Այսուհետև այս երկու գրքերը գրախանութներում կներկայացվեն միասին: Միմյանց փոխլրացնող այս հատորներում տասնամյակներով ծածուկ մնացած շատ բացահայտումներ կան: Ինչպես, օրինակ, ներքևում բերված հուշը, որը, կարծում եմ, շատ կհետաքրքրի հատկապես մեր պարսիկ բարեկամներին:
- Երբեք չեմ մոռանում մի զվարճալի դեպք: 1908 թվին ուշ աշնանը, գրականության նահապետ Ղազարոս Աղայանը Հովհ. Թումանյանին և ինձ ասաց, թե՝ հինգշաբթի օրը Գևորգի մոտ ճաշի ենք կանչված. Գևորգն ասաց, թե՝ «Ղազարո՛ս, տղաներին ա՛ռ, արի՛, մի քիչ ժամանակ անցկացնենք»:
1878 թ. հունիսի 1-ին Բեռլինում սկսվեց վեհաժողովը, որին մասնակցում էր նաև Օսմանյան Կայսրության կազմում գտվող Հայաստանի պատվիրակությունը, որը գլխավորում էր Մկրտիչ Խրիմյանը (Խրիմյան Հայրիկ): Բայց հայերին ներս չեն թողել պատճառաբանելով թե հայերը այնտեղ գործ չունեն... ու պատվիրակությունը վերադառնում է Կոստանդնոպոլիս՝ որտեղ Հայրիկը պատմում է, որ՝
Սեպտեմբերի մեջ, 1901 թվին, այցելեցի Սուրբ Էջմիածին: Նույն թվի, մայիսին, երբ Վենետիկ էի, մեզ ամենիս սիրելի հայր Ղևոնդ Ալիշանը իմ վրա քաղցր պարտ դրեց «Հայոց Հայրիկին կարոտագինս ողջունելու իմ կողմանե»:
Հին Հայաստանում մաթեմատիկական գիտելիքների զարգացման մասին են վկայում հազարամյակներ առաջ կառուցված ամրոցներն ու պալատները, տաճարներն ու եկեղեցիները, ճանապարհները, կամուրջներն ու ոռոգման համակարգերը:
Սա վանքային համալիր է Մեծ Հայքի Տուրուբերան նահանգի Տարոն գավառում (այժմ՝ Թուրքիայի տարածքում է), գտնվում էր Աշտիշատից ոչ հեռու, եղել է Հեթանոսական մեհենատեղի, վանքի է վերածվել քրիստոնեության ընդունման ժամանակ՝ 4-րդ դարում ։
Երկրաշարժի ժամանակ Կարոն իր կնոջ՝ Մարոյի հետ եկավ Հայաստան, իր հետ բերելով մարդասիրական օգնություն և իր պատրաստակամությունը հայտնեց մասնակցելու փրկարարական աշխատանքներին:
Սիրիական հակամարտությանը Ռուսաստանի անսպասելի խառնվելուց հետո բոլորը և, առաջին հերթին, Թուրքիան, տեսան, որ ռուսական ապրելաձի և պայքարի հին ալգորիթմը մնում է ուժի մեջ։
Պատմությունը ցույց է տվել, որ սովորաբար, ռուսների մոտ անպատրաստության և անկազմակերպության նախնական շրջանին հետևում են պայքարի ավելի ու ավելի կատարելագործված ձևեր ու մոտեցումներ...