Սփիւռք, Հայապահպանում եւ Ամբողջական Մշակոյթ
17.06.2023 | 21:29
Համազգայինի Նիկոսիոյ «Օշական» մասնաճիւղի «Մշակութային Երեկոյ» յաջորդական ծրագիրներուն շարքին այս եղանակի վերջին հանդիպումը տեղի ունեցաւ Ուրբաթ, Յունիս 9 ին։ Օրուայ բանախօսն էր Դոկտ. Հրայր Ճէպճէեան։ Դոկտ. Ճէպէճեան ընդհանուր Քարտուղարն է Արաբական Ծոցի Աստուածաշունչի Ընկերութեան։ Ան ներկայացուց, «սփիւռք, հայապահպանում եւ ամբողջական մշակոյթ» նիւթը։
«Մշակութային Երեկոյ»ի բացման խօսքը կատարեց Համազգայինի վարչութեան ատենապետ՝Պրն Արթօ Դաւիթեան։ Դոկտ. Ճէպէճեան իր նիւթը սկսաւ նախ ներկայացնելով մշակոյթ հասկացողութիւնը եւ անոր բաղադրիչ մասերը՝դրուատելով ամբողջական մշակոյթի կազմաւորումը եւ հասկացողութիւնը հաւաքականութեան մը կեանքի համար։Դոկտ. Ճէպէճեան ապա անդրադարձաւ ցեղասպանութեան պատճառած մեծ աղէտներէն մին՝հայուն ամբողջական մշակոյթի կորուստը երբ հայ ժողովուրդը իր պապենական հողէն տեղահան ըլլալով կորսնցուց իր ազգային հողին վրայ ապրելու իր ինքնուրոյն կենցաղը։
Դոկտ. Ճէպէճեան խօսեցաւ հայկական սփիւռքներու կազմաւորումին մասին՝առաջին օրերէն եւ հասնելով ներկայ ժամանակները։ Ան դրուատեց հայկական սփիւռքներու փոփոխութեան անցած ու տակաւին տարբեր բուլերը եւ անոնց քայլ ար քայլ ընդգրկուելու գործընթացը տեղական իրականութիւններու հետ։ Այս իմաստով՝ ան ներկայացուց հայկական սփիւռքներու բարդ խճանկարները այսօր՝ օրինակներ բերելով իր երկար տարիներու ճամբորդութիւններու փորձառութենէն՝ուր այցելած եւ տեսած է շատ մը հայկական գաղութներ երբ ան ըսաւ։ « Հայկական սփիւռքները տարբեր են բայց օտարներ չեն»։
Դոկտ. Ճէպէճեան անդրադարձաւ ներկայ ժամանակներու համաշխարհային կարգավիճակներու մասին։ Համաշխարհայնացումէն դէպի տեղակայնացումի փոխադրուող իրավիճակներուն մէջ ան վեր արաւ « քաղաքական ինքնութեան» հասկացողութեան կազմաւորումը եւ անոր շեշտը հաւաքականութիւններու կեանքին մէջ։ Ան այս «քաղաքական ինքնութեան» եւ անոր գիտակցութեանը իրականութիւնը կամրջեց հայկական սփիւռքներու պարագային՝ուր հայը նոյնպէս զգաստ սկսած է պահել իր ազգային ինքնութեան եւ անոր գիտակցութեանը վրայով։ Ան ներկայ օրերու այս տիրող իրավիճակը նկատեց «դրական»՝ հայուն ազգային ինքնութեանը եւ անոր արժեւորումին վրայով։
Դոկտ. Ճէպէճեան իր խօսքին վերջաւորութեան անդրադարձաւ հայապահպանումի մեծ մարտահրաւէրներու մասին։ «Մենք հայապահպանումի մեծ պատերազմի մէջ ենք սփիւռքի մէջ։ Իւրաքանչիւր գաղութ իր ճակատամարտը կը մղէ այս իրականութեանը մէջ» ըսաւ ան։ Դոկտ. Ճէպէճեան շեշտեց դաստիարակութեան կարեւորութիւնը նոր սերունդի համար, ապա խօսեցաւ անհրաժեշտութիւնը սերմանելու հպարտութիւնը հայկական ինքնութեան եւ մշակութային մեծ ժառանգի գիտակցութեանը մէջ։ Ան քաջալերեց ներկաները լիցքաւորուելու «դրական ուժով» եւ լաւատեսութեամբ։
Ձեռնարկի գեղարուեստական բաժնի մէջ ելոյթ ունեցաւ երիտասարդ խոստմնալից երգիչ, Գարիկ Մալխասեանը, որ մեներգեց Կոմիտասի ստեղծագործութիւններէն։
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
Տարածաշրջանային
