«Չեմ ցանկանում այս միջավայրում ամեն պատահական գիրք վաճառել»

Վերջին տարիներին Երևանում գրախանութային մշակույթը մի տեսակ ակտիվացել է՝ գրախանութները, անցյալ տասնամյակների համեմատ, շատացել են, թարգմանական գրքերը՝ նույնպես, ամեն ամիս արտերկրից հսկայական քանակով օտարագիր գրականություն է ներմուծվում: Երևանը, այս առումով, եզակի է դարձել նաև իր «Գրքերի շուկայով» ու քաղաքի տարբեր մասերում գտնվող ոչ ստանդարտ «գրախանութներով»: Եթե տարիներ առաջ մարդիկ միայն խոսում էին գրախանութների կարևորության մասին, արդեն դրանց գոյության պարտադրմամբ, այսօր սկսել են խոսել գրավաճառության նոր մոտեցումների ու գրախանութների ոճի մասին: Անկեղծ ասած՝ մեր գրախանութներն առանձնապես չեն փայլում իրենց նրբաճաշակությամբ ու ոճային այլընտրանքային լուծումներով: Ամենուր լուծումներն իրար նման են՝ ապակի, սալիկ, ապակի, սալիկ, ապակի, սալիկ, ուրիշ ոչինչ:
Բայց Երևանում կա մի գրախանութ, որը յոթ սարուձորով հեռու է մյուսներից թե՛ ոճով, թե՛ գրքային ապրանքանիշով: Խոսքը «Լույս» գրախանութի մասին է, որ գտնվում է Մաշտոցի 45 հասցեում: Դա Երևան քաղաքի այն եզակի գրախանութն է, որն իր ոճային անաղարտությամբ պահպանվել է մինչ օրս: Առաջին հայացքից գրախանութը հիշեցնում է բոլորիս հայտնի Հոգվարթսի կախարդական գրադարանի փոքրիկ տարբերակը: Արևելյան նրբաճաշակ զարդարվեստը միջավայրն այնքան միստիկ է դարձնում, որ, եթե պատուհանից չերևա ժամանակակից քաղաքի գռեհիկ «ճարտարապետությունը», մարդ կարող է իրեն զգալ 17-18-րդ դարերի արևելքում: Գրախանութին առանձնակի շուք են հաղորդում փայտե դարակներն ու պահարանները, որոնց հեղինակը հայտնի հայ փայտամշակող-կահույքագործ, ՀԽՍՀ նկարիչների միության անդամ ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՆՂԱՇՅԱՆՆ է /1876-1968/, վերջինիս այլ եզակի աշխատանքեր կարելի է գտնել, օրինակ, Մատենադարանում, Ազգային գրադարանում և այլուր:
Գրախանութն ի սկզբանե եղել է ծխախոտի խանութ, անցյալ դարի 60-ականների վերջում դարձել է երաժշտական նոտաների խանութ, զուգահեռ վաճառվել են նաև որոշ գրքեր: Խորհրդային Միության փլուզումից հետո գրախանութի գործերով ու խնամքով սկսել է զբաղվել ԿԱՐԵՆ ԳԱՍՊԱՐՅԱՆԸ: Ներկայացնում եմ մեր փոքրիկ զրույցը։

