Մուտքն ազատ է, իսկ ե՞լքը
26.11.2019 | 00:07
Աշխարհը դարձել է մի փողոց՝ երբեմն երկկողմանի, երբեմն միակողմանի երթևեկով: Անցյալ շաբաթ երթևեկը հիմնականում հանդիպակաց էր: Վարչապետը շրջագայում էր՝ Վենետիկ, Միլան, Հռոմ, նախկին վարչապետը Զագրեբում էր, Երևանում եռում էին քաղաքական ֆուտբոլային կրքերը: Ամեն մեկն իր գործին էր, չկար միայն գլխավորը՝ միջին վիճակագրական հայը: Նա ասելիք չունի: Նա լուռ դիտում է՝ ինչպես են իր համար պայքարում հին ու նոր իշխանությունները ու… մեծավ մասամբ ծիծաղում է, որովհետև լուրջ ընդունել ֆարսը անլրջության նշան է:
2018-ի հունվարին Հռոմի ոստիկանությունը նրան ձերբակալել էր՝ իբրև Ինտերպոլով որոնվող հանցագործ, 2019-ի նոյեմբերին նրան ընդունում են Կիջիի պալատում՝ սա գլխապտույտ կարիերա է: Նիկոլ Փաշինյանը, ինչպես ամենուր, Իտալիայում էլ զարմացրեց ու զվարճացրեց, եղան և զայրացնող պահեր նրա պաշտոնական զբոսաշրջության ընթացքում: Նա չի ընկալել իր պաշտոնի կարևորությունն ու լրջությունը պետության համար: Հարցը, մեղմ ասած, չափազանց ինքնատիպ խոսքը չէ, որ Հայաստանում ու Հայաստանից դուրս հնչում է ոչ միայն պետական լեզվի՝ գրական հայերենի հետ խոր խզման մեջ, այլև պահվածքի հակասությունը պաշտոնի հետ:
Միլանում Հայ Առաքելական «Սուրբ 40 Մանկունք» եկեղեցում հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանը վարչապետին հարցեր էր տալիս բլոգեր ներկայացած մի ադրբեջանցի: Այսինքն՝ վարչապետը չունի անվտանգության ծառայություն: Երևան վերադարձից հետո առաջին գործը պիտի լինի անվտանգության հարցը լուծելը: Անգամ այն պարագայում, երբ նրա խոսնակ Վլադիմիր Կարապետյանը արտառոց ոչինչ չի տեսնում. «Մուտքը ազատ էր: Յուրաքանչյուրը կարող էր մուտք գործել»: Խոսնակն անվտանգության աշխատակիցների թերացում բացարձակ չի տեսնում. «Ինքը մնացած մասնակիցների նման պատշաճ կերպ էր իրեն պահում, նաև՝ պատկառելի հեռավորության վրա։ Այդ առումով ես որևէ խնդիր, համենայն դեպս, չեմ տեսնում»:
Ինչպե՞ս էր Աթա Աբդուլաևը մտել եկեղեցի: Թեկուզ՝ լուսանկարներ ունի Դմիտրի Պեսկովի ու Սերգեյ Լավրովի հետ, երաշխիք չէ, որ նա չէր կարող մահապարտ ահաբեկիչ լինել ու պայթեցնել գոտին՝ «Ալլահ ակբար» բացականչելով՝ սպանելով թե իրեն, թե եկեղեցում հավաքվածներին: Ի՞նչ էր լինելու հետո: «Կիկոսի մահը Միլանում» չբեմադրելու համար՝ հարցը թողնում եմ ԱԱԾ-ին: Իրավիճակն այնքան աննախադեպ էր, որ Հայաստանում սոցցանցերում սկսեց շրջանառվել տեսակետ, թե Աթա Աբդուլաևի հայկական եկեղեցում հայտնվելը հերթական պոպուլիստական քայլն էր՝ ցույց տալու ՀՀ վարչապետի ժողովրդավար լինելը՝ ի հակադրություն Ալիևի, դրան նպաստեց Նիկոլ Փաշինյանի՝ այդ փաստն արձանագրելը: Նախ՝ պոպուլիզմի այլ՝ անվտանգ, բազում տարբերակներ կան, հետո՝ պատասխաններից բոլորովին չերևաց, որ վարչապետը պատրաստված էր բլոգերի հայտնությանը: Փոխանակ ասելու, որ եղել է պատերազմ, հայերը կռվել ու հաղթել են ադրբեջանցիներին, և ադրբեջանցիներն են զինադադար խնդրել ու ստացել, վարչապետը երկար-բարակ բացատրում էր՝ ղարաբաղյան հարցի ծագումը, պատմում էր Այազ Մութալիբովի հարցազրույցի մասին… Մի քիչ էլ երկարեր, երևի բանակցությունների բովանդակությունը պատմեր: Այդպես չի լինում ու չպիտի լինի: Ոչ նոյեմբերի 20-ին, ոչ երբևէ: Միլանը սկանդալային էր նաև հայկական մասով՝ Եվրոպական ուռուցքաբանության ինստիտուտում աշխատող գիտնական ներկայացած մի կին վարչապետից հրաժարական պահանջեց ու այնքան հունից հանեց Նիկոլ Փաշինյանին, որ նա մոռացավ արգելակների գոյությունը: Պատասխանը բնավ համարժեք չէր և չափազանց բնորոշ էր Նիկոլ Փաշինյանի, հակասական, անհավասարակշիռ ու պոռթկուն բնավորությանը: Համենայն դեպս, այդ պատասխանը բազում հարցեր է առաջացնում ու խնդրահարույց է ոչ այնքան ներքին, որքան արտաքին քաղաքականության մեջ: Օրինակ՝ երբ նա ասում է, որ «ղեկավարը, որը չունի ժողովրդի, երկրի վստահությունը՝ անկախ անձերից, չարիք է երկրի համար», կարո՞ղ է նույն հայտարարությունն անել իր ԱՊՀ, ՀԱՊԿ ու ԵԱՏՄ սամիթներում: Հարցը հռետորական չէ, քաղաքական է: Կամ՝ իրավու՞նք ունի Նիկոլ Փաշինյանը կշեռքի նույն նժարին շարել ՀՀ երեք նախագահներին՝ 1996-ից սկսած:
Բնավ ոչ այն պատճառով, որ 2007-ից ինքն էր միացել Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, 2008-ին ինքն էր Ազատության հրապարակում հանրահավաքները վարում և փաստորեն` պայքարում, որ «չարիքը» վերադառնա: Դա վիրավորանք չէ միայն Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, վիրավորանք է մարտի 1-ի զոհերին ու բոլոր նրանց, որ 2008-ին փողոց էին դուրս եկել իրենց ընտրության իրավունքն ու արդյունքը պաշտպանելու, այսինքն՝ Նիկոլ Փաշինյանը վիրավորում է ընդդիմության թեկնածուին կողմ քվեարկածներին՝ 2008-ի ընդդիմադիր ժողովրդին: Որևէ վարչապետ կամ նախագահ այդ իրավունքը չունի: Նույնիսկ եթե ռուսական ԶԼՄ-ներին ասել է. «2012-ին մենք խզեցինք բոլոր քաղաքական կապերը: Եվ փաստացի ես ոչ գաղափարական, ոչ կազմակերպական և ոչ էլ քաղաքական կապ չունեմ Տեր-Պետրոսյանի հետ»: ՈՒնի, թե չունի՝ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ՀՀ հիմնադիր նախագահն է: Իր բոլոր սխալներով հանդերձ: Իսկ 1996-ի իրադարձությունների ու 2008-ի, 2012-ի կամ 2018-ի միջև հավասարության նշան դնելը, մեղմ ասած, քաղաքական հավկուրություն է: Կամ՝ պատմության աղավաղում՝ պոպուլիստական նոպայի հերթական բռնկման պահին: Բայց նույնիսկ պոպուլիզմի նոպայի մեջ՝ դժվար է հասկանալ՝ ինչու՞ է ՀՀ վարչապետին թվում, որ ինքը նույն իրավունքներն ունի, ինչ Հիսուսը: Աստծո հետ ինքնահամեմատությունը ոչ միայն աբսուրդ է, այլև առողջապահական հարցեր է առաջացնում: Դե իսկ «Վատիկանի պադվալների» գյուտը, որտեղ «պախկվոցի» են խաղում «ամենահայտնի կոռուպցիոներները», հաստատում է կասկածը: Հասկանալի է՝ որ ՀՀ վարչապետը՝ մեր ժամանակների Հիսուսը, խորապես վիրավորված է Հռոմի պապից, որ մի քանի օր չսպասեց իրեն ու պապական այցով հասավ Ճապոնիա, բայց նույնիսկ այդ դեպքում ոչ Փաշինյանի, ոչ «Հայաստանի արդարադատության ձեռքը» չի հասնելու «Վատիկանի պադվալներում պախկված» կոռուպցիոներներին: Ոչ այն պատճառով, որ անգամ Մոսկվաներ չի հասնում, այլ՝ Վատիկանը «պադվալներ» չունի: ՀՀ վարչապետի ենթադրած նկուղներն անգամ պալատներ են, որտեղ ոչ ոք չի կարող ուզածի պես զվռնել: Չի կարելի միանգամից բոլորին պատերազմ հայտարարել՝ ինչ է, թե սիրո ու համերաշխության հեղափոխություն ես արել, մանավանդ «սիրո ու համերաշխության» սեփական պատկերացումները համարժեք չեն հասարակության պատկերացումներին: Պետությունը քաղաքական խաղալիք չէ: Վտանգավոր է պետությունում վարչապետ խաղալը, երբ չգիտես՝ ինչ պիտի անի ու ինչ պիտի ՉԱՆԻ վարչապետը:
