Ազգային էլիտան ազգի առողջության, կենսունակության, բարոյական հատկանիշների ցուցիչն է։ Այն, ձևավորվելով դեռևս տոհմացեղային ժամանակներում, գենետիկ հյուսվածքում, որակական հատկանիշների աճի ու հետաճի (էվոլյուցիա-ինվոլյուցիա) բարդագույն ճանապարհ անցնելով, ճակատագրական նշանակություն է ունեցել պետության ու ժողովրդի կյանքում:

1963 թ. Խորհրդային Ադրբեջանին հաջողվում է «պայմանավորվածություն» ձեռք բերել Հայաստանի հետ և Տավուշի Վազաշեն գյուղի տարածքից ստանալ շուրջ 65 հա վարելահող, որը ներառում էր նաև Իջևան-Ղազախ մայրուղու 7-կիլոմետրանոց մի հատված:

Այս լուսանկարի բնօրինակն աճուրդով ձեռք բերեցի անցյալ շաբաթ: Պատմությունը շատ զգայուն ու հուզիչ է:

Ինչո՞ւ են Արարատյան դաշտի բնակիչների մեջ ավելի շատ նիկոլականներ, քան՝ մյուս վայրերում. Նիկոլն ավելի շատ կողմնակիցներ ունի Արարատի, Արմավիրի, մասամբ՝ Արագածոտնի մարզում։ Սա ունի իր բացատրությունը։

Հալեպ։ 1989 թ.։ Ապրիլ։ Զով երեկո էր։ Հինավուրց քաղաքի հրապարակում աշխուժ եռուզեռ, գունեղ տարազներով հոսող մարդկային գետ:

Հայրական տատիս մայրը` Թամար բաբոն, գաղթել էր Մուշից։ Թուրքերը հորը դաժանաբար սպանել էին։ Գաղթի ճամփին կորցրել էր մորը։

Մայրական տատիս` Մարիամին (Մայի), աղոտ եմ հիշում։ Չորս տարեկան եմ եղել, որ մահացել է։ Կրտսեր եղբայրս ծնվել է տատիս մահվան օրը, ու մայրս նրան «ճանապարհել» է գյուղի ծննդատան պատուհանից։ Տարիներ անց եղբորս առաջնեկին` դստերը, անվանակոչել են տատիս անունով։

Անհատի պաշտամունքի տարիներին հայ ժողովուրդը ևս անմասն չմնաց բռնաճնշումներից։ Գնալով նոսրացան այն մարդկանց շարքերը, ովքեր ահարկու, դժնդակ ու անմարդկային օրեր են ապրել ստալինյան «մահվան ճամբարներում»։ Սահում են տարիները, գաղտնազերծվում են պատմության փակ արխիվները։ Եվ այսօր բռնադատվածների ժառանգներն են խռով հոգու մղումով «պեղում» դրանք։ Երեկ հորս` հանիրավի բռնադատված` Արամ Մելիքսեթյանի մահվան 30-րդ տարելիցն էր։

Երևանի քաղաքապետարանի տրանսպորտի և շինբարեկարգման վարչություններ, տեղեկացանք ձեր ցրողական, կարելի է ասել՝ մերժողական պատասխանի մասին: Եթե, Աստված չտա, Մnնթե Մելքnնյան փողոցում, որտեղ ձեր հանցավոր անգործության արդյունքում դեռևս հետիոտնի ոչ մի տեսակի անցում չկա, կրկնում եմ, Աստված չտա, որևէ մարդ ընկավ մեքենայի տակ, ապա, որպես «Վերածնունդ» թաղամասի բնակիչ ու հետիոտն, հիմիկվանից ասում եմ, որ դուք տեղեկացված եք ու գիտակցված հանցագործներ եք և այդ արյունը ձեր վրա է լինելու:

Մենք` Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետ ընդունվածներս, առաջին անգամ նրան տեսանք աշնան մի օր։ Օրը իմն էր, իմ ծննդյան օրը` սեպտեմբերի 5-ը։ Ծննդյանս օրը` տոն դառնալու այդ օրը, միշտ տարբերվել է մյուսներից։ Մենք` նոր-նոր մարդուկի շապիկից դուրս եկածներս, մի պահ նայեցինք նրան` բարձրահասակ, թիկնեղ, ազնվական կեցվածքով, ազնվակիրթ շարժուձևով ու հասկացանք. ինչքա՜ն բան ունենք դեռ սովորելու, հատկապես` իրենից սովորելու։