Նախկին հետախույզ չի լինում

Եթե դեռ վերջերս լրատվամիջոցներում առավելապես քննարկվում էին զանազան գունավոր հեղափոխություններ հրահրելու ամերիկյան տեխնոլոգիաները, ապա Ռուսաստանի հետ Ղրիմի վերամիավորումից հետո մասնագետները ուշադրությունը կենտրոնացրին պուտինյան շռնդալից «տեխնոլոգիայի» վրա` ինչպե՞ս նրան հաջողվեց հաշված օրերի ընթացքում իրականացնել աշխարհաքաղաքական նման փայլուն օպերացիա: Ընդ որում, ամենահետաքրքրականը և՛ բուն Ռուսաստանում, և՛ դրսում դարձավ այն հարցը, թե Պուտինը նախապե՞ս էր պլանավորել այդ գործողությունը, թե՞ գործեց հանպատրաստից: Բանն այն է, որ տպավորություն էր ստեղծվել, թե ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո Ռուսաստանի ղեկավարությունն անտարբեր է ՈՒկրաինայում տեղի ունեցող իրադարձությունների, այնտեղ ապրող միլիոնավոր ռուսների ճակատագրի և առհասարակ այդ պետության հակառուսական (ուկրաինացման) քաղաքականության նկատմամբ: Սոչիի օլիմպիադայի ժամանակ էլ ռուսական ոչ լիբերալ թերթերը բացահայտ ընդվզում էին այն բանի դեմ, որ Պուտինը, իբր, իր ողջ ուշադրությունը կենտրոնացրել է մարզական միջոցառման վրա և մոռացության մատնել ՈՒկրաինայում փոթորկվող իրադարձությունները, նույնիսկ հանդես չի գալիս որևէ հայտարարությամբ: ՈՒ հանկարծ սրընթաց, հաղթական արդյունքի մեջ անտարակուսելի, Ռուսաստանի ներկա իրական կարողությունների սահմանագծման նախաձեռնություն: Բացարձակ քաղաքական հաղթանակը երբեք երկնքից չի ընկնում` հավաստում է ռուսական թերթերից մեկը:
Մայդանի «փթթման» ամիսներին հատկապես այստեղ, ի պատասխան ՈՒկրաինայում ծավալված անսանձ հակառուսական քարոզչության, շատ էր գրվում այն մասին, որ անկախ ուկրաինական պետությունը այդպես էլ չկայացավ, ու այդպես էլ չձևավորվեց ուկրաինական ազգը: Երկրի արևմտյան ու հարավարևելյան հատվածներն իրար խորթ մնացին ազգային-հոգեբանական, Ռուսաստանի նկատմամբ կողմնորոշման իմաստով: Իսկ ահա այդ առումով Ղրիմը նույնիսկ թերակղզի չէր, այլ իսկական ռուսական կղզի: Պարզ էր, որ եթե ռուս-ուկրաինական հարաբերություններում արմատական բեկում տեղի ունենար, ապա դա կսկսվեր հենց Ղրիմից: ՈՒրեմն, բնականաբար, պետք էր պատրաստվել ու սպասել ուկրաինական քաղաքական վարչակարգի փլուզմանը:
Սակայն Ռուսաստանի քաղաքական բարձրագույն խավի մեջ զգալի կշիռ ունի լիբերալ խավը, որն անթաքույց կողմնորոշված է դեպի Արևմուտք և ամեն ինչ կանի՝ թույլ չտալու հակաուկրաինական, ասել է՝ հակաեվրոպական ու հակաամերիկյան քայլեր: Հետևաբար, ամեն մի պլան պետք է մշակվեր գերգաղտնի պայմաններում: Ռուս փորձագետներից մեկի կարծիքով, իրազեկված շրջանակը կարող էր լավագույն դեպքում սահմանափակվել 5-6 մարդով: Մինչև իրադրության կրիտիկական հասունացումը Ռուսաստանը չպիտի դրսևորեր ոչ մի ակտիվություն: Այստեղից էլ Պուտինի «քար» անտարբերությունը: Ի դեպ, այդ օրերին ռուս նացիոնալիստների կողմից ինչ անվայել, հայհոյական ածականներ ասես հնչում էին ՈՒկրաինայում Ռուսաստանի դեսպան Զուրաբովի հասցեին՝ ապաշնորհ, դավաճան, ոչնչություն և այլն: Մինչդեռ այսօր կարելի է համոզված ասել, որ նա էլ է գիտակցված լռել (դե, խորամանկ հայ է, կասեն Հայաստանում): Մի խոսքով, Պուտինը պատրաստ է եղել իր «աստեղային» ժամին:
«Իրո՞ք եղել է տևական նախապատրաստություն, թե՞ ամեն ինչ որոշվել է մի քանի օրում» հարցը չի շրջանցում նաև եվրոպացիներին ու հատկապես ամերիկացիներին: Ինչո՞ւ վերջիններս այդքան անփառունակ ձևով հայտնվեցին կոտրած տաշտակի առաջ (պետք էր միայն տեսնել Օբամայի շփոթահար դեմքը): Եթե նրանք գաղտնի «ունկնդրում էին» իրենց մերձավորագույն դաշնակիցների լիդերների հեռախոսազրույցները, ապա ինչպես կարող էին աչքաթող անել ռուսներին:
Իհարկե, ամերիկացիներն իրենց ռազմական արբանյակներով հետևել են զորքերի տեղաշարժերին, վերահսկել նրանց կապի միջոցները: «Ամերիկացիները գրանցել էին ռուսաստանյան զորքերի կուտակում Ղրիմից հավանական հարված հասցնելու հեռավորության վրա,- նշում են իրազեկ աղբյուրները,- սակայն մասնագետները չեն կարողացել «բռնել» այնպիսի մի խոսակցություն, որը վերաբերեր Ղրիմը գրավելու պլաններին»:
Առհասարակ, ծանոթանալով արևմտյան մամուլի որոշ «խոստովանություններին», անհիմն չես համարում ամերիկյան հետախուզության «խայտառակ» պարտության վերաբերյալ մեղադրանքները: Մի բան է, երբ ՈՒկրաինայի արտգործնախարարի պաշտոնակատարն է հայտարարում, որ իրենք չգիտեն, թե ինչ է անցնում Պուտինի մտքով և ինչպիսին կլինի նրա հերթական որոշումը, և այլ բան է, երբ ամերիկացիներն իրենք են ընդունում, որ Ռուսաստանի իրավասու ղեկավարների` իրենց գրանցած խոսակցություններից և ոչ մեկում չի եղել որևէ տեղեկություն այդ թեմայով: Իսկ բուն Ղրիմում ռուս սպաները ապշեցուցիչ կարգապահություն են դրսևորել ռադիոյով և բջջային հեռախոսներով հաղորդակցվելիս: Ավելին, ամերիկացիներին առայժմ չի էլ հաջողվել պարզել, թե ռուսներն ինչպես են իրենց ռազմական պլանները զերծ պահել ամերիկյան լրտեսական միջոցներից:
Ահա և նրանք գլուխ են ջարդում` ռուսները նպատակադրվա՞ծ են խուսափել ներխուժման վերաբերյալ խոսակցություններից, թե՞ գտել են ամերիկյան լրտեսական սարքավորումներից խուսափելու ձևերը: Կամ, գուցե Պուտինը Ղրիմը գրավելու որոշումն ընդունել է վերջին պահին և, անմիջական կատարողներից բացի, այդ մասին որևէ մեկին տեղյակ չի պահել: Կամ էլ զավթելու պլանները մանրազնին պատրաստվել էին նախապես և դրանք քննարկելու հարկ չի եղել:
Եվ սա էլ դեռ ոչինչ: Երբ ռուսներն արդեն ռազմական վերահսկողության տակ են առել Ղրիմը, ԱՄՆ-ի ռազմական գերատեսչությունից շտապ կապ են հաստատել ռուս գործընկերների հետ, սակայն նրանցից շատերը նույնիսկ զարմանք են հայտնել կատարվածի կապակցությամբ: Արի իմացիր` խա՞ղ է սա, թե՞ իրողություն:
Ինչպես ասում են, և դա սազում է Պուտինին, նախկին հետախույզ չի լինում…

