Թող չպատահի երկնել` չծնել
Երեկ Վատիկանում Հռոմի պապի ձեռամբ օծվեց Տիեզերական վարդապետ Գրիգոր Նարեկացու բրոնզաձույլ արձանը: Ընդ որում` սա այն դեպքն է, երբ շատ դժվար է ասել` կատարվածի հոգևոր նշանակությու՞նն է առավել, թե՞ քաղաքական: Այո` քաղաքական: Բայց ամեն բան հերթով: Եվ քանի որ ի սկզբանե էր Բանը, և Բանն Աստծո մոտ էր, սկսենք հոգևորից:
Նարեկյան Բանը, որ դուռ է երկրից երկին` նշանային իր համակարգով, համատիեզերականությամբ, չէր կարող չդառնալ նաև համայնի սեփականությունը: Այս դեպքում ու հատկապես` Վատիկանի, որի հազվագյուտ թանգարանների, ձեռագրերի, մասունքների կողքին էլ հանգրվանեց նարեկյան բավականին տպավորիչ ձեռակերտը: Համոզում կա նաև, որ այդ ոչ թե Հայաստանն ու Վատիկանը, այլ ինքը` Տիեզերական վարդապետն իր կենդանությամբ եկավ «հանգրվանելու» այդ երկուսի միջև` բացելու անհրաժեշտ մնացած կոդերը ևս:
Ի դեպ, բավական հետաքրքիր դասավորվեցին Վատիկանի հետ Հայաստանի հարաբերությունները վերջին տարիներին: Հենց միայն Վատիկանում Եղեռնի 100-րդ տարելիցի առնչությամբ տրված պատարագը` կատարման, հայոց պատարագի համադրման, ազդեցիկության (ինչու ոչ` քաղաքական և քարոզչական նաև) առումներով բավարար էր, որ Սերժ Սարգսյանի տասնամյա իշխանությունը համարվի… հաջողված (ներվայիններին խնդրում ենք լքել դահլիճը) առկա բազում բացթողումների-անթույլատրելիությունների կողքին:
Բայց անցնենք առաջ` ևս մեկ «բայց»-ով. պակաս ոգեղեն-նարեկյան չէր նաև Սերժ Սարգսյանի տասնամյակի հաջորդ կարևոր միջոցառումը` Եղեռնի 100-րդ տարելիցը, որի զանգերի «ձայնը» դեռ արձագանքում է այսօրվա մեջ` Նարեկի վատիկանացման, Վատիկանի նարեկացման կողքին:
ՈՒ թե սրան էլ հավելում ենք հարազատի հանգով պապի եռօրյա ուխտագնացությունը Հայաստան, հնչած մեսիջները, ապա հասկանալի է դառնում` աշխարհը փոխվում է ոչ միայն Մերձավոր Արևելքում, ոչ միայն քաղաքականապես, այլև հոգևոր կանոնիկության անդաստաններում և հատկապես մեր տարածաշրջանում:
Եվ նարեկյան ձեռամբ ու տեսքով (չմոռանանք` ինչ էր ասել Արշակ Չոպանյանը նրա մասին` «Նարեկն Աստված տեսած է») բացվում են առաջինը քրիստոնեություն ընդունած ազգի կոդն ու նշանային համակարգը՝ ամրագրելու. փոփոխվող վիբրացիաների նոր աշխարհում խաղի առաջնորդներ են ոչ թե քաղաքական գործիչներն ու խաղը գծողները, այլ «երկնում եղող վկաների բազմությունը»: Նաև:
Ի դեպ, նկատում եք` ինչ հարաբերություններ են Ռուսաստանի ու կաթոլիկ աշխարհի, այն է` Վատիկանի միջև: Որքան էլ պարադոքսալ է` «նարեկյան» այս խաղում Հայաստանը տասը մղոն առաջ է Ռուսաստանից: Չմոռանանք` երկար տարիներ ռուսական ուղղափառ եկեղեցին որևէ առնչություն չուներ Վատիկանի հետ, և հաշտեցումը տեղի ունեցավ Հայաստանում, երբ Հայաստան էր ժամանել Հովհաննես-Պողոս-Պետրոս պապը` 2001-ին: Սա ևս համարենք նշանային համակարգի հանգրվաններից մեկը` հավարտ հիշեցնելով տարածված տեսակետը, որը գուցե և փոքր-ինչ անսովոր ու արտասովոր թվա. Ֆրանցիսկոս պապի Հայաստան այցով տեղի էր ունենում հոգևոր արժեքների-պարտականությունների նորովի տեղաբաշխում՝ հոգևոր կենտրոններ կաթոլիկ Հռոմի և Հայաստանյայց առաքելական եկեղեցիների միջև, որպեսզի աշխարհում հոգևոր սնուցման գործընթացն ապահովվի, կանգ չգրանցվի: Այլ խոսքով` Վատիկանը լիազորություններ էր փոխանցում Հայաստանին, ինչն անչափ դիտարժան է:
Այս գիտակցումը, ի դեպ, որքան էլ պարադոքսալ է, օրվա իշխանությունն ունի՝ ի տարբերություն շատերի:
Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
Տարածաշրջանային
