Ներդաշնակվում-հաշտվում են Արևելքն ու Արևմուտքը

Հայաստանի Ազգային կամերային նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր, մաեստրո Վահան Մարտիրոսյանի առաջարկությամբ նվագախմբի համար գրեցի երկու գործ։ Մեկը հիմնված է Ներսես Շնորհալու (12-րդ դ.) «Այսօր տօն է» երգի և մուսալեռցիների պարեղանակի վրա, որտեղ փորձել եմ ներդաշնակել հոգևորը և աշխարհիկը մեկ ամբողջության մեջ, մյուս գործում միավորել եմ երեք բաղադրիչ՝ «ՈՒստի՞ կուգաս» ժողովրդական երգը, հայկական ժողովրդական «Փահլևանի» (լարախաղացի) պարեղանակը և «Սալտարելլո» իտալական պարեղանակը։ Երկու պարն էլ թռիչքներով պարեր են (salto նշանակում է թռիչք)։ Կան գիտական հիմնավորումներ, որոնց համաձայն իտալական միջնադարյան երաժշտության որոշ ժանրեր ձևավորվել են հայկական երաժշտության «ուղղակի ազդեցությամբ», օրինակ, Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցում ձևավորված «գրիգորյան խորալը» (երաժշտագետներ` Վալենտինա Կոնեն, Թամարա Լիվանովա, Գեորգի Խուբով)։

Երկու մշակույթների նման առնչությունների վառ օրինակներից են նաև նշված պարեղանակները, որոնց կառուցվածքի, թռիչքների, ռիթմիկայի նմանությունները թույլ են տալիս ասել, որ հայկական և իտալական այդ պարեղանակները պարզապես «երկվորյակներ» են։ Այս ստեղծագործությունն ունի նաև հատուկ խորհուրդ. այստեղ ներդաշնակվում-հաշտվում են Արևելքն ու Արևմուտքը։ Մշակույթների այս փոխներթափանցումը թեպետ մի շշուկ է, սակայն, այնուամենայնիվ, կոչ է բարեկամության, խաղաղության, որոնք այդքան անհրաժեշտ են գոյատևելու բռնություններով, մոլեգնող ահաբեկչությամբ լի աշխարհում։ Վերոնշյալ երկերի պրեմիերան կայացավ 2017 թ. օգոստոսի 6-ին` Շվեյցարիայում, Պուպլյանժում տեղի ունեցած փառատոնի շրջանակում։

Համերգում հնչեցին նաև Յոհան Սեբաստիան Բախի լա-մինոր ջութակի կոնցերտը, Նիկոլո Պագանինիի թիվ 1 և 24 կապրիսները` Էրիկ Սիլբերգերի (ծնվ. 1981 թ.) կատարմամբ։
Երեկոյին հանդես եկավ նաև երիտասարդ կլառնետահար Դամիեն Բախմանը (ծնվ. 1991 թ.), որը նվագեց Ջոակինո Ռոսինիի «Ինտրոդուկցիա և թեմա վարիացիաներով» ստեղծագործությունը և Սարասատեի «Կարմեն» ֆանտազիան։ Նվագախումբը կատարեց նաև ֆրանսիացի կոմպոզիտոր Ֆլորենտին Մյուսլանի (ծնվ. 1962 թ.) 1-ին սիմֆոնիան։
Հնչեցին նաև Կոմիտաս-Ասլամազյանի «Շուշիկի», «Խումար» և «Կռունկ» մանրանվագները։ Վերջինիս մենակատարն էր նվագախմբի կոնցերտմայստեր Աստղիկ Վարդանյանը։
Համերգն ավարտվեց Ռուբեն Ալթունյանի «Խաչատրիանա» ստեղծագործությամբ։

Դանիել ԵՐԱԺԻՇՏ

Հեղինակի նյութեր

• Հյուսիսափայլ համերգ
• «Դա մեր վաղն է»
• Երաժշտագետները Մոցարտի արվեստի առանձնահատկությունների մասին
• Անձինք նուիրեալք
• «Մանուշակի» բուրմունքը
• «Կանաչ էին երազներս, հյութեղ ու հասուն», «Դու արահետ չտրորված, ես մի անցորդ»
• Ընծա` համայն մարդկությանը
• «Իմ մտադրությունն է հասկանալ մի ժողովրդին մյուսի միջոցով»
• «Լացե՛ք իմ վրա, լացե՛ք ձեր վրա. Ողբանք միասին մարդկության վրա, Որ կա և չկա...»
• «Գրկախառնվե՛ք, միլիոննե՛ր»
• ՈՒսուցիչներն են շահել պատերազմը
• «Ես դեպի Աստված մեկ ճանապարհ գիտեմ՝ արվեստը». Մարիա ՅՈՒԴԻՆԱ
• Հոգևոր արժեքներ կրող և գալիքին փոխանցող հենարանը
• «Յուրաքանչյուր ծաղկի խիզախումը յուրովի ծաղկելն է»
• Էդվարդ Միրզոյանի «Գարունը»
• Ինչ էլ որ լինի, հայերի երկիրն ու ազգը կմնան... Ջ. ԲԱՅՐՈՆ
• «Այն աչքերը, որ չեն լացել, Բան չեն տեսել այս աշխարհում»
• Չայկովսկու անվան երաժշտական դպրոցի մեծ համերգասրահը կոչվեց Տատյանա Հայրապետյանի անվամբ
• Ազնիվ մեղվաբույծը
• «Հիլիարդ» անսամբլի և Յան Գարբարեկի երկխոսությունը՝ դարերի երկխոսություն

Մեկնաբանություններ