Ռուբեն ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ
Մոսկվա

Հեղինակի նյութեր

• «Ճղճղոցը» լռեցրին
• Քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը երկ­րորդ հնա­գույն մաս­նա­գի­տու­թ­յունն է
• Հեշտ է ա­սել` ա­նուղ­ղե­լի ռու­սա­սեր­ներ են
• Խո­պան­չիու­թ­յու­նը դար­ձել է ապ­րե­լա­կերպ, սո­վո­րու­թ­յուն, կեն­ցաղ
• Երբ խոս­քը մի­լիար­դա­վոր դո­լար­նե­րի մա­սին է, մեծ տե­րու­թ­յուն­նե­րը գոր­ծում են ա­նո­ղոք
• Ոչ էն է մի բան, ո՛չ էլ` էս
• Եթե գլուխ չես հա­նում սե­փա­կան ղե­կա­վար­նե­րից
• Կո­րո­նա­վի­րու­սա­յին աշ­խար­հա­փո­փո­խու­թ­յուն
• Ամեն ժո­ղո­վուրդ ար­ժա­նի է իր ղե­կա­վա­րին
• Ա՜խ այդ անշ­նոր­հա­կալ ռուս­նե­րը
• Հույս-հարց-պա­հան­ջը ար­դեն դառ­նում է ինք­նան­վաս­տա­ցու­ցիչ
• Ներ­վեց... թմ­րա­մաք­սա­նեն­գը, բայց նա հրեա էր
• Գլխա­վոր կռ­վախն­ձո­րը կդառ­նա Ղա­րա­բա­ղը
• «Ի՜նչ հայ, հրեա է» («Հրեա­նե­րից պր­ծանք, ան­ցանք հա­յե­րին»)
• Քսան տա­րի նույն դեմ­քին են նա­յում
• Պու­տի­նի, լե­հե­րի և հրեա­նե­րի մա­սին
• Հա­յաս­տա­նը կա­րիք ու­նի փոր­ձա­ռու­թ­յան
• Չտես­նե­լու չտանք, թե վեր­ջերս Շոյ­գու­յին ինչ շու­քով ըն­դու­նե­ցին Բաք­վում
• Երբ ան­գամ մեկ ըն­տա­նիքն է դառ­նում հո­գա­ծու­թ­յան ա­ռար­կա
• Ինչով են զբաղ­ված եվ­րո­պա­ցի­նե­րը

Մեկնաբանություններ