-Գրախանութի շենքը շա՞տ հին է։
-Շենքը 1940 թ. է կառուցվել: Սկզբում ծխախոտի խանութ է եղել: Մինչև հիմա կարելի է գտնել տարեց երևանցիների, որոնք ժամանակին այստեղից ծխախոտ են գնել իրենց կամ իրենց մեծերի համար:
-Գրախանութն իսկական մշակույթի օջախ է. հայտնի մարդիկ շա՞տ են այցելում Ձեզ։
-Այո, այցելուներ շատ ունենք. աշխարհի հայագետներն այս գրախանութի տեղը գիտեն, մերոնք, բնականաբար, ոչ:
-Իսկ քաղաքական գործիչներ այցելել կամ այցելու՞մ են։
-Այո, առաջին ու վերջին նախագահները՝ Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ու Արմեն Սարգսյանը:
-Ձեր աշխատած տարիներին գրախանութի ամենաեզակի գիրքը ո՞րն է եղել։
-Դժվար հարց եք տալիս, դժվար ընտրության առաջ եք կանգնեցնում։ Նախ՝ որքան հին, այնքան եզակի, բայց դա էլ ճաշակի հարց է: Հին «Աստվածաշնչեր» են եղել, որոնք կարող եք համարել իրոք եզակի, որովհետև այդ գրքերի շքեղ կազմերից ոչ մեկը մյուսին նման չի եղել:
-Ինչպես հասկացա, այս գրախանութ պատահաբար ոչ ոք չի գալիս։
-Ճիշտ եք, գալիս են հիմնականում իմացող մարդիկ՝ հատուկ գրքեր ընտրելու համար:
-Տեսնում եմ, որ ժամանակակից ո՛չ հայկական, ո՛չ էլ թարգմանական գրականություն գրեթե չկա, ի՞նչն է պատճառը:
-Ձեր նշած գրքերից հաճախ են հարցնում, բայց սկզբունքի խնդիր կա, օրինակ, բիզնեսի հետ առնչվող ոչինչ չեմ ընդունում: Այդ գրքերից շատ եզակիներն են պատիվ ունենում մեզ մոտ հայտնվելու: Մեր գրախանութը թե՛ առաջ, թե՛ հիմա եզակի է նաև իր հայագիտական գրականությամբ, մեզ մոտ հնարավոր է գտնել հայագիտական գրեթե ամեն ինչ: Բայց, ցավոք սրտի, ժամանակի բերումով, երբ ամեն ինչ թվայնացվում է, նոր սերունդն էլ առանձնակի լուրջ պատկերացումներ չունի գրքի մասին, և հոսքի նվազման միտում եմ նկատում:
-90-ականներից մինչ հիմա ի՞նչ է փոխվել։
-90-ականներին գրքերի հանձնման մեծ հոսք կար, մարդիկ մեծ քանակությամբ գրքեր էին հանձնում, այնպիսի գրքեր, որպիսիք այսօր գրաշուկայում չեք գտնի: Այն ժամանակ անասելի մատչելի գներով կարելի էր ձեռք բերել այնպիսի գրքեր, որոնք հիմա մի քանի հազար դոլար արժեն: Այդ գրքերը Խորհրդային Միության փլուզումից հետո գտան իրենց նոր տերերին, վերջիններս էլ դեռ միտք չունեն դրանք վաճառելու: Ժամանակին մեր վաճառասեղանին միշտ 1700-ականների մոտ 30 գիրք էր դրված լինում:
-Պատրաստվու՞մ եք այսուհետ նույնպես չվաճառելու նոր տպագրված գրքեր:
-Ոչ, ես գրքերից չեմ խուսափում, բայց նոր տպագրված գրքերը տարբեր են, բազմազան, ես բացարձակ նախընտրությունը տալիս եմ հայագիտական ու պատմական, արժեք հանդիսացող, մարդուն բան սովորեցնող գրքերին: Եթե մեր ժամանակակից գրողների այն եզակի շնորհալի հատվածը ցանկանա իր գրքերը այստեղ վաճառել, խնդրեմ:

Պատրաստեց
Գևորգ ԳՅՈՒԼՈՒՄՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• Դիվանագետ լինելու համար տարիքը բավարար չէ, բայց պարտադիր է
• «Ես ենթարկվում եմ օրենքին, իսկ օրենքն ինձ թույլ է տվել աշխատել»
• Օրենքի երկի՞ր, թե՞ փակ բաժնետիրական ընկերություն
• Ձև՞, թե՞ բովանդակություն
• «Տասը մետր խրամատ փորելն ավելի հեշտ է, քանի մի մետր գերեզմանափոս»
• Երեխաների դաստիարակության հաշվին չեն տնտեսում
• Արե՞լ ես, պատասխան տուր
• Քայլող Նիկոլից երկու հատ ունենք
• «Դիրքը հանձնողի մերը»…
• Ով տապալի, ով գնա դատարան
• Էլ հեղափոխություն մի՛ արեք
• Աղջիկն էլի ջուր է ծեծում
• Ես նման բան չէի սպասում նոր իշխանություններից
• Հայ բանասիրության գրական ակումբ
• Պետական շահի ու ազգային արժանապատվության ջրբաժանը
• Թողել ենք՝ քաղաքապետն աշխատի
• Ինչպե՞ս փորձանքն այդպես հեշտորեն Ֆրանսիա մտավ
• Թրյուդոյի ոտքերի ու փոշու արանքում
• Գերադասում եմ «քոլեցի» մնալ
• Տեր Ղազարը փիլոնազուրկ է արվել

Մեկնաբանություններ