Կորած այծերին Մեռյալ ծովում որոնելիս

Հայֆայի համալսարանի գիտնականները վերծանել են Մեռյալ ծովի Կումրանյան թղթագալարներից ևս մեկը: Նրանք ամբողջ տարի հավաքել են 60 հատվածները, որոնց մի մասը մեկ քառակուսի սանտիմետրից փոքր էր: Մագաղաթի հեղինակն անհայտ է, գիտնականները կարծում են, որ հեղինակը եղել է Հրեական անապատում ապրող եվսեյների աղանդի անդամներից մեկը: Նրանք մանրամասներ են պարզել օրացույցից, որ օգտագործում էր աղանդը, օրերի անունները, որ սահմանագծում էին տարվա եղանակները: Ձեռագրում կա և երկրորդ հեղինակ, որ ենթադրաբար ուղղել է առաջին հեղինակների սխալները և լրացուցիչ բացատրություններ հավելել: 1947-ին գտնվեցին հին ձեռագրերի 900 հատվածներ Մեռյալ ծովի ափին Կումրանի քարանձավներում: Գտածոները թվագրվում են մ.թ.ա. 4-րդ դարով: Հիմնականում գրված են մագաղաթի ու պապիրուսի վրա հին հրեերեն ու արամեերեն: Ձեռագրերի հիմնական մասը աստվածաշնչյան տեքստեր են (Հին Կտակարանի գրքերի հատվածներ), գալարներն անվանում են Աստվածաշնչի հնագույն տարբերակ:

Մագաղաթների մասնիկները հավաքել են Հայֆայի համալսարանի դոկտոր Էշբալ Ռաթսոնը և պրոֆեսոր Ջանաթան բեն Դովը: Ձեռագրերը գաղտնագրված էին: Բացի աստվածաշնչյան տեքստերից` կան նաև կենցաղի նկարագրություններ: Օրինակ` աղանդի, որի անդամներն ապրում էին 364- օրյա օրացույցով, տոները: Նրանք ունեցել են ալյուրի, գինու կարագի փառատոներ, որ կարելի է համեմատել հրեական Շավուոտ տոնի հետ: Գիտնականները եզրակացրել են, որ աղանդը տարվա եղանակների անցումային օրերի համար հատուկ բառ ուներ` տեկուֆա: Ժամանակակից իվրիտում այդ բառը նշանակում է «շրջան»: Գրառումները գաղտնազերծելու համար գիտնականները օգտագործել են երկրորդ հեղինակի գրառումները: «Այդ մեկնաբանություններն օգնեցին պազլը հավաքել»` Haaretz-ին ասել է Ռաթսոնը: Մեռյալ ծովի թղթագալարները Կումրանի քարանձավում 1947-ին առաջինը գտել է բեդվին հովիվը` կորած այծերին որոնելիս:
BBC

Հ.Գ. Կորած այծերին որոնելիս` գտնել հարևան ցեղիդ պատմությունը: Ամեն օր չի պատահում: Դեռ ինչքան գաղտնիքներ կան մարդկության պատմության մեջ, որ չեն բացահայտվել ու չեն գտնվել: Գտնվածն էլ ապացուցում է, որ մարդկությունը իր գերակայությունների մեջ շատ չի փոխվել` ալյուր, գինի, կարագ: ՈՒրիշ ի՞նչ է պետք կուշտ ու ուրախ լինելու համար:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