«Հաղ­թա­նա­կը ապ­րե­լու մեծ ցան­կու­թ­յուն ու­նե­ցո­ղինն է լի­նե­լու` հա­յի­նը»

Բա­նաս­տեղծ ԿԱ­ՐԵՆ ՄԱՐԴԱՆՅԱ­ՆԻ (ԳԱՐ­ՄԱՐ) հետ զրու­ցել ենք Ռու­սաս­տա­նի Դաշ­նու­թյու­նում այս օ­րե­րին տի­րող տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րի մա­սին: Կա­րեն Մար­դա­նյանն ապ­րում է Ստավ­րո­պո­լի երկ­րա­մա­սի Ստա­րո­մարևկա գյու­ղում: Կա­րե­նի հետ ա­ռիթ ենք ու­նե­ցել զրու­ցե­լու տա­րի­ներ ա­ռաջ` նրա բա­նաս­տեղ­ծու­թյուն­նե­րի անդ­րա­նիկ ժո­ղո­վա­ծուի ա­ռի­թով, ո­րը, իր իսկ խոս­քով, մեծ ու­րա­խու­թյամբ նվի­րում է այն մարդ­կանց, ով­քեր գի­տեն մայ­րե­նի լե­զուն: Զրու­ցել ենք վտանգ­նե­րի մա­սին: «Վտանգ­նե­րը շատ են, ու­նենք ձուլ­վող մեծ սփյուռք ու լե­զուն մո­ռա­ցող սե­րունդ­ներ, ու­նենք աղ­քատ տն­տե­սու­թյամբ ու պա­տե­րազ­մող հարևան­նե­րով շր­ջա­պատ­ված Հա­յաս­տան»,- ա­սում էր բա­նաս­տեղ­ծը: Այ­սօր ար­դեն թե­ման ա­ռար­կա­յա­ցած վտանգն է՝ ըն­թա­ցող պա­տե­րազ­մը:

-Կա­րեն, երբ սահ­մա­նին հա­րա­բե­րա­կան ան­դորր էր, Ռու­սաս­տա­նում պայ­թեց «ծի­րա­նի ակ­ցիան»: Դա ինք­նա­բու՞խ էր, ներ­քին կու­տա­կում­նե­րի՞ ար­դյունք. մինչ այդ, թվում է, ՌԴ-ի մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րը հայ­րե­նա­սի­րա­կան մղում­նե­րով աչ­քի չէին ընկ­նում:
-Ես Ռու­սաս­տա­նի հա­րա­վում եմ բնակ­վում, այս կող­մե­րում ան­դորր էր. ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի ու հա­յե­րիս միջև բա­խում­ներ չե­ղան։ Սո­վո­րա­բար Ռու­սաս­տա­նում նման բա­խում­ներ չեն լի­նում, անս­պա­սե­լի էր ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի «ծի­րա­նի պա­տե­րազ­մը»: Իսկ ինչ վե­րա­բե­րում է հա­յե­րի պա­տաս­խան-ար­ձա­գան­քին, Ռու­սաս­տա­նի հայ հա­մայն­քը միշտ էլ գոր­ծով է ա­պա­ցու­ցում իր նվի­րու­մը հայ­րե­նի­քին, այս­տեղ ըն­դուն­ված չեն ցույ­ցերն ու նմա­նա­տիպ ակ­ցիա­նե­րը։ Հայ հա­մայն­քը դժ­վար ժա­մե­րին շատ ա­րագ է կազ­մա­կերպ­վում, ին­չը ե­ղավ նաև «ծի­րա­նի պա­տե­րազ­մի» օ­րե­րին։
