Ինչո՞ւ են Արարատյան դաշտի բնակիչների մեջ ավելի շատ նիկոլականներ, քան՝ մյուս վայրերում. Նիկոլն ավելի շատ կողմնակիցներ ունի Արարատի, Արմավիրի, մասամբ՝ Արագածոտնի մարզում։ Սա ունի իր բացատրությունը։

Հալեպ։ 1989 թ.։ Ապրիլ։ Զով երեկո էր։ Հինավուրց քաղաքի հրապարակում աշխուժ եռուզեռ, գունեղ տարազներով հոսող մարդկային գետ:

Հայրական տատիս մայրը` Թամար բաբոն, գաղթել էր Մուշից։ Թուրքերը հորը դաժանաբար սպանել էին։ Գաղթի ճամփին կորցրել էր մորը։

Մայրական տատիս` Մարիամին (Մայի), աղոտ եմ հիշում։ Չորս տարեկան եմ եղել, որ մահացել է։ Կրտսեր եղբայրս ծնվել է տատիս մահվան օրը, ու մայրս նրան «ճանապարհել» է գյուղի ծննդատան պատուհանից։ Տարիներ անց եղբորս առաջնեկին` դստերը, անվանակոչել են տատիս անունով։

Անհատի պաշտամունքի տարիներին հայ ժողովուրդը ևս անմասն չմնաց բռնաճնշումներից։ Գնալով նոսրացան այն մարդկանց շարքերը, ովքեր ահարկու, դժնդակ ու անմարդկային օրեր են ապրել ստալինյան «մահվան ճամբարներում»։ Սահում են տարիները, գաղտնազերծվում են պատմության փակ արխիվները։ Եվ այսօր բռնադատվածների ժառանգներն են խռով հոգու մղումով «պեղում» դրանք։ Երեկ հորս` հանիրավի բռնադատված` Արամ Մելիքսեթյանի մահվան 30-րդ տարելիցն էր։

Երևանի քաղաքապետարանի տրանսպորտի և շինբարեկարգման վարչություններ, տեղեկացանք ձեր ցրողական, կարելի է ասել՝ մերժողական պատասխանի մասին: Եթե, Աստված չտա, Մnնթե Մելքnնյան փողոցում, որտեղ ձեր հանցավոր անգործության արդյունքում դեռևս հետիոտնի ոչ մի տեսակի անցում չկա, կրկնում եմ, Աստված չտա, որևէ մարդ ընկավ մեքենայի տակ, ապա, որպես «Վերածնունդ» թաղամասի բնակիչ ու հետիոտն, հիմիկվանից ասում եմ, որ դուք տեղեկացված եք ու գիտակցված հանցագործներ եք և այդ արյունը ձեր վրա է լինելու:

Մենք` Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետ ընդունվածներս, առաջին անգամ նրան տեսանք աշնան մի օր։ Օրը իմն էր, իմ ծննդյան օրը` սեպտեմբերի 5-ը։ Ծննդյանս օրը` տոն դառնալու այդ օրը, միշտ տարբերվել է մյուսներից։ Մենք` նոր-նոր մարդուկի շապիկից դուրս եկածներս, մի պահ նայեցինք նրան` բարձրահասակ, թիկնեղ, ազնվական կեցվածքով, ազնվակիրթ շարժուձևով ու հասկացանք. ինչքա՜ն բան ունենք դեռ սովորելու, հատկապես` իրենից սովորելու։

Երեկ երեկոյան հեռացանք Աղավնոյից․․․ Մի ոստիկան «ընկերաբար հորդորեց» լքել տարածքը, որովհետև «վաղը կարող է արդեն ուշ լինել»։ Հեռացանք, որովհետև մնալու հիմքեր չունեինք, որովհետև չափազանց անզոր էինք, որովհետև արեցինք, երևի, ինչ կարող էինք...

Իսկ ՀՀ-ում լրագրողն ունի՞ գաղափարական ու անհատական կարմիր գծեր պետության, ազգի, ընտանիքի մասով:

Մի լեգենդ կա Լենկ Թեմուրի մասին. ասում են՝ մի անգամ Լենկ Թեմուրը պաշարեց մի քաղաք և ուղարկեց պատվիրակներին՝ ժողովրդից ոսկի հավաքելու։ Մարդիկ վճարեցին հարկը, և պատվիրակները վերադարձան ոսկու պարկով: