Միայնության պի՞կ

Ո՞ր տարիքում ձեզ կարելի է պաշտոնապես հայտարարել ծեր և ձանձրալի: Վերջին մի քանի հետազոտությունները հաստատում են` 35 տարեկանում: Մի՞թե այդպես է: Ո՞ր տարիքն է լավագույնը: Ոմանց համար` անհոգ մանկությունը կամ ուսանողական տարիները: Բայց որպես կյանքի սահմանային պահ, երբ անձնական կյանքն ու մասնագիտական կարիերան սկսում են դանդաղ անկում ապրել, շատերը համարում են հենց 35 տարեկանը:

35 տարեկանում մենք սկսում ենք ատել մեր աշխատանքը: Ոչ միայն այն պատճառով, որ 35-ից հետո մեզ այլևս երիտասարդ չեն համարում` Քենտի համալսարանի ուսումնասիրության համաձայն, այլև հենց այդ ժամանակ է տղամարդկանց համար սկսվում միայնության պիկը, իսկ կանանց համար` տաղտուկի պիկը: Եթե դա հերիք չէ, 35-ը նաև այն տարիքն է, երբ սկսում ենք ատել մեր աշխատանքը: Հենց այդ արդյունքն է տվել Robert Half ընկերության անցկացրած` երկու հազար աշխատողների հարցումը Մեծ Բրիտանիայում: ՈՒսումնասիրությունը վկայում է, որ հենց այդ տարիքում ընտանեկան ու ֆինանսական պարտականությունների համադրումը ստեղծում է խնդիրներ, որոնց մարդը բախվում է և տանը, և աշխատատեղում: 35-ամյաներին ավելի ու ավելի շատ է տագնապում և իրենց զբաղվածության երաշխիքների հարցը: 2017-ի առաջին կիսամյակում բրիտանացի 35- 49 տարեկան աշխատողներին կրճատումը սպառնում էր կրկնակի շատ, քան 25-34 տարեկաններին (Մեծ Բրիտանիայի Ազգային վիճակագրական վարչության տվյալներով): Ավելին` այդ խումբը (35-49 տարեկաններ) նվազ բավարարված էր իրենց աշխատատեղում, քան իրենց երիտասարդ գործընկերները` վկայում է Robert Half-ի հարցումը:

35 տարեկանին հասած աշխատողներին հանգիստ չի տալիս հարցը` ինչի՞ եմ հասել իմ կյանքում: Մեծ Բրիտանիայում յուրաքանչյուր վեցերորդ աշխատող 35 տարեկանում դժգոհ է իր աշխատանքից, որ երկու անգամ գերազանցում է համանման ցուցանիշը 35 տարեկանից փոքրերի համար: «Դա կյանքում նոր պարտականությունների` թե ընտանեկան, թե ֆինանսական, բարդ համադրում է: Եվ ամեն ինչ հենց այն ժամանակ, երբ մասնագիտական առումով դուք սկսում եք դուրս գալ ղեկավար դիրքեր, որն առավել մեծ պատասխանատվություն է պահանջում ձեզնից»` մեկնաբանում է Էշլի ՈՒիպմենը` Robert Half UK-ի տնօրենը: Նա նշում է, որ երիտասարդ աշխատակիցները, որպես կանոն, լի են եռանդով, մինչդեռ ղեկավարությունը նրանցից դեռ մեծ սպասելիքներ չունի: Իսկ 35 տարեկանին հասած աշխատողներին հանգիստ չի տալիս հարցը` ինչի՞ եմ հասել իմ կյանքում: 35-ն այն տարիքն է, երբ ձեզ դադարում են երիտասարդ համարել և դուք պաշտոնապես հայտնվում եք այլ` ավելի տարիքով խմբում ու ձեզ սկսում են այլ պահանջներ ներկայացնել: Բայց այս սահմանագիծը բավականին կամայական է: Գլոբալ մարկետինգային ուսումնասիրություններ անցկացնող Ipsos ընկերության սոցիոլոգ Ջուլիա Կլարկն ասում է, որ արդար կլիներ ընդգծել` որոշ տարբերություններ «մինչև 35-ի» և «35-ից հետոյի» միջև հայտնվում են միայն այն պատճառով, որ մենք ինքներս ենք որոշում տարիքային սահման գծել: Սակայն տարիքային կատեգորիաների այդ բաժանումը մարկետինգային հետազոտություններում ընդունված չափանիշ է: 20-ամյաներն ու 29-ամյաները հաճախ կյանքի շատ տարբեր փուլերում են, այդ պատճառով ժողովրդագրական առաջին կատեգորիան, որպես օրենք 18-24 տարեկանն է (իսկ հաջորդը` 25- 34): Մակրոկատեգորիաները միավորում են 18-34 և 35-54 տարեկաններին, որ 35-ը դարձնում է սահմանային տարիք` բաժանում նրանց միջև, որ դեռ երիտասարդ են, նոր են սկսում մասնագիտական կարիերա կառուցել, և նրանց միջև, որ ավելի մեծ են ու արդեն առավել կամ նվազ չափով ձևավորվել են իբրև աշխատող:

Կանանց, որ պատրաստվում են երեխա ունենալ, կարող է տագնապել 35-ամյա սահմանի հատումը, թեպետ վերջերս անցկացված հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ այդ տարիքից հետո ծնողունակությունը նվազում է ոչ այնքան կտրուկ, որքան կարծում էին նախկինում: Օրինակ, ԱՄՆ-ում ավելի մեծ թվով կանայք են առաջին հղիությունը հետաձգում «30-ից հետո» և ավելի ուշ, որ կարողանան կրթությունը շարունակել և կարիերա կառուցել: Վերջին տվյալներով` հետազոտությունների ամբողջ պատմության մեջ առաջին անգամ 30 տարեկանին հասած ամերիկացի կանայք ավելի շատ երեխաներ ունեն, քան նրանք, որ մինչև 20 կամ 30 տարեկան են: Երեխայի ծնունդը հետաձգելու ֆինանսական պատճառներ էլ կան: 2011-ին կատարված ուսումնասիրությունը, որ հրապարակել է Journal of Population Economics-ը, պարզել է, որ ամեն տարի, երբ կինը հետաձգում է երեխայի ծնունդը, նրա աշխատավարձը բարձրանում է 9 %-ով:

Դիլիպ Ջեստը` Սան Դիեգոյի Կալիֆոռնիական համալսարանի առողջ ծերացման կենտրոնի տնօրենը, տարածված մոլորություն է համարում, որ 20-ի և 40-ի միջև են կյանքի լավագույն տարիները: Իբր 40-ից հետո կյանքը գործնականում ավարտված է, մնում է տարիները քարշ տալ: Իրականում այդ տարիները լի են սթրեսով ու տագնապներով` հենց այդ տարիներին են մարդիկ ստիպված ընդունել իրենց համար կարևորագույն որոշումները: Զարգացած երկրներում կյանքի տևողությունը մեծանում է: Տնտեսության գլոբալացումը կարիերային նոր հնարավորություններ է ստեղծում, նշանակալից մեծացնում է ընտրությունը: Ամեն ինչ միատեղվելով դանդաղեցնում ու երկարացնում է «մեծանալու գործընթացը»` կարիերայի կառուցումը, ընտանիք ստեղծելը, մշտական բնակավայր ընտրելը: Այդ գործընթացը ավելի բարդացել է, քան նախորդ սերունդների ժամանակ էր: «Առաջ մարդիկ կենսականորեն կարևոր որոշումներն ընդունում էին 20-25 տարեկանում, բայց այսօր միլենիումականները (նրանք, որ ծնվել են 1980-90-ականներին) հետաձգում ու հետաձգում են որոշումների ընդունումը», նշում է Դիլիպ Ջեստը: «Նրանք ավելի ուշ են ամուսնանում, ավելի ուշ են երեխաներ ունենում, սթրեսային իրավիճակների մեծ մասը, որ նախկինում ապրում էին 20-ամյաները, հիմա տեղի են ունենում 30-ից հետո»: Լավ նորություն էլ կա: «Մնացած կյանքը` 35-ից հետո, կլինի շատ ավելի հաճելի»` ասում է Ջեստը: Իհարկե, ծերանալը այնքան հաճելի տեսք չունի, որքան երիտասարդությունը, բայց ձեր հոգեկան առողջությունը լիովին կարող է բարելավվել ժամանակի հետ: «Մենք արդեն ավելի լավ ենք ճանաչում մեզ, որոշումներն ընդունում ենք մեր փորձի հիման վրա, նվազ եսասեր ենք դառնում,- ընդգծում է Դիլիպ Ջեստը:- Փորձի հետ գալիս է իմաստնությունը և դա է տարիքի նվերը մեզ»:
Մարկ ՋՈՀԵՆՍՈՆ, BBC

Հ.Գ. 35-ը, իհարկե, սահմանագիծ է, նաև ֆիզիկական` երբ օրգանիզմի ինքնապաշտպանական ռեակցիաները թուլանում են ու ուժեղանում են տարատեսակ տկարությունները: Բացի այդ` թուլանում է ընկալման սրությունը, մարդը դառնում է առավել հաշտվող ու ընտելանում է կյանքի պայմաններին` վատի ու սխալի դեմ պայքարելու փոխարեն: Նա դառնում է կոնֆորմիստ: Բայց 35-ը, իհարկե, կյանքի վերջը չէ: Ամեն ինչ նոր միայն սկսվում է, ինչպես ցանկացած տարիքում ու ամեն երկուշաբթի, երբ որոշում ես կյանքդ փոխել: Համենայն դեպս` մինչև երեքշաբթի: 35-ից պետք չէ ոչ զգուշանալ, ոչ վախենալ, ապրել է պետք:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