Մանրամասն որոնում (արխիվ)
17.07.2024
 
ԱՄՆ-ի նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարել է, որ դուրս կգա նախագահական ընտրապայքարից, եթե բժիշկները պարզեն, որ ինքն առողջական խնդիրներ ունի։ «Անկեղծ ասած, ես կարծում եմ, որ միակ բանը, որ տարիքը բերում է, իմաստությունն է»,- հավելել է Բայդենը։ Ավելի վաղ նա ասել էր, որ կհրաժարվի նախընտրական մրցապայքարից միայն այն դեպքում, եթե Աստված իրեն ասի դա անել։               
 
Նորություններ » Նկա­րիչ­նե­րի ար­տա­գաղ­թը

Նկա­րիչ­նե­րի ար­տա­գաղ­թը

Նկա­րիչ­նե­րի ար­տա­գաղ­թը
13.03.2020 | 03:22
«Տո­տա­լի­տար հա­մա­կար­գի պար­տադ­րած սոց­ռեա­լիզ­մի կեղծ, հո­գե­զուրկ թե­մա­նե­րին ու ձևե­րին «60-ա­կան­նե­րը» հա­կա­դարձ­վե­ցին ի­րա­կա­նու­թյան խոր­քա­յին ու ա­զատ պատ­կե­րում­նե­րով, փոր­ձա­րա­րա­կան խի­զախ փնտր­տուք­նե­րով»։
Պո­ղոս ՀԱՅ­ԹԱ­ՅԱՆ,
«Հեն­րի Է­լի­բե­կյան-70»

