ՈՒ՞մ ձեռ­քում կհայտն­վի Ազ­գա­յին ար­խի­վը

Ողջ նա­խա­րա­րու­թյու­նը մեր­ձա­վոր­նե­րով ո­ղո­ղած ար­դա­րա­դա­տու­թյան նա­խա­րար Ռուս­տամ Բա­դա­սյա­նը, ո­րի ղե­կա­վար­ման շր­ջա­նում Հա­յաս­տա­նի դա­տաի­րա­վա­կան հա­մա­կարգն անտ­րա­մա­բա­նա­կան, ան­հաս­կա­նա­լի ո­րո­շում­նե­րի, նա­խագ­ծե­րի է­պի­կենտ­րոն է դար­ձել, քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րը սկ­սել են «ար­դա­րա­դա­տու­թյուն» թե­լադ­րել, կար­ծես բո­լոր «վնգս­տա­ցող» դա­տա­վոր­նե­րին «հե­ղա­փո­խա­կան­նե­րով» փո­խա­րի­նել էր, ա­մե­նուր ի­րա­վա­կա­նու­թյան բարձր նշա­ձող էր սահ­մա­նել, մնա­ցել էր միայն Ազ­գա­յին ար­խի­վի տնօ­րեն Ա­մա­տու­նի Վի­րա­բյա­նին աշ­խա­տան­քից ա­զա­տե­լը։ Նա­խա­րա­րու­թյան են­թա­կա­յու­թյամբ գոր­ծող բո­լոր օ­ղակ­նե­րից ա­մե­նաաշ­խա­տող և դեռ «քայ­լած­նե­րով» չհա­մալր­ված միակ կա­ռույ­ցը շա՜տ ծանր էր նս­տել նա­խա­րա­րի սր­տին։ Ա­միս­ներ շա­րու­նակ Բա­դա­սյա­նին հան­գիստ չէր տա­լիս այն միտ­քը, որ Ազ­գա­յին ար­խի­վի տնօ­րե­նին չի կա­րող աշ­խա­տան­քից ա­զա­տել, և ո՜վ զար­մանք, պատ­ճա­ռը գտն­վեց. պետք է առն­վազն բո­լոր ՊՈԱԿ-նե­րի տնօ­րեն­ներն ան­հա­պաղ հե­ռաց­վեն աշ­խա­տան­քից, բայց ի­րա­կա­նում միայն Վի­րա­բյանն է մեծ «մեղք» գոր­ծել։ ՈՒ ան­գամ եր­կու ա­միս չս­պա­սե­լով, որ ա­վարտ­վի ար­խի­վի կա­յաց­ման գոր­ծում իս­կա­պես մեծ ներ­դում ու­նե­ցող գիտ­նա­կա­նի պայ­մա­նագ­րի ժամ­կե­տը, նրան ցու­ցադ­րա­բար հե­ռաց­նում են աշ­խա­տան­քից՝ ի­րենց նեղմ­տու­թյունն ու փոք­րո­գու­թյու­նը հեր­թա­կան ան­գամ ի ցույց դնե­լով տա­րի­նե­րի վաս­տակ ու­նե­ցող մար­դու հան­դեպ։

Բայց՝ ա­մեն ինչ հեր­թով։ Ռուս­տամ Բա­դա­սյանն Ազ­գա­յին ար­խի­վի տնօ­րե­նին աշ­խա­տան­քից հե­ռաց­րել է իբր պե­տու­թյա­նը 2016-2018 թթ. հար­կեր չվ­ճա­րե­լու պատ­ճա­ռով։ Մինչ­դեռ նա­խա­րա­րը հարկ չի հա­մա­րել ան­գամ ծա­նո­թա­նալ իր նա­խորդ­նե­րի ո­րո­շում­նե­րին, ո­րոնք փաս­տում են հետևյա­լը. 2016-ին կա­ռա­վա­րու­թյու­նը ո­րո­շել է, որ բո­լոր ՊՈԱԿ-նե­րը պետք է ԱԱՀ վճա­րեն, բայց պե­տու­թյունն ա­վե­լի ուշ է պա­հուս­տա­յին ֆոն­դից գու­մար հատ­կաց­րել, նրանք էլ ու­շա­ցու­մով կա­տա­րել ի­րենց պար­տա­վո­րու­թյու­նը։ Այ­սինքն, խոս­քը բո­լոր ՊՈԱԿ-նե­րի մա­սին է, բայց նա­խա­րա­րի «ցն­ցող» տրա­մա­բա­նու­թյամբ, այդ կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի բո­լոր ղե­կա­վար­նե­րը գոր­ծել են ի­րա­վա­կան հար­թու­թյու­նում, բա­ցի Վի­րա­բյա­նից։ ՈՒ­րեմն ո՞րն է միայն Վի­րա­բյա­նին հե­տապն­դե­լու պատ­ճա­ռը։ «Ի­րա­տեսն» այս հարցն ուղ­ղեց Ազ­գա­յին ար­խի­վի տնօ­րե­նին՝ փոր­ձե­լով հաս­կա­նալ, թե ինչ է ի­րա­կա­նում կա­տար­վում։

