«Մենք շատերին «հետողորմյա» արեցինք այս նախագծով»

«Իրատես de facto»-ի հյուրն է երաժիշտ, «Երգում է 70-ականների Երևանը» նախագծի հեղինակ, համանուն նվագախմբի ղեկավար ՎԱԶԳԵՆ ԱՍԱՏՐՅԱՆԸ:

«ԵՐԿՈՒԱԿՈՐԴԱՆՈՑ ՄԵԿ ԵՐԳ ԳՐԵԼՈՎ` ԿՈՄՊՈԶԻՏՈՐ ՉԵՆ ԴԱՌՆՈՒՄ»

-Պարոն Ասատրյան, ինը տարվա պատմություն ունի «Երգում է 70-ականների Երևանը» նախագիծը: Համերգների կազմակերպման համար գոյություն ունի՞ որոշակի ժամանակացույց, թե՞ ամեն բան կախված է հանգամանքներից:
-Ես ժամանակին` 1995-2007 թվականներին, սեփականատեր էի, հիմնադրել էի «Փարիզյան սուրճ» ընկերությունը: Հետո եղան ընտանեկան խնդիրներ, 2007 թվականին թողեցի այդ գործը: Մինչ այդ ունեի ֆինանսական հնարավորություններ և ինքս էի հովանավորը «Երգում է 70-ականների Երևանը» նախագծի, որևէ մեկից կախված չէի իմ համերգները կազմակերպելու հարցում: Եթե այլ հովանավոր գտնվում էր, վատ չէր, իսկ եթե չէր էլ գտնվում, ինքս կարողանում էի հիմնական հարցերը լուծել: Այդ ընթացքում համերգները կայանում էին կանոնավոր կերպով: Բայց վերջին տարիներին արդեն չունեմ ֆինանսական հնարավորություններ, և ամեն բան կախված է ուրիշներից: Փառք Աստծո, 2010 թվականին հանրապետության առաջին տիկին Ռիտա Սարգսյանը մեզ աջակցեց համերգ կազմակերպելու հարցում: Հիմա էլ նա և Ազգային ժողովի նախագահ Հովիկ Աբրահամյանը հովանավորեցին մեր համերգը: Տեխնիկայի հարցը լուծվեց «Ռոսգոսստրախ» ընկերության շնորհիվ, և մի կերպ կարողացանք ծայրը ծայրին հասցնել ու կայացնել համերգը:
-Ինքս եմ տեսել, թե ինչպես էիք, իսկապես, ծայրը ծայրին հասցնում, թե ինչպիսի դժվարություններ էիք ստիպված հաղթահարել համերգից ընդամենը ժամեր առաջ:
-Այո՛, շատ էին դժվարությունները: Մենք չունենք այսօրվա շոու-բիզնեսի հնարավորությունները, մեզ շատ է խեղճացնում ֆինանսների բացակայությունը: Չեմ էլ հասկանում, թե այսօրվա շոու-բիզնեսի ներկայացուցիչները որտեղից են ճարում այդ մեծ փողերը, ինչպես են կարողանում ամեն ինչ հաջողեցնել:
-Փորձի փոխանակում արեք, գուցե կօգնի՞:
-Իմ և նրանց փորձը տարբեր է: Եթե այսօր մարդիկ փող են աշխատում շոու-բիզնեսում, ես նպատակ չունեմ փող աշխատելու: Նպատակս մեկն է` թույլ չտալ, որ մոռացվի իմ Երևանը, նրա պատմությունը, որի մասին կա՛մ չգիտեն այսօր բեմ բարձրացողները, կա՛մ շատ քիչ բան գիտեն: Նրանց թվում է, թե ամեն ինչ իրենցից է սկսվել: Իրենք են, ու վերջ: Անցյալում ոչ մի բան չի եղել, Երևանն էլ գյուղ է եղել: Այնինչ, այսօր է Երևանը գյուղ դառնում` իրենց գրած երգերի պատճառով: Մեկ էլ լսում ես այսինչ կամ այնինչ «կոմպոզիտորի» անունը: Բայց այդ մարդն ի՞նչ կոմպոզիտոր, ընդամենը երգահան է: Կոմպոզիտոր դառնալն այդպես հեշտ չէ: Երկուակորդանոց մեկ երգ գրելով` կոմպոզիտոր չեն դառնում:

«ՓՈՐՁ, ՈՐԸ ՊԵՏՔ Է ՓՈԽԱՆՑԵԼ ԵՐԻՏԱՍԱՐԴՆԵՐԻՆ»