«ԵՐ­ԿԱ­ԹԵ ՎԱ­ՐԱ­ԳՈՒՅ­ՐԻ» ՄԵ­ՏԱՔ­ՍՅԱ ԾՓԱՆ­ՔԸ
ԽՍՀՄ-ը, կաս­կած չկա, տո­տա­լի­տար եր­կիր էր։ Եվ, ի­հար­կե, այս հս­կա կայս­րու­թյու­նը քա­ղա­քա­կիրթ աշ­խար­հից սահ­մա­նա­զատ­ված էր «եր­կա­թյա վա­րա­գույ­րով»։ Քա­ղա­քա­կիրթ աշ­խար­հում կեր­պար­վես­տը զար­գա­նում էր բա­զում իզ­մե­րի ներ­քո, սկ­սած աբ­ստ­րակ­ցիո­նիզ­մից և վեր­ջաց­րած սյուր­ռեա­լիզ­մով։ ԽՍՀՄ-ում հի­շյալ իզ­մե­րը գո­յու­թյուն ու­նեին ընդ­հա­տա­կյա կար­գա­վի­ճա­կում, ծա­նոթ էին ա­ռան­ձին կեր­պար­վես­տա­գետ­նե­րի, ո­րոնք էլ մի կողմ դնե­լով սուց­ռեա­լիզ­մի ո­գով նկար­ված ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյու­նը, ի­րենք ի­րենց հո­գե­կան բերկ­րանք էին պատ­ճա­ռում տուրք տա­լով աբ­ստ­րակ­ցիո­նիզ­մին, էք­սպ­րե­սիո­նիզ­մին, սյուր­ռեա­լիզ­մին և մյուս ուղ­ղու­թյուն­նե­րին։
Քա­ղա­քա­կիրթ աշ­խարհն ան­ծա­նոթ էր սոց­ռեա­լիզ­մին, ո­րը խոր­հր­դա­հայ կեր­պար­վես­տում մի քա­նի տաս­նա­մյակ գե­րիշ­խող դիր­քե­րում էր։ Հրա­շա­լի, ան­գամ ան­նա­խա­դեպ մի պատ­մա­փուլ էր դա, երբ իշ­խա­նու­թյու­նը գա­ղա­փա­րա­կան մամ­լիչ­նե­րով կա­ղա­պա­րում էր ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան ո­գու ան­կաշ­կանդ ա­լե­կո­ծում­նե­րը, միա­ժա­մա­նակ նկար­չին ու քան­դա­կա­գոր­ծին ա­պա­հո­վում էր սո­ցիա­լա­պես, չէր ար­գե­լում նրանց ապ­րել և ա­րա­րել սր­տի կա­մոք։ Տե­ղին է հի­շել, որ սոց­ռեա­լիզ­մը, մաս­նա­վո­րա­պես հայ կեր­պար­վես­տում, ան­թիվ բարձ­րար­ժեք գոր­ծեր է երկ­նել։ Այ­սօր, ի դեպ, մի­ջազ­գա­յին ա­ռա­ջա­տար ա­ճուր­դա­յին տնե­րում խոր­հր­դա­յին սոց­ռեա­լիզ­մի շատ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­ներ շատ բարձր են գնա­հատ­վում։
Այժմ ե­կեք մտո­վի հայ­տն­վենք նախ ար­դյու­նա­բե­րա­կան մի ձեռ­նար­կու­թյու­նում, այ­նու­հետև մի կոլ­տն­տե­սու­թյու­նում, ո­րոնք «ե­րախ­տա­գի­տո­րեն» հա­վեր­ժաց­նում էին բոլշևի­կա-կո­մու­նիս­տա­կան ա­ռաջ­նորդ­նե­րի ա­նունն ու գոր­ծը։ Ռու­սաս­տա­նի սևա­հո­ղա­յին մար­զե­րում հան­դի­պել եմ ող­բեր­գա­զա­վեշ­տա­յին ի­րո­ղու­թյուն­նե­րի։ Տոհ­մա­բու­ծա­կան մի հս­կա կա­յա­նի ճա­կա­տին փակց­ված էր ե­րի­տա­սարդ Լե­նի­նի դի­ման­կա­րը, և ան­վա­նու­մը` «Վլա­դի­միր ՈՒ­լյա­նո­վի ան­վան տոհ­մա­բու­ծա­կան կա­յան»։ Տիար ՈՒ­լյա­նո­վը երբևէ չի զբաղ­վել ա­նաս­նա­պա­հու­թյան բոլշևի­կաց­ման հար­ցե­րով, ող­բեր­գա­զա­վեշտն ակն­հայտ էր։ Ոչ պա­կաս ցն­ցող էր, դի­ցուք, Չե­կա­յի հիմ­նա­դիր Ֆե­լիքս Ձեր­ժինս­կու ան­վան հա­վեր­ժա­ցու­մը` ծնն­դա­տան ան­վան մեջ։
