Թույլ տվեք չասել
Ընդհանուր առմամբ, ՀԱԿ-ը շատ լավ դիդակտիկ նյութ է` հայաստանյան ընդդիմության գոյի քրոնոլոգիան ուսումնասիրելու համար: Արձանագրելու, որ հայոց բոլոր ընդդիմություններն էլ որոշակի էրա ապրելուց, տվյալ ժամանակահատվածի ընտրություններն սպասարկելուց, ֆուրոր ապահովելուց հետո անհետանում են երկրի քարտեզի վրայից, որովհետև արհեստականորեն, ոչ մի տեղից գալիս և գնում են ոչ մի տեղ:
Վազգեն Մանուկյանն էր այս ֆենոմենի նախակարապետը, ով, որպես անապատում կանչողի ձայն, ի հայտ եկավ 96-ին. ի՜նչ պաթոս, ինչ գաղափարաքաղաքական մեկնակետ. մինչև հիմա Տեր-Պետրոսյանի մոտ, նրա թիմում կա Վազգենի «բարդույթ»: Հետո` 98-ին, Վազգենն այլևս քաղաքական ուժ չէր, և քաղաքական դաշտը նրան ոչ ևս արեց:
Եկավ Կարեն Դեմիրճյանի էրան: Սա միակ դեպքն էր, որ այլ կերպ ստացվեց: Դրա համար էլ եղավ այն, ինչ եղավ: Հոկտեմբերի 27: Շատ ենք խոսել այս մասին, հին դարմանը քամուն չտանք:
Հետո ՀԺԿ-ի և Ստեփան Դեմիրճյանի քարեր նետելու-հավաքելու ժամանակն էր: Վերջինս բազում ու բազմաթիվ պատճառներով նույնպես պակաս ֆուրոր չարեց 2003-ին: Հիշում ենք` նրա քարոզարշավի «կազմում» մենք 2003-ին գնացել էինք Գեղարքունիք. լրագրողների մեր մեքենան առաջապահն էր. բոլոր գյուղերում զոռով կանգնեցնում էին, գրկում մեքենան, դնում իրենց գյուղի ճամփին, որ Ստեփանի շարասյունն անպայմանորեն մտնի նաև իրենց գյուղ։ Դենը մնացած Ստյոպին պաչ-համբուրելը, Ստեփանի ձեռից մի պահ բռնելն ու դիպչելը առանձին քրմական պատմություններ են:
Նույնն ու է՛լ բեթար էր Լևոնի դեպքում. ես տեսել եմ երիտասարդների, որոնք Լևոնի խոսելու ժամանակ լաց էին լինում` հիացքից, կասեի կռապաշտությունից, ենթագիտակցական հզոր կախվածությունից:
Ասենք անկեղծ` Լևոնն ամենամեծ-ընդդիմադիր քուրմն է եղել մեզանում: Նաև` ամենահետաքրքիր: Ամենախելացին է օգտագործել քրմական ողջ ռիտուալը: Բեթհովենի «Հերոսական սիմֆոնիան» (ասում են` միտինգներում այն այսուհետ փոխարինվելու է Գագիկ Ծառուկյանի մասին «շլյագերով»` «Խելացի ես ու անգին ես, թագավոր ախպեր»):
Հետո՜ Լևոնը ձեռները տարածում էր, ու ժողովրդի էներգետիկ չակրաները բացվում էին, այդ էներգետիկան նա հավաքում էր իր գիրկը` ձեռները հետ բերելով, հետո սկսվում էր բո՜ւն սեանսը` հոգեխանգարմունքային, գրագետ, ոսկեղենիկ հայերենը մանում էր քաղաքական առասպելը, հիացքը հասնում էր գագաթնակետին. բոլոր երկնային քրմերը միանում-օգնության էին հասնում Լևոնին, ու էֆեկտն ահավոր զգլխի՜չ էր։ Հետո հնչում էին Չարենցի հայտնի տողերը` ասես երկնքից. «Թող ո՜չ մի զոհ չպահանջվի ինձնից բացի, ուրիշ ոտքեր կախաղանին թող մոտ չգան»… ՈՒ մեր ջահելները մոտենում էին մարտի մեկին` Մյասնիկյանի արձանի մոտ` այդ բանաստեղծության ու զոհաբերության հանգույն, ու ոչ մեկը չկար, որ նրանց զոհաբերությունն ընդուներ... Լևոնին Քոչարյանը ձերբակալել էր տանը:
Շեղվեցինք աչքիս: Էն էի ասում, որ արհեստական ստեղծված ընդդիմությունը արհեստականորեն էլ անհետանում է մեզանում, ու եթե անհետացան Վազգեն-նախագահն ու է՛լ առավել մեծ գուրու, սիրելի (վաղ Լևոնի մասին է խոսքը) առաջին նախագահը, որը, ոնց ասինք, ամբոխ թովելու աննախադեպ խարիզմա ուներ, նրանցից մնացին ընդդիմադիր փշուրները, ի՜նչ կլինի Գագիկ Կոլյայիչի մտային թռիչքների ու խարիզմայի հետ` «Վերտու» հեռախոսի, զիբիլին նվիրված ավտոների և ունեցվածքը կորցնելու առասպելաբանության, է՛լ առավել խարիզմատիկ պայքարի հետ:
Թույլ տվեք չասել:
Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
Տարածաշրջանային