-Ձեր համերգային ծրագրում մշտապես ընդգրկված են երիտասարդները. նպատակը «Երգում է 70-ականների Երևանը» նախագծի համար էստաֆետ ձևավորե՞լն է:
-Անշո՛ւշտ, էստաֆետ եմ ուզում ձևավորել: Այսօրվա երգիչ-երգչուհիների երիտասարդ սերնդի մեջ այնքան լավ դեմքեր կան: Նրանց երգը լսելի է այսօր, և նրանք սիրում, հարգում են պատմությունը: Ես փորձում եմ, անշուշտ, աստիճանաբար ներգրավել նրանց իմ նախագծի մեջ: Բանն այն է, որ հին սերնդից շատ քչերն են արդեն մնացել, նրանց տեղը պետք է երիտասարդները զբաղեցնեն: Եվ սա ճանապարհ է ավագների փորձը փոխանցելու եկող սերունդներին: Ես երեսունութ տարի է, ինչ բեմի վրա եմ, իմ նվագախմբում կան ինձնից ավելի երկար ժամանակ բեմում եղողներ: Մենք հավերժ չենք, մեր գործը պետք է երիտասարդները շարունակեն: Մենք այնպիսի՜ դպրոց ենք անցել, աշխատել ենք Կոնստանտին Օրբելյանի հետ, «Հայհամերգի» խմբերում: Ես ամբողջ Խորհրդային Միությունը երեք-չորս անգամ շրջել եմ, Ստաս Նամինի խմբում եմ եղել, աշխատել եմ Մոսկվայում` Կենտրոնական հեռուստատեսությունում: Այսինքն, մենք փորձ ունենք, որը պետք է փոխանցել: Այսօրվա երիտասարդներից շատերը բեմի մասին գաղափար չունեն: Նրանց թվում է, թե ինչքան շորը զիզի-բիզի է, ինչքան շատ են բեմում վազվզում, այդքան լավ տպավորություն են թողնում:
-Ամենապարզ հագուստով ու անմիջական պահվածքով փոքրիկ Էռնա Միրզոյանը «Կրկին երգում է 70-ականների Երևանը» համերգի ժամանակ պարզապես ցնցեց հանդիսատեսին Ռոբերտ Ամիրխանյանի «Ո՞Ւր եք, տղաներ» երգով: Ինչպե՞ս գտաք նրան:
-Էռնա Միրզոյանին նախ Արթուր Գրիգորյանն ու «Արցախի ձայներ» նախագծի պրոդյուսեր Լիրա Քոչարյանն են գտել: Ես համացանցով գտա նրան: Լսեցի նրա կատարումը, շատ զարմացա, հուզվեցի, ուրախացա, որ փոքրիկ մի աղջիկ այդպես կարողանում է հարվածային գործիքներ նվագել: Նաև ոգևորիչ էր, որ Էլվինա Մակարյանի երգն էր այդքան հրաշալի կատարում: Դա մեզ համար, անշուշտ, սենսացիոն մի բան էր: Եվ ես շատ ցանկացա, որ այդ երեխան հանդես գա 70-ականների երաժիշտների հետ միևնույն բեմում, ու դրանով ապացուցվի, որ այսօրվա երեխան էլ կարող է նախորդ սերնդի գործը շարունակել:
-Իրոք որ լավ շարունակություն էր: Մանկահասակ, փոքրամարմին այդ աղջնակը բնավ չխեղճացավ վետերանների կողքին:
-Այո՛: Եվ այս համերգը նրա համար զգացմունքների, հիշողությունների մի մեծ պաշար կապահովի, որը վաղը կօգնի հարստացնելու իր բեմական կյանքը: Նա համերգից հետո ինձ մոտեցավ շատ հուզված, շատ տպավորված, արդեն ուրիշ պատկերացում ուներ 70-ականների Երևանի, երաժշտարվեստի մասին: Նրա համար շփումը ավագ սերնդի երաժիշտների հետ` թե՛ կուլիսներում, թե՛ բեմում, մի մեծ դպրոց էր: Երբ նա հասուն մարդ դառնա, ունենա իր սեփական կենսագրությունը բեմում, անպայման կհիշի իր առաջին ելույթը «Երգում է 70-ականների Երևանը» նախագծում: Մենք չենք լինի, իսկ նա կպատմի, որ մեզ հետ փոքր հասակում ինքը բեմ է բարձրացել: Ինչպես այսօր մենք ենք հիշում մեր մեծերին: Ես ինձ երջանիկ մարդ եմ համարում, որ աշխատել եմ Կոնստանտին Օրբելյանի հետ, տեսել եմ Առնո Բաբաջանյանին, հետը նարդի եմ խաղացել, միասին նվագել ենք, վիճել, հաց կերել: Սա ինձ համար հպարտություն է: Ես այդ ամենը պատմում եմ, ու այսօրվա երեխաները զարմացած լսում են ինձ: Վաղն էլ Էռնան կպատմի իր պատմությունները, ու իրենից փոքրերը զարմացած կլսեն նրան:

«ԲԵՄՈՒՄ ԲՈԼՈՐԸ ՊԵՏՔ Է ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑԵՆ, ՈՉ ՈՔ ՀԵՆՑ ԱՅՆՊԵՍ ՉՊԻՏԻ ԳՏՆՎԻ ԱՅՆՏԵՂ»

-Ձեր համերգային ծրագրում մշտապես հանդես են գալիս արտասահմանում ապրող արտիստները: Սա սկզբո՞ւնք է:
-Նրանք մասնիկներն են 70-ականների Երևանի, կենդանի լեգենդներ: Եվ մենք չենք մոռանում նաև մեր այն ընկերներին, ովքեր արդեն չկան: Ինչպե՞ս կարելի է ներկայացնել 70-ականների Երևանը ու չհիշել Ռոբերտ Յոլչյանին, Կարո Հայրապետյանին, Ակսել Բակունցին… շատերին: Մենք նրանցից ենք սովորել: ՈՒ այսօր մեր կողքին հանդես եկող երիտասարդներն էլ մեզնից պիտի սովորեն: Բեմի վրա պահելաձև, հանդիսատեսի հետ շփում, խոնարհումի կուլտուրա… այս ամենը այնքա՜ն կարևոր է: Հիմա մտածում են, որ բարձրացան բեմ, երգեցին, իրենց ծափահարեցին, դրանով ամեն բան վերջացավ: Նրանք բեմի մասին պատկերացում չունեն: Մենք այդ ամբողջ դպրոցն անցել ենք ու ցանկանում ենք մեր իմացածը փոխանցել կրտսերներին: Կարևոր է, որ նվաճես հանդիսատեսին ու բարձրացնես նրան բեմ, հավասարեցնես քեզ, նրա հետ մեկ ամբողջություն դառնաս: Սա մենք գիտեինք, իսկ հիմա «ազատություն» է, իբր թե, դեմոկրատիա: Բայց դեմոկրատիան այսօր ընկալվում է որպես «բարդակ», ով ինչ ուզում, անում է: Իսկ 70-ականների Երևանը կլասիկա է: Չեն մոռացվի Արտեմի Այվազյանի, Առնո Բաբաջանյանի, Կոնստանտին Օրբելյանի երգերը: Դրանք պատմություն են: Եվ մեր նպատակն է այդ երգերը նույն գործիքավորմամբ, նույն մոտեցմամբ կատարել, կենդանի ձայնով հնչեցնել: Մինչ «Երգում է 70-ականների Երևանը» նվագախմբի 2005 թվականի առաջին համերգը բոլորը բեմում երգում էին ֆոնոգրամայով: Մենք դուրս եկանք բեմ և հիշեցրինք, որ պետք է երգել կենդանի ձայնով: Թե չէ մարդիկ մինուս ֆոնոգրամայի տակ երգում են, համարվում երգչուհի ու վաստակավորի կոչում ստանում: Թող կենդանի երգեն, տեսնեմ մի մաքուր նոտա կհնչեցնե՞ն: Իրենց նման ես էլ կերգեմ:
-Դուք կենդանի երգեցիք Սուրեն Առուստամյանի հետ, ինչո՞ւ հույս դնել ֆոնոգրամայի վրա:
-Դե՜, դա երգ չէր: Դա հենց իմ ասած շփումն էր հանդիսատեսի հետ, մի փոքրիկ ժեստ` արված հանուն ժողովրդի: Մարդիկ նման բաներ սիրում են, դա շոուի նման մի բան էր, որով ես ցանկացա գրավել մարդկանց: Սրա մասին էի խոսում, երբ ասում էի, որ պետք է ճիշտ պահվածք ունենալ բեմում, հարգել հանդիսատեսին, հաշվի առնել նրա կարծիքը: Ես այդ ելույթով ընդամենը սատարեցի կոլեկտիվին: Բեմում բոլորը պետք է համագործակցեն, ոչ ոք հենց այնպես չպիտի գտնվի այնտեղ: Յուրաքանչյուր երաժիշտ արտիստ է: Այս դպրոցն այսօր ոչ ոք չի դասավանդում:

«ԸՆԿԵՐԱԿԱՆ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՇՆՈՐՀԻՎ Է ԳՈՅԱՏԵՎՈՒՄ «ԵՐԳՈՒՄ Է 70-ԱԿԱՆՆԵՐԻ ԵՐԵՎԱՆԸ» ՆԱԽԱԳԻԾԸ»

