«Ոչ մեկն իր օրն առանց առավոտի չի պատկերացնում, բոլորի համար օրը սկսվում է առավոտով»

«Իրատես de facto»-ին հյուր է համամասնական ընտրակարգով (ՀՀԿ) պատգամավորության թեկնածու ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԱՆԸ:

-Ի՞նչ եք ուզում ասել Ձեր պոտենցիալ ընտրողին:

-Առաջին հերթին ուզում եմ համբերություն մաղթել, որ այս նախընտրական թոհուբոհի, քարոզարշավի իրարանցման մեջ կարողանա պահպանել սթափ մտածողությունը` ճիշտ ընտրություն կատարելու համար: Լեզվի տակ ոսկոր չկա, կարելի է խոստումներ շռայլել, ինչ ասես ու ինչքան ասես խոստանալ, ես ուղղակի ուզում եմ հորդորել` չլսել այն խոստումները, որ իրականությունից կտրված են: Տրամաբանությունը և փորձառությունը թելադրում են, որ ոչ բոլոր քաղաքական ուժերի ոչ բոլոր խոստումներն են կատարվում, անհնարինն ու հնարավորը իրարից զատել է պետք: Իսկ իմ ընտրողին պարզապես ուզում եմ ասել` լավատես եղեք, լավատեսությունն ամենաճիշտ և ճշգրիտ հայացքն է կյանքին, հուսահատությունը ամենադաժան և քանդող զգացումն է, մարդը ցանկացած իրավիճակում չպիտի հուսահատվի: Հուսահատ քաղաքացին չի կարող փոխել իր կյանքը:

-Իսկ անհիմն լավատեսը կարո՞ղ է:

-Ես, իհարկե, հասկանում եմ հեգնանքը, հասկանում եմ, որ սոցիալական վիճակը, արտագաղթի թվերը, զբաղվածության պատկերն առանձնապես լավատեսության հիմքեր չեն տալիս: Ես բոլորի նման ապրում եմ այս երկրում, ու իմ երկրի կյանքն անցնում է իմ կյանքի միջով, իմ առօրյայի միջով, բայց եթե թևաթափ ես լինում ու դադարում ես փոփոխությունների հնարավորությանը հավատալուց, պետք է վերջակետ դնես: Ապրող, շնչող մարդը չի կարող փոփոխությունների չհավատալ, հակառակ դեպքում ինքդ քո ձեռքով կյանքդ վերածում ես ճահճի ու կամաց-կամաց ընկղմվում ես տիղմի մեջ: Հավատացող մարդը նաև քայլեր անող մարդն է, իսկ քայլերը միշտ արդյունքներ են ունենում:

-Խելքո՞վ, սրտո՞վ, թե՞ մտքով է ընտրողն առաջնորդվում:

-Ընտրողները, ինչպես և ընտրվողները, տարբեր են լինում ու առաջնորդվում են խելքով էլ, մտքով էլ, փողով էլ: Ինքս երազում եմ այն Հայաստանը, որի ընտրողը մտքով է կատարում իր ընտրությունը, գաղափարով է առաջնորդվում և իր ընտրության դիմաց վճար ստանալն անպատվություն է համարում, այդ դեպքում փոփոխությունները շատ ավելի արագ կկատարվեն:

-Դա ընտրողների՞ խնդիրն է, թե՞ ընտրվողների:

-Երկուսի էլ, բնության մեջ միակողմանի ոչինչ չկա: Ընտրողը պիտի պահանջի իրեն անհրաժեշտ գաղափարը, և ընտրվողն իրավունք չունի խաբելու ընտրողին` հետագա 5 տարվա մեջ մոռանալով այն, ինչ խոստացել էր նախընտրական մեկ ամսում:

-Նախընտրական մեկ ամիսը սրընթաց ժամանակ չէ՞ լուրջ ճշտումների համար:

-Նախընտրական մեկ ամիսը իրականում ավելի շատ շոու է, քաղաքական ուժերի հույսը հազիվ թե քարոզարշավի վրա է` իրենց խոսքը տեղ հասցնելու համար: Ընտրող-ընտրվող հանդիպումները ոչ թե 4-5 տարվա ընդմիջումով պիտի լինեն, այլ պարբերաբար, որպեսզի չխզվի կապը, որպեսզի հասարակությունն ինքն իրեն ու իր ընտրյալներին ավելի լավ ճանաչի ու հասկանա: Ընտրված քաղաքական ուժը, ընտրված քաղաքական գործիչը պարզապես պարտավոր է հաշվետվություն ներկայացնել, որովհետև, առաջին հերթին, դա պահանջում է մեր երկրի Սահմանադրությունը. Սահմանադրությամբ իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին, և ընտրության շնորհիվ ժողովրդից ստացած իշխանության կրողը պարտադրված պետք է լինի ժամանակ առ ժամանակ հանդիպելու իրեն իշխանություն վստահածին:

-20 տարի եղել եք բարիկադի այս կողմում, հիմա անցնում եք մյուս կողմը, տարբերություններ կա՞ն:

-Ես ընդհանրապես դեմ եմ բարիկադներին` և՛ մարդկային հարաբերություններում, և՛ քաղաքականության մեջ, որովհետև երբեք չեմ ընդունել ընդդեմ կամ ի հեճուկս գործելաոճը, և՛ երեկ, երբ լրագրող էի, և՛ այսօր ու վաղը, եթե ընտրվեմ ու քաղաքական ասպարեզում լինեմ: «Ընդդեմ» մտածողությունը մեր հասարակությունից պետք է վերանա, նման գործելաոճով քաղաքական ուժերը ի սկզբանե դատապարտված են, որովհետև չունեն «հանուն»-ը, չունեն «ինչու»-ի պատասխանը: Բումերանգի էֆեկտը մոռացողներին շատ «կապտուկներ» են սպառնում, որովհետև իրենց բաժինն ընդամենը իրենց նետածն է լինում: Ես չեմ պատրաստվում տեսակ փոխելու, ես ուզում եմ խորհրդարանում ավելացնել իմ տեսակը, որովհետև, որքան էլ հավակնոտ հնչի, կարծում եմ` այդ տեսակը պետք է: Մեր հասարակությունը և մենք այսօր կարիք ունենք բարիկադները քանդող տեսակի, համախմբող տեսակի: Միայն այդպես ենք հասնելու բոլորիս երազած Հայաստանին:

-Եվ` քանի՞ տարում:

-Որքան արագ, այնքան հրաշալի, և պետք չէ ինքնախաբեությամբ զբաղվելով նստել և սպասել, որ ժամանակն ինքն իրեն գալու, մեզ ասելու է` ես եկա, հիմա պիտի երջանիկ լինեք: Ժամանակն իրատես է և չի ամաչում ասելուց` բարի եղեք` ինքներդ քայլ անել: Հաշվեք քանի՞ տարում, քանի՞ տասնամյակում, քանի՞ հարյուրամյակում են իրենց այսօրվա վիճակին հասել այն երկրները, որոնց մենք հիմա նաև նախանձում ենք: Հայաստանի անկախ Հանրապետությունը 20 տարեկան է, ընդամենը 20: Բայց եկեք հայավարի շտապենք, որովհետև հին ժողովուրդ ենք ու դանդաղելու իրավունք չունենք: Մի անգամ ազգովին ուզենք լավն անել, համոզված եմ` կլինի: Սրանք գեղեցիկ խոսքեր չեն, սա կենսափորձ է: Ես չեմ պատրաստվում գաղթական դառնալու, ես ուզում եմ իմ ընտանիքի հետ ապրել այս հողի վրա, որ իմ երկիրն է: Չեմ ուզում, որ իմ երեխաները գնան Եվրոպա ու գան, ինձ հարցնեն` ինչո՞ւ է նրանց մոտ լավ, մեզ մոտ` ոչ: Ես ուզում եմ, որ տիրոջ զգացողությունը լինի յուրաքանչյուրիս մեջ:

-Ի՞նչ երաշխիք, որ այս խորհրդարանական ընտրությունները կանցնեն այն չափանիշներով, որոնք կմոտեցնեն այդ երազած երկրին:

-Եթե համոզված չլինեի, կես դար ապրելուց հետո կյանքս 0 կետից չէի սկսի: Ես ապահովված եմ եղել և՛ աշխատանքով, և՛ գնահատանքով, և սա իմ կյանքի փոփոխության խնդիրը չէ: Ընտրությունները պետք է անցնեն այնպես, ինչպես միշտ անցնում են. մարդը պիտի գնա ընտրատեղամաս և ձայնը տա իր նախընտրած քաղաքական ուժին ու թեկնածուին: Թե որքանով է պաշտպանված լինելու ընտրողի քվեն, այ, այստեղ է, որ անելիք ունենք բոլորս և առաջին հերթին` իշխող քաղաքական ուժը, որ երբեք չի հրաժարվել իր պատասխանատվությունից` բաց ու շիտակ հայտարարում է, որ պատասխանատուն պետությունն է, իշխանությունն է, իշխող քաղաքական ուժն է:

