Արցախից վերջին դուրս եկողներից եմ։ Այդ օրերը մի բառով կարելի է անվանել մղձավանջ։ Թե ինչ տանջալից, անմարդկային օրեր էին, գուցե ոմանք մի օր գրեն, պատմեն այդ մասին, բայց ես ցանկություն չունեմ հիշելու դժոխային այդ տանջանքերը, հայրենի գյուղից մազապուրծ փախած ու Ստեփանակերտի կենտրոնական հրապարակում բաց երկնքի տակ օրեր լուսացնող մարդկանց դժոխային ապրումները, երբ ազ-երը չորս կողմից պաշարել էին Ստեփանակերտը, քաղաքի ծայրամասերում էին արդեն, անգամ նրանց տեսել էին «Ղարաբաղ Տելեկոմի» շենքի մոտ։

Արևելքում կրկին պատերազմ է, այս անգամ՝ արաբ-իսրայելական: Արևելքում պատերազմները չեն ավարտվում, ուղղակի հրադադարներ են լինում՝ երկար կամ կարճ:

Օրեր առաջ տեղեկացա, որ ԿԳՄՍ-ից գրավոր հանձնարարական է տրվել «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայությանը», Հայաստանի Հանրապետության տարածքի մահմեդական հուշարձանները, առաջին հերթին՝ գերեզմանոցները հաշվառելու և ուսումնասիրելու համար։

Ինչպե՞ս մնալ քարտեզի վրա, չդառնալ պահանջներ կատարող կողմ և խաղաղություն պարտադրել, այլ ոչ թե մուրալ։ Առաջին հայացքից, այո՛, շատ բարդ ու անլուծելի թվացող խնդիր է։ Նախորդ իմ գրառման հետ կապված եղան կարծիքներ, որոնք հանգում էին այն մտքին, որ Հայաստանն ի զորու չի որևէ կերպ հարվածել ու վնասել Ադրբեջանի նավթագազային խողովակաշարերը, քանի որ դա կհարուցի աշխարհի հզորների ու Ադրբեջանի կոշտ հակազդեցությունը։

Կիլիկիայի հայկական Հանրապետությունը գտնվում էր Միջերկրական ծովի ափին և գտնվում էր ֆրանսիական մանդատի տակ (ինչպես հարևան Սիրիան և Լիբանանը)։

Տարիներ շարունակ Հայ քաղաքական մտքի «գիգանտները» մոլագարի համառությամբ օտարամոլություն են երկրպագում։

Բոլոր ազգերն էլ կարող են դավաճանվել: Բայց, որպես կանոն, դավաճանվում են մեծամասնությունները՝ փոքրամասնության կողմից: Հայկական դավաճանության սպեցիֆիկան նրանում է, որ թվում է, թե դավաճանվել է հենց փոքրամասնությունը՝ մեծամասնության կողմից:

Ընդդիմություն ասածը փաստորեն ոչ թե սովորական, այլ գազալցված փուչիկ էր: Պայթեց, ապականեց: Ամեն ինչ:

Գյումրիում տարածվող խոսակցություններից. «Ավելի լավ է թուրքի տակ աբրիմ, քան ռսի գերին էղնիմ: Թող գազ էլ չունենամ...»: