Մահ՝ թռիչքի պահին
12.04.2024 | 14:51
Ալեքսանդր Իվանի Աղայանցը ծնվել է 1900 թվին Իվան Սերգեևիչ ու Աննա Միխայիլովնա Աղայանցների ընտանիքում: Նա հանրահայտ հետախույզներ Իվան և Միխայիլ Աղայանցների ավագ եղբայրն է, իր հեղինակությամբ ու գործունեությունով մեծապես նպաստել է նրանց մասնագիտական կողմնորոշման հարցում:
1918 թվին ավարտել է Ելիզավետպոլի գիմնազիան: Քաղաքացիական պատերազմի տարիներին գործել է ընդհատակում: Ադրբեջանում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո անցել է կուսակացական աշխատանքի, որտեղից էլ ծառայության է գործուղվել Համառուսաստանյան արտակարգ հանձնաժողով (ВЧК), աշխատել հակահեղափոխության և սաբոտաժի դեմ պայքարի ստորաբաժանման քարտուղար:
Ավարտելով Մոսկվայի Գ. Պլեխանովի անվան ժողովրդական տնտեսության ինստիտուտի կուրսերը` 1926 թվականին գործուղվել է Միացյալ պետական քաղաքական վարչություն (ՄՊՔՎ` ОГПУ), 1929 - 1931թվերին եղել կառույցի կուսվերահսկողության և տեղեկատվական բաժնի 7-րդ բաժանմունքի լիազոր ներկայացուցիչը, այնուհետ`պետը:
1932 - 1934 թվականներին Ա. Աղայանցն արդեն Իրկուտսկում էր, ղեկավարում էր Իրկուտսկ կենտրոնով ՄՊՔՎ-ի Արևելյան Սիբիրի երկրամասի լիազոր ներկայացուցչության հատուկ բաժինը, իսկ 1934-ից արդեն ՄՊՔՎ-ի արտաքին հետախուզության աշխատակից էր:
1934-ին հետախուզական աշխատանքի է գործուղվում Փարիզ: Այստեղ երեք տարի աշխատելուց հետո հետևում է Ռուբեն ծածկանունով հայտնի Ա. Աղայանցի նոր նշանակումը բեռլինյան ռեզիդենուրայի ղեկավարի պաշտոնում: Ժամանակային այդ փուլում Գերմանիան աշխատանքի առանձնապես ծանր տեղամաս էր, ռեզիդենտուրայի աշխատանքը` կազմաքանդված: Հետ կանչվել, կեղծ մեղադրանքով գնդակահարվել էր ռեզիդենտուրայի նախկին պետը, հետ էին կանչվել կառույցի աշխատակիցները, բռնադատվել:
Նման լարված պայմաններում եղել է շրջան, երբ նորանշանակ ռեզիդենտն անգամ հարկադրված է եղել գործել մենակ, քանի որ կառույցը չի ունեցել և ոչ մի օպերատիվ աշխատակից, երիտասարդ հետախույզը պարտադրված օգտվել է սեփական կողակցի ծառայություններից: Շնորհիվ մասնագիտական բարձր որակների, Ա. Աղայանցին հաջողվում է խուսափել ձախողումներից, վերականգնել գործակալական ցանցի հետ խաթարված կապը, Կենտրոն ուղարկել գերարժեքավոր տեղեկություններ:
Անվիճելիորեն Ա. Աղայանցի ակտիվում է խորհրդային հետախուզության լեգենդար գործակալ Վիլլի Լեմանի հետ (Կենտրոնին հայտնի էր Բրայտենբախ ծածկանունով) գործունեության վերահաստատումը: Լեմանը բարձրաստիճան սպա էր գերմանական պետական գաղտնի ոստիկանությունում` գեստապոյում, իսկ 1939-ից Գերմանիայի ռազմական արդյունաբերության հակահետախուզական ապահովման բաժնի պետն էր ու երկար տարիներ ԽՍՀՄ-ին սնուցում էր բացառիկ կարևորության տեղեկատվությունով: Թերևս հետաքրքրական կլինի նշել, որ հանրության շրջանում Վիլլի Լեմանը հայտնի է որպես լեգենդար Շտիրլից «Գարնան տասնյոթ ակնթարթ» կինոնկարից, որը ստեղծվել է Յուլիան Սեմյոնովի համանուն վեպի հենքի վրա ու սցենարով:
Մեծ է եղել և Վինտերֆելդ ծածկանունով գերմանական մեկ այլ արժեքավոր գործակալի խորհրդային հետախուզության շահերի շրջանում պահելու հարցում Ա. Աղայացի ներդրումը: Ծրագրվածն ամբողջության մեջ չի իրականացվել կյանքից հետախույզի անժամանակ հեռանալու պատճառով (1938)` մահը վրա է հասել բեռլինյան վիրահատական սեղանին:
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
Տարածաշրջանային