Անցած շաբաթ երկրորդ հրաժարականը տվեց Արթուր Վանեցյանը: ՀՖՖ նախագահությունից: 1։9 հաշվով Իտալիայի հավաքականին պարտվելուց հետո: Կարծես՝ խաղի հաշիվը 1:0 լիներ, իրավիճակ էր փոխում՝ Հայաստանը գնում էր Եվրո-2020: Տրամաբանականը թիմի մարզչի հրաժարականն էր: Թեկուզ՝ նորանշանակ: Տրամաբանական պիտի լիներ, որ ՀՖՖ-ն չընդուներ նախորդ մարզչի հրաժարականը՝ ինչ է թե սոցցանցերը աղմկում են, սոցցանցերը չեն ֆուտբոլ խաղում: Զարմանալի է, որ Արթուր Վանեցյանին հիմա են հարցեր ուղղում՝ իր հրաժարականը քաղաքակա՞ն է, կամ՝ եթե ԱԱԾ տնօրեն լիներ, հրաժարական կպահանջեի՞ն: Զարմանալ պետք էր, երբ ԱԱԾ տնօրենը ՀՖՖ նախագահ էր նշանակվում, ու հայտնվում էր մի գործկոմ, որ ֆուտբոլի հետ կապ չուներ: Ոչ ոք չզարմացավ, երբ ՔՊ-ականը նշանակվեց շախմատի ֆեդերացիայի տնօրեն, ոչ մեկի մտքով չի անցնում նրա հրաժարականը պահանջել Լևոն Արոնյանի պարտություններից հետո: Կամ՝ կանանց խորհուրդ է ստեղծվում ու նախագահը դառնում է… Տիգրան Ավինյանը: Ժամանակին ոչ ոք չէր զարմանում, որ Երևանի քաղաքապետն է ՀՀ շախմատի ֆեդերացիան գլխավորում: Դեկտեմբերի 23-ին հրավիրվելու է ժողով, ընտրվելու է ՀՖՖ նախագահ և գործկոմ։ Այս ընթացքով նորից հավաքվելու են ֆուտբոլի հետ կապ չունեցող անձինք ու իրենցից մեկին ընտրելու են նախագահ, հետո հավաքականին մեղադրելու են պարտությունների մեջ: Հերթական Մեսրոպ Առաքելյանն էլ՝ Հենրիկ Մխիթարյանին է մեղադրելու:
Ակնհայտորեն այն պատճառով, որ նա ֆուտբոլ խաղալ գիտի: Զարմանալ պետք է: Ոչ ֆուտբոլային դիվանագիտության, ոչ ֆուտբոլի ու քաղաքականության սերտաճածության պատճառով, այլ՝ ԱԱԾ-ի գործառույթների: Նախկին պետի ու ներկա պաշտոնակատարի դեպքում: 20018-ի կեսից փաստացի երկրում ամեն ինչով զբաղվում է ԱԱԾ-ն՝ սկսած ՀԴՄ կտրոններից, մինչև սատանայի ներկայության բացահայտում: Դա է՞ ԱԱԾ-ի խնդիրը: Ազգային անվտանգության բովանդակությունը կոնստանտ է, վտանգավոր է վերաձևակերպել սիրո ու համերաշխության հեղափոխության ելևէջների հանգույն: ԱԱԾ տնօրենին արհեստականորեն պետության երկրորդ մարդը դարձնելը, ուսադիրներին աստղեր հավելելը այս ելքը պիտի ունենար վաղ թե ուշ: Ոչ դրա պատճառները բացատրվեցին, ոչ պաշտոնանկության: Երբ Նիկոլ Փաշինյանը երդվյալ լռում է՝ ակնարկելով ազգային անվտանգությունը, որ իբր գաղտնիություն է պահանջում, մեկնաբանությունների ու երևակայության ազատություն է տալիս բոլորին: Եվ առաջինը՝ Արթուր Վանեցյանին, որ խոստանում է առաջիկայում խոսել ամեն ինչի մասին: Աբսուրդ: Իրավունք չունի:
Իրավունքի մասին.՝ Զագրեբում ԵԺԿ համագումարում պատվիրակի կարգավիճակի ելույթի իրավունքն օգտագործեց ՀՀԿ նախագահ Սերժ Սարգսյանը: Եվ ստացվեց, որ ՀՀ նախկին նախագահն ու վարչապետը երկրից դուրս է գնահատական տալիս իր երկրում կատարված-կատարվողին, որտեղ ինքը գործող անձ էր: Փաստացի՝ ՀՀ նախկին ու ներկա իշխանությունները հոգով-սրտով գլոբալիստներ են՝ նրանք մերժում են «արտասահման» հասկացությունը՝ որտեղ ինչ ուզում են՝ ասում են: Օրինակ՝ Սերժ Սարգսյանն ասում է. «2018-ի գարնանը Հայաստանը հայտնվեց միջազգային լրատվամիջոցների գլխագրերում: Իմ երկրում իշխանափոխությունը տեղի ունեցավ բացառապես խաղաղ ճանապարհով: Նպատակս մեկն էր` թույլ չտալ, որ մարդկային զոհեր լինեն, և պետությունը զերծ պահել վտանգավոր ցնցումներից»: Բայց չի ասում՝ ինչու՞ էր երկիրը հասել այն վիճակին, որ իշխանափոխություն եղավ: Ո՞վ կամ ի՞նչն էր պատճառը: Ինչու՞ պիտի ինքը հեռանար, որ «իր ժողովուրդը փորձի է՛լ ավելի լավ պետություն կառուցել», իսկ հիմա իրեն են մեղադրում իշխանությունը պոպուլիստներին զիջելու մեջ: «Հիմա ես այստեղ եմ` բարձրաձայնելու այդ մտահոգությունները` պաշտպանելու համար այն հավատն ու ակնկալիքները, որ ունեցել են հազարավոր մարդիկ իշխանափոխության ընթացքում: Այո, Հայաստանում կատարվածի մեջ կար նաև մեր մեղքը, բայց վստահեցնում եմ, որ մեզ համար մշտապես առաջնային և կենսական են եղել անվտանգության և խաղաղության հարցերը, և այդ պատճառով գուցե որոշ հարցեր ստորադասվել են այս խնդիրների լուծմանը»՝ հիմա սա բացատրությու՞ն է, արդարացու՞մ, թե՞ հայտարարություն, որ հեռացել է Արցախի խնդրի պատճառով: Հարցը ոչ այնքան Սերժ Սարգսյանն է, որքան նրա որոշ կուսակիցների անհասկանալի ու անտեղի գերակտիվացումը: Պատմությունից ու իրականությունից կտրված ու ինքնամեծար: Թվում էր՝ ՀՀԿ-ն իբրև փորձառու քաղաքական ուժ, պետք է հասկանա, որ իր ցանկացած ակտիվացում դառնում է՝ իր գնահատականով՝ «իշխանությունը զավթած» Նիկոլ Փաշինյանի անվտանգության բարձիկ, բայց նրանք բարձիկն ավելի են մեծացնում: Ինչու՞: Իրո՞ք ՀՅԴ+ՀՀԿ+ԲՀԿ եռյակն ունի նոր առաջադրանք ու որոշել է սեփական «քայլն» անել հարմար պահին, պահն արագացնելու համար գեներացնել հասարակության դժգոհությունը: Կամիկաձեների կարոտից, կամ՝ այլ հիմնավոր պատճառով: Բայց՝ անհեռանկար՝ ներսում, թե դրսում է պատվիրատուն՝ նույն գետը ոչ ոք երկրորդ անգամ չի մտել: Անգամ՝ Հիսուսը:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. 2020-ին մնաց 36 օր, իսկ 2020-ը Մկան տարի է՝ Արծաթագույն մկան, որ առնետի մերձավոր ազգականն է: Հետևություններն ինքներդ արեք: 21-րդ դարի երրորդ տասնամյակ ենք մտնում, իսկ դարը դեռ մերը չէ: ՈՒ…
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
-
Ասում են
Ադրբեջանը վերսկսել է պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ՝ գնդակոծելով խաղաղ բնակիչներին և քաղաքացիական ենթակառուցվածքները
-
Ասում են… Մենք առաջարկել ենք համաձայնության գալ Ադրբեջանի հետ այնպես, որ Քելբաջարն ու Լաչինը, նաև ամբողջ Ղարաբաղը, փաստացի մնան Հայաստանի իրավասության ներքո
-
Ասում են Ռուսաստանը գնահատում է Հայաստանի հետ կառուցողական հարաբերությունները, սակայն հնարավոր չէ համաձայնել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի թեզերի հետ՝ ռուս խաղաղապահների առաքելության ձախողման մասին:
Տարածաշրջանային
