Ծա՛փ, ծա՛փ, ծա՛փ

Ծափահարությունը սովետի հասարակական-քաղաքական կյանքի կարևոր ցուցիչն էր: Հանդիսությունների ժամանակ հռետորների խոսքը բազմիցս ընդհատվում-ողջունվում էր ծափերով:

Դպրոցում սովորելու տարիներից լրագրերում կարդում էի կուսակցական-պետական տարբեր միջոցառումների ժամանակ արտասանված ճառերը՝ ուշադրություն դարձնելով, թե որքան հաճախ են այդ տեքստերն ընդմիջվում փակագծերի մեջ առնված «ծափահարություններ» թավ տառատեսակով շարված բառերով:

Ծափահարությունը մի քանի տեսակի էր լինում: Երբ ճառախոսը որևէ «շարքային» նորություն էր հայտնում, դրան համարժեք «ծափահարություն» էր գրվում: Երբ ասում էր՝ հնգամյակի պլանները մենք կատարեցինք չորս տարում, գրվում էր՝ «բուռն ծափահարություններ»: Երբ հռետորը փրփուրը բերանին հայտարարում էր, որ նվաճումները ձեռք են բերվել սովետական ժողովրդի անդուլ ջանքով, ապա՝ «բուռն, երկարատև ծափահարություններ»:

Հաճախ էր պատահում, որ ամբիոնից «կեցցե՛»-ներ էին հնչում հարազատ կոմունիստական կուսակցության հասցեին. այդ ժամանակ ամբոխի ոգևորությունը գագաթնակետին էր հասնում, ինչը թերթում ձևակերպված էր լինում՝ «բուռն, երկարատև ծափահարություններ, որոնք վերածվում են օվացիայի» բառերով:

Բայց սա դեռ բոլորը չէ: Երբ ձայնը տրվում էր ծերունազարդ Բրեժնևին, և նա, զգուշորեն քայլերը փոխելով, թիկնապահների աչալուրջ հայացքների ուղեկցությամբ մոտենում էր ամբիոնին, դահլիճի պատերը ցնցվում էին որոտընդոստ ծափերից, և լրագրողները «բուռն, երկարատև...»-ից հետո ավելացնում էին. «...բոլորը ոտքի են կանգնում, լսվում են կեցցե՛, փա՛ռք, փառ՛ք, փա՛ռք ՍՄԿԿ-ին» ոգեշունչ բացականչություններ...»:

Հումորի որոշ չափաբաժին կար Խրուշչովի ճառերում: Նա սիրում էր տեքստից շեղվել և հավուր պատշաճի մի կատակ անել կամ կատակախառն դիտողություն: Այդ պահերը թերթում արտացոլվում էին «աշխուժություն դահլիճում», «ծիծաղ դահլիճում» բառերի միջոցով:

Մի անգամ երկրում շրջագայելու ժամանակ մի քանի զորամասերում և դրանց «հավասարեցված» օբյեկտներում Խրուշչովին զեկուցել կամ բացատրություն էին տվել հայերը՝ կապիտան Գրիգորյան, ենթասպա Մնացականյան, ինժեներ Մատինյան և այլք:

Խրուշչովը շինծու զարմանքով դիմել էր Միկոյանին. «Անաստա՛ս, դո՞ւ ես ամենուրեք հայերի կարգել, որ ինձ զեկուցեն...»:

Այդպես էլ ապրում էինք:

Կարլ Յալանուզյան

Մեկնաբանություններ