Բայց ե­թե կոլ­տն­տե­սու­թյու­նում, դի­ցուք, կոլ­խո­զի նա­խա­գա­հի գրա­սե­նյա­կի ա­ռաջ ե­լուստ­վում էր Կառլ Մարք­սի բրոն­զա­ձույլ կի­սանդ­րին, ա­պա նույն կոլ­տն­տե­սու­թյան կուլ­տու­րա­յի տու­նը զար­դա­նախշ­ված էր տա­ղան­դա­վոր նկա­րիչ­նե­րի ազ­գա­յին թե­մա­նե­րով ար­ված որմ­նան­կար­նե­րով կամ խճան­կար­նե­րով։ Գի­տաար­տադ­րա­կան ցան­կա­ցած ձեռ­նար­կու­թյու­նում ան­հա­մար էին գիպ­սե քան­դակ­նե­րը, շար­ված ձեռ­նար­կու­թյուն­նե­րի ար­տադ­րա­մա­սե­րը միա­վո­րող ծա­ռու­ղի­նե­րի եր­կայն­քով։ Դրանք այ­լան­դակ էին, քա­նի որ զանգ­վա­ծա­յին ար­տադ­րու­թյան ար­գա­սիք էին և գե­ղա­գի­տա­կան ճա­շակ ձևա­վո­րե­լու խն­դիր չէին լու­ծում։ Սա­կայն ձեռ­նար­կու­թյուն­նե­րի դահ­լիճ­ներն ու ճա­շա­րան­նե­րը, մար­զա­կան ա­կումբ­նե­րը և մի­ջան­ցք­նե­րը գե­ղար­վես­տո­րեն հա­գե­ցած էին որմ­նան­կար­նե­րով, քան­դակ­նե­րով, կար­պետ­նե­րով և գո­բե­լեն­նե­րով, դե­կո­րա­տիվ ար­վես­տի նմուշ­նե­րով։ Մի խոս­քով, ի­հար­կե, տո­տա­լի­տար հա­մա­կար­գը պար­տադ­րում էր իր գա­ղա­փա­րա­կան կա­ղա­պար­նե­րը, սա­կայն թե՛ տիար Հայ­թա­յա­նի նշած «60-ա­կան­նե­րը», թե՛ նրան նա­խոր­դած խու­սա­նա­վող և դի­մա­զուրկ 40-50-ա­կան­նե­րին, և թե՛ նրան հա­ջոր­դող 70-80-ա­կան­նե­րի ա­զատ շն­չա­ռու­թյան ժա­մա­նակ կեր­պար­վես­տի աս­պետ­նե­րը, շատ կնե­րեք, սա­կայն ըն­կե­ցիկ չէին։
Այս­պի­սով, խոր­հր­դա­հայ կեր­պար­վես­տա­գետ­նե­րը և՛ ստա­լի­նյան ա­պազ­գա­յին բռ­նա­տի­րու­թյան, և՛ խրուշ­չո­վյան ե­գիպ­տա­ցո­րե­նա­յին բթամ­տու­թյան, և՛ բրեժնևյան թավ­շա­մազ բյու­րոկ­րա­տիա­յի պայ­ման­նե­րում լիար­ժեք ստեղ­ծա­գոր­ծել են, շա­րու­նա­կե­լով զին­վո­րագր­վել հայ ազ­գա­յին կեր­պար­վես­տի ա­վան­դույթ­նե­րին։
Ա­հա թե ինչ է գր­ված Երևա­նի գե­ղար­վես­տի պե­տա­կան ա­կա­դե­միա­յի 70-ա­մյա­կի առ­թիվ հրա­տա­րակ­ված շքեղ և բո­վան­դա­կա­լից պատ­կե­րագր­քում. «Գե­ղար­վես­տա-թա­տե­րա­կա­նի ոս­կե­դա­րը»։ Այս­պես են ո­րա­կում ինս­տի­տու­տի տա­րի­նե­րը 70-80-ա­կան­նե­րի շր­ջա­նա­վարտ­նե­րը, ո­րոն­ցից շա­տերն այ­սօր դա­սա­վան­դում են սի­րե­լի բու­հում։ Այդ տա­րի­նե­րին ընդ­հան­րա­պես հայ մշա­կու­թա­յին կյան­քը հա­գե­ցած էր բուռն ու նշա­նա­կա­լի ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րով»։
Այս­պի­սով, ան­գամ տո­տա­լի­տա­րիզ­մի և սոց­ռեա­լիզ­մի գե­րիշ­խա­նու­թյան օ­րոք հայ ազ­գա­յին կեր­պար­վես­տը մի պահ վա­րա­նե­լով սոց­ռեա­լիզ­մի պար­տադ­րած գա­ղա­փա­րա­կան կա­ղա­պար­նե­րում, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, չէր հայ­տն­վում փա­կու­ղում, ստեղ­ծա­գոր­ծում էր եր­կա­թյա վա­րա­գույ­րի ճեղ­քե­րից լու­սար­ձակ­վող երփ­նա­գիր լու­սանց­քում։
ՍՅՈՒՐ­ՌՈ­ՄԱՆ­ՏԻԶ­ՄԻ ՃԻ­ՐԱՆ­ՆԵ­ՐՈՒՄ
Ցա­վոք, այ­սօր կեն­դա­նի չէ ար­վես­տա­բան, 1992-1998 թվա­կան­նե­րին ՀՆՄ նա­խա­գահ Պո­ղոս Հայ­թա­յա­նը, շատ հե­տաքր­քիր կլի­ներ լսել նրա կար­ծի­քը 2000-ա­կան­նե­րի մա­սին։ Բայց կար­ծում եմ, որ դժ­վար թե փոր­ձա­ռու գոր­ծի­չը դրա­կան ար­ձա­գան­քեր այն ա­մե­նին, ին­չին այ­սօր ա­ռե­րես­վում են կեր­պար­վես­տի հայ վար­պետ­նե­րը, հատ­կա­պես ե­րի­տա­սարդ­նե­րը, ո­րոնց հայ­րե­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը ե­րեկ և այ­սօր ան­վա­րան դափ­նեպ­սա­կում են որ­պես ան­կա­խու­թյան սե­րունդ։ Տո­տա­լի­տար հա­մա­կար­գը վա­ղուց է ան­գո, աս­պա­րե­զում տեր ու տնօ­րեն է «Է­լի­տար հա­կա­հա­մա­կար­գը»։ Միա­ժա­մա­նակ ան­հայտ բա­ցա­կա­յող է (այն էլ շատ վա­ղուց) սոց­ռեա­լիզ­մը, ո­րին վս­տա­հո­րեն փո­խա­րի­նել է սյուր­ռո­ման­տիզ­մը։ Սա մի նոր հռ­չա­կա­գիր է, որն ա­վե­տում է ե­րեկ և այ­սօր` եղ­բայր ա­զատ և ան­կախ նկա­րիչ­ներ, լիար­ժեք օգտ­վեք ձեզ շնորհ­ված բարձ­րա­գույն պարգև ա­զա­տու­թյու­նից և ան­դա­մագր­վե­լով զա­նա­զան նկար­չա­կան ա­ղանդ­նե­րի` լքեք հայ­րե­նի­քը։
«Ան­կա­խու­թյան սե­րունդ» նկա­րիչ­ներն ու քան­դա­կա­գործ­ներն այժմ չու­նեն տա­նիք գլխ­նե­րի վերևում, նրանք զրկ­ված են ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան տա­րածք­նե­րից, նրանք կա­մա-ա­կա­մա հույ­սեր են տա­ծում, թե մի հրաշ­քով ար­վես­տա­նոց ձեռք կբե­րեն և լիա­րյուն կն­վիր­վեն ի­րենց գոր­ծին, կապ­րեն և կա­րա­րեն։ Տո­տա­լի­տար հա­մա­կար­գը ա­պա­հո­վում էր նկար­չին և քան­դա­կա­գոր­ծին անվ­ճար ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան ար­վես­տա­նոց­նե­րով։ Է­լի­տար կա­խյա­լու­թյու­նը 1991-ից ի վեր սկզ­բուն­քո­րեն չե­ղար­կել է խոր­հր­դա­յին հա­կա­մարդ­կա­յին մո­տե­ցու­մը` նվի­րա­բե­րել ստեղ­ծա­գոր­ծո­ղին ար­վես­տա­նոց։ Բայց չէ՞ որ 1991-ից ի վեր երկ­րի ողջ տն­տե­սա­կան հա­մա­կար­գը ջրի գնով վա­ճառ­վեց իշ­խա­նա­կան հրամ­կազ­մին և վեր­ջի­նիս տար­բեր տրա­մա­չա­փի սինլ­քոր սպա­սա­վոր­նե­րին։
(Հի­շենք թե­կուզ հա­մա­միու­թե­նա­կան նշա­նա­կու­թյան հս­կա­յի` «Հրազ­դան­մա­շի» նվի­րա­բե­րու­մը ժա­մա­նա­կի թիվ 1 իշ­խա­նա­պե­տի եղ­բո­րը` 1 հաս­տո­ցի գնով)։ Երկ­րում ան­թիվ ձեռ­նար­կու­թյուն­ներ էին տի­րազ­րկ­վել և դրան­ցից թե­կուզ մե­կի (դի­ցուք` «Հա­յէ­լեկտ­րա­մե­քե­նա» ար­տադ­րա­կան մի­վոր­ման) վար­չա­կան մաս­նա­շեն­քե­րը կա­րող էին ի ծա­ռա­յու­թյուն տր­վել Հա­յաս­տա­նի նկա­րիչ­նե­րի միու­թյա­նը։ Սա­կայն կար­ծես կա­մա-ա­կա­մա խո­րա­սուզ­վե­ցի ռո­ման­տիկ գեր­լա­վա­տե­սու­թյան ճահ­ճի մեջ։ Այժմ ստեղ­ծա­գոր­ծե­լու ի­րենց սահ­մա­նադ­րա­կան ի­րա­վուն­քից են զրկ­ված նո­րա­թուխ նկա­րիչ­ներն ու քան­դա­կա­գործ­նե­րը։ Եվ կա­մա-ա­կա­մա ստիպ­ված են կո­կե­լու ար­տա­գաղ­թի գա­վա­զան­նե­րը։
ՈՒ­ՂԵՐՁ­ՆԵՐ ՀՀ ԱԺ-ԻՆ ԵՎ ԵՐԿ­ՐԻ ԿԱ­ՌԱ­ՎԱ­ՐՈՒ­ԹՅԱ­ՆԸ
Տիարք և տիկ­նայք, երբևէ մտո­րե՞լ եք, թե վար­պետ, սա­կայն կր­պա­կա­զուրկ հնա­կար­կա­տը ինչ­պես է բա­վա­րա­րե­լու ա­ռըն­թեր շր­ջա­կա շեն­քե­րի բնա­կիչ­նե­րի պա­հանջ­մուն­քը, ե­թե ձեռ­քի տակ ու­նի ըն­դա­մե­նը մուրճ և մե­խեր, բիզ և թե­լեր։ Նա ի զո­րու՞ է կո­շիկ և մա­շիկ նո­րո­գե­լու։ Ան­շուշտ ոչ։ Ներ­կա­յաց­նում եմ ձեզ ա­վե­լի սր­տա­մոտ մի այլ օ­րի­նակ։ Հար­գար­ժան նա­խա­րար­ներ, նա­խա­րա­րու­հի­ներ, վար­չա­պետ և վար­չա­պե­տա­նա­խա­րա­րա­կան խոր­հր­դա­կան­ներ, օգ­նա­կան­ներ և այլք, փոր­ձեք ու­ղիղ մեկ ա­միս լիա­բուռ ծա­ռա­յել հայ­րե­նի­քին և ժո­ղովր­դին ա­ռանց գրա­սե­ղան­նե­րի առ­կա­յու­թյան։ Ոտ­նիգ­լուխ պճն­ված հա­մաշ­խար­հա­յին ճա­նա­չում ու­նե­ցող ըն­կե­րու­թյուն­նե­րի նմու­շա­յին հա­գուս­տով և ցող­ված գեր­թան­կար­ժեք օ­ծա­նե­լի­քով` դուք փոր­ձեք ձեր ծա­ռա­յո­ղա­կան պար­տա­կա­նու­թյու­նը կա­տա­րել, նս­տած ա­թո­ռի վրա (ան­շուշտ, ոտ­քը գցած ոտ­քին դիր­քում) և գր­կած հա­մա­կար­գի­չը։
Տիարք և տիկ­նայք պատ­գա­մա­վոր­ներ, դուք կա­րո՞ղ եք խոր­հր­դա­րա­նում ազ­գափր­կիչ և պե­տա­կա­նա­կեր­տիչ օ­րենք­ներ երկ­նել, օր­նի­բուն և ա­ռանց ա­թոռ­նե­րի առ­կա­յու­թյան, այ­սինքն ոտն­կայս։ Կաս­կա­ծում եմ։ Մի խոս­քով կեր­պար­վես­տի մարդ­կանց հա­մար ար­վես­տա­նո­ցը նույն­քան անհ­րա­ժեշտ է, որ­քան ձեզ են անհ­րա­ժեշտ ա­ռանձ­նա­սե­նյա­կը, սե­ղանն ու ա­թո­ռը, հա­մա­կար­գիչն ու մյուս պեր­ճա­շուք պի­տույք­նե­րը։
ՎԵՐ­ՋԱ­ԲԱ­ՆԻ ՓՈ­ԽԱ­ՐԵՆ
Տիարք և տիկ­նայք կա­ռա­վա­րիչ­ներ, մի ե­րեք օր և ե­րեք գի­շեր ծոմ պա­հեք, ո­գե­ղե­նա­ցեք և իս­պառ հրա­ժար­վեք պարգևավ­ճար­նե­րից։ Խնայ­ված պե­տա­կան (այն է` ժո­ղովր­դա­կան) գու­մար­նե­րով Երևա­նում և երկ­րի մյուս քա­ղաք­նե­րում (Գյում­րիում և Վա­նա­ձո­րում, Գո­րի­սում և Սի­սիա­նում, Իջևա­նում և Աշ­տա­րա­կում) կա­ռու­ցեք նկա­րիչ­նե­րի և քան­դա­կա­գործ­նե­րի հա­մար ար­վես­տա­նո­ցա­յին ա­վան­ներ, կան­խեք «2000-ա­կան­նե­րի» սերն­դի ա­կա­մա ար­տա­գաղ­թը, ներ­կա խառ­նափն­թոր ի­րա­կա­նու­թյան խոր­քա­յին գնա­հա­տա­կա­նը տվեք ա­զատ պատ­կե­րա­ցում­նե­րով և խի­զախ փնտր­տուք­նե­րով։ Վե­րոն­շյա­լը հնա­րա­վո՞ր է։ Միան­գա­մայն։ Ե­թե միայն ծոմ պա­հեք և ո­գե­ղե­նա­նաք։
Վրեժ Ա­ՌԱ­ՔԵ­ԼՅԱՆ
Դիտվել է՝ 10075