-Հայաստանում սովորաբար ընտրությունները կատարվում են ցերեկը, արդյունքները որոշվում են գիշերը, այս անգա՞մ էլ է այդպես լինելու:

-Ցերեկն ու գիշերն էլ են շատ հարաբերական, նայած` երկրագնդի որ կողմում ես: Չեմ ուզում մտածել, որ այդպես կլինի, որովհետև մենք ազգովին հասել ենք մի սահմանի, որից այն կողմ սխալվելու իրավունք չունենք: Մենք սպառել ենք սխալվելու մեր չափաբաժինը: Ես համոզված եմ, որ և՛ ցերեկը, և՛ գիշերը մենք ունենալու ենք նույն պատկերը` իրական ընտրությանը համարժեք պատկեր: Նկատի ունեցեք, որ անգամ իդեալական ընտրության դեպքում դժգոհներ կլինեն, բողոքողներ ու չհամակերպվողներ, բայց դա չի նշանակում, որ ընտրությունները կեղծվել են:

-Ո՞ր քաղաքական ուժն է հավակնում 50+1-ի:

-Իսկ ո՞րը չի հավակնում, բոլորը. մենք` հայերս, միշտ մաքսիմալիստ ենք: Իսկ ո՞ր մեկն է ասել, թե գոհ կլինի քչով, ոչ մի ուժ: Փա՜ռք տանք Աստծուն, որ այսօր ընտրողն ունի ընտրության հնարավորություն, թեպետ նրան սպասում է դժվար ընտրություն:

-Ինչո՞ւ է այսօր պայքարի առանցքն իշխանության ներսում և ընդդիմության ներսում, եթե տրամաբանականն ընդդիմություն-իշխանություն մրցակցությունն է:

-Դա էլ է բնական, որովհետև դաշտը մեկն է, ուժերը` շատ ու տարբեր, իսկ ընտրությունը մրցույթ է, որտեղ և՛ ընդդիմադիր, և՛ իշխանական ուժերը ձգտում են հաղթանակի: Արտառոց իրավիճակ չկա:

-Նախընտրական այս զարգացումները հետընտրական ի՞նչ դաշինքներ են ենթադրում:

-Քանի դեռ ընտրությունների արդյունքները չունենք, վաղ է խոսել այդ մասին: Միայն ենթադրել կարող եմ, որ կոալիցիաներ կլինեն, կլինեն կարճաժամկետ կամ երկարաժամկետ համագործակցության պայմանավորվածություններ:

-Մայիսի 7-ին ի՞նչ եք անելու:

-Մայիսի 7-ին քաղաքական բոլոր ուժերն ու քաղաքացիները կթոթափեն ընտրությունների բեռը և հանգիստ շունչ կքաշեն` մտածելով արդեն առաջիկա 5 տարում իրենց անելիքների մասին, երբ բոլորս` իշխանություն թե ընդդիմություն, միասին կսկսենք իրականություն դարձնել մեր երկրի զարգացման տեսլականը:

-Լավ, պաշտոնական մասն ավարտեցինք, հարմարվե՞լ ես հարց տվողից պատասխանողի դերին:

-Անցումն այդքան էլ բարդ չէր, որովհետև լրագրողները սովորաբար տալիս են այն հարցերը, որոնց պատասխանը գիտեն:

-Եթե գիտեն` ինչո՞ւ են հարցնում:

-Որ համեմատեն:

-Չե՞ս կարոտում «Առավոտի» առավոտյան համարին, որտեղ քո գրածներն էին լինում:

-Երբ հայտնի դարձավ, որ ՀՀԿ ցուցակով պատրաստվում եմ պատգամավոր դառնալու, կայքերից մեկի լրագրողն ինձ զանգահարեց և հարցրեց` Ձեր օրն առանց «Առավոտի» պատկերացնո՞ւմ եք, ես պատասխանեցի բառացիորեն այսպես. «Ոչ մեկն իր օրն առանց առավոտի չի պատկերացնում, բոլորի համար օրը սկսվում է առավոտով, կատակս և բառախաղս հասկացա՞ր, առանց չակերտների»: Ասաց, թե հասկացել է, բայց կարդացի` չէր հասկացել, և բոլոր առավոտները գրել էր մեծատառով ու չակերտների մեջ: Հիմա ես քեզ ի՞նչ ասեմ. լրագրությունը աշխատանք չէ, հոգու վիճակ է:

Զրույցը`

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