-Աշ­խար­հի տար­բեր քա­ղաք­նե­րում հա­յե­րը բո­ղո­քի ցույ­ցեր են անց­կաց­նում՝ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին կոչ ա­նե­լով դա­տա­պար­տել ադր­բե­ջա­նա-թուր­քա­կան ագ­րե­սիան, քար լռու­թյուն պահ­պա­նող լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րից պա­հան­ջում են ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի օ­բյեկ­տիվ լու­սա­բա­նում: Ռու­սաս­տա­նի Դաշ­նու­թյու­նում ի՞նչ տրա­մադ­րու­թյուն­ներ են տի­րում, ի՞նչ են պա­հան­ջում Ռու­սաս­տա­նի մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րը:
-Ինչ­պես նշե­ցի՝ Ռու­սաս­տա­նում առ­հա­սա­րակ ըն­դուն­ված չէ ցույ­ցե­րի մի­ջո­ցով խն­դիր­նե­րին լու­ծում­ներ գտ­նե­լը։ ՌԴ լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի զգա­լի մա­սը օ­բյեկ­տիվ է լու­սա­բա­նում Ար­ցա­խյան պա­տե­րազ­մը, ռու­սաս­տան­ցի­նե­րը գի­տեն, որ Հա­յաս­տա­նի ու Ադր­բե­ջա­նի միջև պա­տե­րազմ է: Պար­զա­պես հի­մա այն­քան շատ են պա­տե­րազմ­նե­րը, որ այդ ա­մե­նին Ռու­սաս­տա­նի հա­սա­րա­կու­թյու­նը գրե­թե ու­շադ­րու­թյուն չի դարձ­նում, աշ­խա­տում են հնա­րա­վո­րինս չմի­ջամ­տել, ա­վե­լի չե­զոք դիր­քո­րո­շում ու­նեն: Իսկ Ռու­սաս­տա­նի մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րին մտա­հո­գում են Հա­յաս­տա­նի հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի՝ Սո­րո­սի հիմ­նադ­րա­մից ֆի­նան­սա­վոր­ման մա­սին լու­րե­րը: ՌԴ-ի քա­ղա­քա­կան շր­ջա­նակ­նե­րում նույն­պես սուր ար­ձա­գանք է գտ­նում այս փաս­տը, ինչ­պես նաև Հա­յաս­տա­նում ԱՄՆ-ի դես­պա­նա­տան դի­վա­նա­գետ­նե­րի 2000-ա­նոց աշ­խա­տա­կազ­մը, ո­րը, ըստ ՌԴ-ի լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի, աշ­խար­հում ա­մե­րի­կա­ցի դի­վա­նա­գետ­նե­րի քա­նա­կով մե­ծու­թյամբ երկ­րորդն է։ Հաշ­վի առ­նե­լով ՌԴ-ի ու ԱՄՆ-ի բարդ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը` Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը Ռու­սաս­տա­նի տե­սան­կյու­նից ա­մե­րի­կա­մետ են ըն­կալ­վում, այ­սինքն՝ ոչ բա­րե­կամ: Ռու­սաս­տա­նի քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­նե­րը Հա­յաս­տանն ըն­կա­լում են որ­պես Ռու­սաս­տա­նի հե­ռա­վոր դար­պաս ու հի­մա, երբ այս պա­տե­րազ­մին ակն­հայ­տո­րեն մի­ջամ­տում է Թուր­քիան, Ռու­սաս­տա­նի ու Թուր­քիա­յի շա­հե­րի բա­խու­մը տե­ղա­փոխ­վում է Ար­ցախ: Բայց Ռու­սաս­տա­նը Թուր­քիա­յի դեմ ու­ղիղ առ­ճա­կատ­ման չի գնա, քա­նի որ չի ու­զում կորց­նել նաև Ադր­բե­ջա­նը՝ իր ռու­սա­կան դպ­րոց­նե­րով, նավ­թա­յին գոր­ծարք­նե­րով և հա­սա­րա­կու­թյան ռու­սա­մետ հատ­վա­ծով։