«Ազն­վո­րեն, որ­քան փոր­ձել եմ հաս­կա­նալ, թե որն է ինձ աշ­խա­տան­քից հե­ռաց­նե­լու պատ­ճա­ռը, չեմ կա­րո­ղա­ցել հաս­կա­նալ։ Միայն ա­սել են, թե ինձ չեն վս­տա­հում»,- ա­սաց ԱՄԱՏՈՒ­ՆԻ ՎԻ­ՐԱ­ԲՅԱ­ՆԸ, իսկ դի­տարկ­մա­նը, թե ո՞րն է չվս­տա­հե­լու հիմ­քը, մեր զրու­ցա­կի­ցը փաս­տեց, որ ան­գամ չվս­տա­հե­լու պատ­ճառ­ներն ի­րեն չեն ա­սել։
Գիտ­նա­կա­նի փո­խանց­մամբ, ար­դեն մի քա­նի օր է, ինչ իր ա­զատ­ման հրա­մա­նը կա, սա­կայն ժա­մա­նա­կա­վոր պաշ­տո­նա­կա­տար դեռ չեն նշա­նա­կել։ Հար­ցին՝ գու­ցե վե­րա­նա­յե՞ն ո­րո­շու­մը, ի վեր­ջո, ար­խի­վի շուրջ 250 աշ­խա­տա­կից բաց նա­մա­կով դի­մել է վար­չա­պե­տին, Ձեզ էլ եր­կու ա­միս է մնա­ցել, 20 տա­րի ար­խի­վը ղե­կա­վա­րած Վի­րա­բյա­նը դժ­վա­րա­ցավ պա­տաս­խա­նել։ «Չեմ կա­րող ա­սել, նս­տած սպա­սում եմ, թե ով է գա­լիս ինձ փո­խա­րի­նե­լու, որ թղ­թե­րը հանձ­նեմ ու գնամ»։ Վի­րա­վոր­ված չէ՞ կա­ռույ­ցի հիմ­քում կանգ­նած, ար­խի­վի կա­յաց­ման գոր­ծում մեծ լու­մա ու­նե­ցող գիտ­նա­կա­նը, որ կա­ռա­վա­րու­թյունն այս կերպ է ի­րեն ճա­նա­պար­հում։ «Ի­հար­կե, վի­րա­վո­րա­կան է,- ա­սաց,- հատ­կա­պես, որ եր­կու ա­միս է մնա­ցել իմ պաշ­տո­նա­վար­ման ժամ­կե­տը լրա­նա­լուն։ Ի­րենց խնդ­րել եմ, որ համ­բե­րեն եր­կու ա­միս, պատ­վով զի­ջեմ իմ տե­ղը, գնամ»։ Գիտ­նա­կա­նի այս խոս­քե­րը երևի ա­մե­նա­մեծ վի­րա­վո­րան­քը պի­տի լի­նեն ճղ­ճիմ, դի­լե­տանտ, սե­փա­կան բա­րե­կե­ցու­թյու­նից այն կողմ ո­չինչ չտես­նող ղե­կա­վար­նե­րին։