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Կրեմլը, թոթափելով ուկրաինական բեռը, վերանայելու է հետխորհրդային տարածաշրջաններում իր քաղաքականությունը

Կրեմլը, թոթափելով ուկրաինական բեռը, վերանայելու է հետխորհրդային տարածաշրջաններում իր քաղաքականությունը

ԱՄՆ-ի նախագահի թեկնածու հանրապետական Թրամփի քաղաքական ուղերձները սերտորեն կապված են ուկրաինական պատերազմի հետ: Այդ մասին են նրա բազմաթիվ հայտարարությունները և հատկապես վճռականությունը՝ վերջ դնելու այդ անիմաստ արյունահեղությանը: Հեռուստաբանավեճի ժամանակ նա ուղղակիորեն Բայդենին մեղադրեց՝ նրան որակելով որպես պատերազմ սանձազերծող...

Սոցցանցային գրառումներ

Ինչպես Փոքրիկ իշխանի միակ վարդը
Ինչպես Փոքրիկ իշխանի միակ վարդը

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

«Նա հաղթող նախագահ չի եղել. բախտը բերել է, որ հաղթանակների ժամանակ նստած է եղել այդ աթոռին»
«Նա հաղթող նախագահ չի եղել. բախտը բերել է, որ հաղթանակների ժամանակ նստած է եղել այդ աթոռին»

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

«Չն­չին» պարգևավ­ճար են ստա­ցել
«Չն­չին» պարգևավ­ճար են ստա­ցել
2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.