Սե­ղա­նին դր­ված է Ար­ցա­խը. ե­թե հա­յոց բա­նա­կը հաղ­թի, Ռու­սաս­տա­նը կըն­դու­նի դա որ­պես ի­րո­ղու­թյուն։ Ռու­սաս­տա­նի քա­ղա­քա­կան շր­ջա­նակ­ներն ըն­կա­լում են Թուր­քիա­յի ե­րա­զած Մեծ Թու­րա­նի վտան­գը, բայց շատ են նաև Ար­ցա­խի անվ­տան­գու­թյան գո­տու 5 թե 7 շր­ջան­նե­րի` Ադր­բե­ջա­նին պատ­կա­նե­լու մա­սին խո­սակ­ցու­թյուն­նե­րը։
Ինչ­պես միշտ, հայ զին­վո­րի, կա­մա­վո­րի կյան­քով ու սխ­րան­քով է գր­վե­լու հայ ազ­գի ճա­կա­տա­գի­րը: Եվ` ոչ միայն. տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին այլ եր­կր­նե­րի քրիս­տո­նեա­կան ար­ժեք­ներ կրե­լու, ար­ժա­նա­պա­տիվ, ա­զատ ապ­րե­լու ի­րա­վունքն է ո­րոշ­վե­լու Ար­ցա­խում։
-Ռազ­մա­ճա­կա­տում մեր տղա­նե­րը հաղ­թա­նակ­ներ են գրան­ցում, դի­վա­նա­գի­տա­կան հար­թու­թյան մեջ ի՞նչ կա­րող ենք ակն­կա­լել:
-Մեր զին­վոր եղ­բայր­նե­րը հե­րոս­ներ են, մեր ազ­գի լա­վա­գույն տե­սա­կը։ Նրանց շնոր­հիվ դի­վա­նա­գետ­նե­րը կա­րող են ստի­պել թշ­նա­մուն ըն­դու­նե­լու Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թյու­նը և հար­ցը փակ­ված հա­մա­րել եր­կար տա­րի­ներ։ Ցա­վոք, ու­ժե­րի հա­րա­բե­րակ­ցու­թյու­նը հա­վա­սար չէ, բայց հաղ­թա­նա­կը ապ­րե­լու մեծ ցան­կու­թյուն ու­նե­ցո­ղինն է լի­նե­լու` հա­յի­նը։ Մի դր­վագ Ռու­սաս­տա­նի հա­յե­րի մա­սին. օ­րերս ե­րեք հա­յեր, ձգ­տե­լով օր ա­ռաջ հաս­նել Ար­ցախ, դի­մել էին եր­կու այլ հա­յե­րի օգ­նու­թյա­նը: Վեր­ջին­ներս, ֆի­նա­նսա­վո­րե­լով ու թղ­թա­բա­նա­կան հար­ցե­րը կար­գա­վո­րե­լով, մեր եղ­բայր­նե­րին ճա­նա­պար­հե­ցին Ար­ցախ։ Հայ­րե­նա­սի­րու­թյան դրսևո­րում­նե­րը տար­բեր են։
-Հաղ­թե­լու՞ ենք:
-Չեմ հա­մար­ձակ­վում բարձ­րա­գոչ բա­ռեր ա­սել, քա­նի որ իմ չն­չին «բազ­մո­ցա­յին պա­տե­րազ­մը» հա­մա­ցան­ցում ադր­բե­ջա­նա­կան քա­րոզ­չու­թյա­նը հա­կա­փաս­տարկ­նե­րով պա­տաս­խա­նելն ու մեկ­նա­բա­նու­թյուն­ներ ա­նելն է։ Հի­մա բո­լորս մի քիչ դի­վա­նա­գետ ենք, մի քիչ ռազ­մա­գետ։ Հաղ­թա­նա­կի մա­սին ի­րա­վունք ու­նեն խո­սե­լու միայն հայ զին­վորն ու կա­մա­վո­րը։ Կեց­ցե՛ Հա­յաս­տա­նը։ Կեց­ցե՛ Ար­ցա­խը։ Խա­ղա­ղու­թյուն մեր ազ­գին:

Զրույցը` Ար­մի­նե ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