Տն­տե­սա­կան մշա­կու­թա­բան, Ա­մա­տու­նի Վի­րա­բյա­նին շատ վա­ղուց ծա­նոթ ԽԱՉԱՏՈՒՐ ԴԱ­ԴԱ­ՅԱ­ՆԻ հա­մար ա­նըն­դու­նե­լի է ե­րի­տա­սարդ նա­խա­րա­րի այս­պի­սի պահ­ված­քը. «Չէր կա­րե­լի այդ­պես վար­վել այն մար­դու հետ, ո­րը հրա­պա­րա­կել է բազ­մա­թիվ ար­խի­վա­յին նյու­թեր, այդ թվում «Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թյու­նը օս­մա­նյան կայս­րու­թյու­նում» ա­կա­նա­տես­նե­րի վկա­յու­թյուն­նե­րի ե­ռա­հա­տոր գիր­քը՝ հա­յե­րեն, ռու­սե­րեն, անգ­լե­րեն: Վի­րա­բյա­նին շատ վա­ղուց եմ ճա­նա­չում, նա, կնե­րեք ար­տա­հայ­տու­թյանս, գոմ հի­շեց­նող այդ հիմ­նար­կը նո­րո­գեց, դարձ­րեց կարևոր կա­ռույց, աշ­խա­տող­նե­րին սկ­սեց մար­դա­վա­րի վճա­րել, հրա­շա­լի պայ­ման­ներ ստեղ­ծեց գիտ­նա­կան­նե­րի, հե­տա­զո­տող­նե­րի հա­մար։ Շնոր­հա­կա­լու­թյան փո­խա­րեն մար­դուն, ո­րի աշ­խա­տան­քա­յին պայ­մա­նագ­րի լու­ծար­մա­նը եր­կու ա­միս է մնա­ցել, հա­նու՞մ են գոր­ծից:- Պա­րոն Դա­դա­յա­նը հա­վե­լեց, որ երբ այս իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը կբե­րեն ի­րենց «մար­դուն», այն ժա­մա­նակ հաս­կա­նա­լի կլի­նի, թե ին­չու են այս­պես վար­վել.- «Ինձ շա՜տ հե­տաքր­քիր է, թե ով է այդ մար­դը։ Նա առն­վազն պի­տի լի­նի գի­տու­թյան դոկ­տոր, ո­րին մենք ճա­նա­չում ենք։ Ե­թե ա­ռանց գի­տա­կան կոչ­ման, ի­րենց քայ­լած­նե­րից մե­կին պի­տի բե­րեն, այլ հարց է։ Այս պա­րա­գա­յում ինչ­պես այլ ո­լորտ­նե­րի աշ­խա­տան­քը, ար­խի­վի գոր­ծը նույն­պես տա­պա­լե­լու են»։
Հաշ­վի առ­նե­լով, որ ար­խի­վում բա­վա­կա­նին ու­շագ­րավ նյու­թեր կան մեր պե­տու­թյան, պատ­մու­թյան, տար­բեր ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի հետ կապ­ված, մտա­վա­խու­թյուն չկա՞, որ դրանք ան­հա­մա­պա­տաս­խան մար­դու ձեռ­քում կհայ­տն­վեն՝ հարց­րինք։ Խա­չա­տուր Դա­դա­յա­նը տե­ղե­կաց­րեց, որ Ցե­ղաս­պա­նու­թյան հետ կապ­ված Վի­րա­բյա­նը պատ­րաստ­վում էր նոր հա­տոր­ներ հրա­պա­րա­կե­լու, ե­թե նրան աշ­խա­տան­քից հե­ռաց­նում են, ար­խի­վի հետ կա­պը կտր­վում է, նա չի կա­րո­ղա­նա­լու դա ա­նել։ «Այս իշ­խա­նու­թյու­նը տա­պա­լե­լու է մի շատ կարևոր գործ. ե­թե քա­ղա­քա­կան իշ­խա­նու­թյու­նը հայ­տա­րա­րում է, թե պատ­րաստ­վում է Թուր­քիա­յի հետ բա­րիդ­րա­ցիա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ կա­ռու­ցե­լու, այս ա­մե­նը լրիվ տե­ղա­վոր­վում է այդ տրա­մա­բա­նու­թյան մեջ։ Վիթ­խա­րի քա­նա­կու­թյամբ ար­խի­վա­յին նյութ կա, իսկ Վի­րա­բյա­նը պատ­րաստ­վում էր դրանք հրա­պա­րա­կե­լու»,- բազ­ման­շա­նակ ակ­նար­կով խոս­քը եզ­րա­փա­կեց տն­տե­սա­կան մշա­կու­թա­բան Խա­չա­տուր Դա­դա­յա­նը։

Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