սկսել է դարերով մեր թողած հոգևոր նյութական արժեքները ջնջելով մեր իսկ պատմական հողերի վրա, իսկ այդ ածանցյալ ազգի (իսկ և իսկ ռասիզմ) առաջնորդ կոչվածը զառանցում է ու զառանցում, թե Երևանն Էրիվան է և կառուցված է ադրբեջանական հողերի վրա: Եվ երբ ինձ նման մտածող մի հայ, թող որ նա լինի Հայաստան երկրի նախագահը, ոչ թե ծաղրով, այլ նուրբ սարկազմով հարցնում է, թե` մարդ արարած, գոնե ճշտիր քո անձնագիրը, ասա` թո՞ւրք ես, մա՞ր, թե՞ աղվան, հանկարծ հայոց միջից մեկը, մի պատմաբան, չէ՛, ավելի ճիշտ` պատմաբան-քաղաքական գործիչ (ով ինչ կուզի թող ասի, այդ անհատը վաղուց սպառել է իրեն, որի թիկունքում միտինգներում հաջող ելույթների համար սպասարկող արևմտյան ուղեղներ այլևս չկան. բա իզո՞ւր է հիմա միտինգներում նա այդքան հայհոյում Արևմուտքի քաղաքական գործիչներին. պատերազմ չկա, էդ ղարաբաղցիք էլ վաղուց լուծել են իրենց հարցերը. պայքար, պայքար մինչև վերջն էլ վաղուց անցած էտապ է) փորձում է Հռոմի պապից կաթոլիկ երևալ: Նախ` Ռոբերտ Սեդրակիչին մեղադրել դարակազմիկ մի հայտարարության մեջ, որը նա արել էր տարիներ առաջ, թե հայերն ու ադրբեջանցիները էթնիկապես անհամատեղելի ժողովուրդներ են (մոռանալով Սեդրակիչից առաջ ասած իր խոսքերը` մենք մեր հողը մաքրեցինք ազերիներից, և այդ կապակցությամբ Անատոլի Սոբչակի ելույթը ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նստաշրջանում), իսկ հետո, թե` ինչպե՞ս կվերաբերվեն Արևմուտքում Սերժ Սարգսյանի իսկ և իսկ ցեղակրոնական գաղափարախոսությանը:
«Ցեղակրոնությունը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ «ռասիզմ» բառի հայերեն թարգմանությունը»,- շարունակում է մեր պատմաբան-քաղաքական գործիչը։
Թե Արևմուտքն ինչպես կվերաբերվի նժդեհականությանը, թողնենք Արևմուտքի խղճին, իհարկե, եթե նրանք քաղաքականության մեջ դրանից գոնե նշույլ ունեն: Բայց այդ նժդեհականության (Նժդեհի) ոգին էր, որ փրկեց Սյունիքը: Եթե նժդեհականությունը ռասիզմ է, ուրեմն ես ռասիստ եմ: Հանուն ճշմարտության ասեմ, որ այսօր էլ ես եղել և մնում եմ բոլշևիկ, բայց ամբողջ էությամբ կանգնած եմ մեր երկրի նախագահի կողքին: Մենք այնքան էլ չպիտի մտածենք, թե ինչ կմտածեն Արևմուտքում, քանզի այդ Արևմուտքի խարդավանքները զգացել և զգում ենք մեր մաշկի վրա սկսած դեռևս 19-րդ դարից:
Հայը, որքան էլ ցեղակրոն լինի, ֆաշիստ չի կարող լինել: Նացիոնալիստ կարող է և պարտավոր է լինել: Աշխարհի մեծագույն հանճարներից մեկը` Մարքսը, ինչ-որ տեղ արդարացրել է փոքր ազգի նացիոնալիզմը և դա հասկանալի է: Բայց հայը նացիոնալիստ էլ չէ: Բա երնեկ չէ՞ր, որ իմ պապը նացիոնալիստ լիներ, թուրքի լամուկին թուրքի առաջ մորթեր և պահպաներ այն 300 հազար քառակուսի կիլոմետրը, որը կոչվում էր Հայաստան, և ոչ թե տեսներ իր մորթվող զավակին և ցավից ոռնար: Եվ հիմա, երբ ազգի նվիրյալների կյանքով ազատվել է մեր պատմական հողերի մի մասը, փոխանակ ազգին կոչ անենք տեր կանգնելու իր ունեցվածքին, հանուն աթոռի պատրաստ ենք անգամ ձայնակցելու թուրքազերուն:
Ես ռասիստ եմ: Բայց իմ պատճառով առայսօր ոչ ոք չի տուժել: Ռասիստս լավ գիտի աշխարհի մեծերին, աշխարհի գրականությունը, այդ թվում` քուրդ մորից և պարսիկ հորից Գյանջայում ծնված, պարսկերեն գրած մեծն Նիզամուն, որին, չգիտես ինչու, ազերիները թուրք են ասում:
Երբ Ադրբեջանն ամեն օր ավելացնում է իր ռազմական բյուջեն, սպառնում է պատերազմով և իր ազգի ինքնահաստատման ճանապարհը փորձում է տանել հայի գերեզմանի վրայով, իհա՜րկե, դա ռասիզմ չէ, դա թուրքի սովորական միսն ու արյունն է, որի վրա Արևմուտքի դիվանագիտական աչքը փակ է։ Իսկ Սերժ Սարգսյանի պարզ հարցադրումները, թե` մի ասա տեսնեմ, դու ո՞վ ես, և այդ հարցադրման հետ միաժամանակ հիշատակում է բաքոսուհիներին, Տիգրան Մեծին և էլի ինչ-որ պատմական փաստեր, ըստ մեր պատմաբան-քաղաքական գործչի` ռասիզմ է։ Գուցե Վահան Տերյանն է՞լ է ռասիստ: Ախր նրա խոսքերը, թե` մի՛ խառնեք մեզ ձեր վայրի արջի ցեղերին, իսկ և իսկ իմ հոգուց (նաև յուրաքանչյուր իսկական հայի) բխող, այսինքն` իր լեզուն, պատմությունը, սեփական ինքնությունը հպարտ գիտակցող մարդ արարածի խոսք է:
Օ՜, տեր Աստված, այդ ո՞վ է նորեն ուզում մեզ թագավորել:
Սոկրատ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Մեկնաբանություններ