-Դուք արտիստ եք, նվագում եք, երգում, ղեկավարում երաժշտախումբ: Բայց նաև 1989-91 թվականներին ֆինանսատնտեսական կրթություն եք ստացել Տաշքենդի համալսարանում: Սա օգնո՞ւմ է արտիստ Վազգեն Ասատրյանին:
-Ո՞վ է Ձեզ ասել այդ մասին: Այո՛, ես հեռակա ուսուցմամբ երկու տարի սովորել եմ Տաշքենդի համալսարանում: Այդ տարիներին հասկացա, որ միայն երաժշտությամբ հնարավոր չէ ապրել և որոշեցի ձեռք բերել ևս մի մասնագիտություն:
-Բայց շարունակեցիք մնալ երաժիշտ, այնուամենայնիվ:
-Երաժշտության մեջ լինելով, տարբեր պաշտոններ զբաղեցնելով` միշտ զգում էի, որ ինձ պակասում են որոշ գիտելիքներ գործարար դաշտում: Եվ իմ կրթությունը ինձ շատ բաներով օգնեց, որ կարողանամ ճիշտ վիճակում լինել երաժշտական կյանքում:
-Այսօր բեմական կյանքում ոչ թե պրոֆեսիոնալիզմը, այլ գործարար շրջանակում ունեցած կապերը, հզոր հովանավորներն են որոշիչը: Ինչպե՞ս էր խորհրդային տարիներին: Ի՞նչ էր պետք երաժշտին կարիերա անելու, հանրաճանաչ դառնալու համար:
-Այն ժամանակ մենք նվագում էինք, փորձեր էինք անում և չէինք մտածում վարձատրության մասին: Համերգի հասույթը 7 ռուբլի 50 կոպեկ էր, որ հետո հասնում էր 14 ռուբլու: Իսկ համամիութենական վարձավճարը, որ ամենաբարձրն էր, 24 ռուբլի էր, որին հասնելը ամեն մարդու բան չէր: Ես շատ ուշ եմ հասել այդ 24 ռուբլուն: Մենք դրանով, իհարկե, ապրում էինք, բայց մեր առաջին նպատակն այն էր, որ հավաքվեինք ու միասին նվագեինք: Իսկ հիմա կանչում ես փորձի, մարդիկ չեն ուզում գալ: Մեկը հավես չունի, մյուսն ինչ-որ կողմնակի գործ պիտի անի, որ մի քսան հազար դրամ ստանա: ՈՒ այսպես երաժշտությունը դառնում է մեծ «խալտուրա»: Եվ այս պայմաններում մենք կարողացանք կայացնել «Կրկին երգում է 70-ականների Երևանը» համերգը, որի համար շատ շնորհակալ եմ նաև Արմեն Հյուսնունցին, որ իրենց տարածքում մեզ փորձեր անելու հնարավորություն ընձեռեց: Այսպիսի ընկերական հարաբերությունների շնորհիվ է գոյատևում «Երգում է 70-ականների Երևանը»: Այդ հարաբերությունները շատ թանկ են: Միայն փողով չեն լուծվում հարցերը: Այսօր կա մտայնություն, թե ամեն ինչ կարելի է գնել փողով: Այդպես չէ: Ես հոգիս փողով չեմ վաճառի:
-Իմ և հանդիսատեսներից շատերի կարծիքով` Ձեր համերգի կուլմինացիան Զառա Տոնիկյանի ելույթն էր:
-Ես չեմ կարծում, որ Զառայի ելույթն էր մեր համերգի կուլմինացիան: Զառային շատ սիրում, հարգում եմ, բայց նույնքան սիրում ու հարգում եմ Էռնա Յուզբաշյանին, Սյուզան Մարգարյանին, Գայանե Հովհաննիսյանին, Սուսաննա Շահինյանին, մյուսներին: Մարդկային, ընկերական առումով նրանք բոլորն ինձ համար հավասար են: Հետագա համերգներին էլ կհրավիրվեն ոչ պակաս տաղանդավոր երաժիշտներ, օրինակ` Տաթևիկ Հովհաննիսյանը: Մենք չենք կարևորում առանձին անձերին այս նախագծում, չենք անձնավորում նվագախումբը: Կարևորում ենք նախագծի գաղափարը: Իմ նպատակը մոռացումից փրկելն է այն տարիների երաժշտությունը, այն տարիների արտիստներին: Մենք շատերին «հետողորմյա» արեցինք այս նախագծով: Սա էր իմ նպատակը, և ես այն իրագործեցի: ՈՒ Զառայի համար էլ շատ ուրախ եմ: Իմ նպատակն էր, որ նա վերագտնի իր հանդիսատեսին, և դա կատարվեց:
-Հյուրախաղեր սպասվո՞ւմ են:
-Այո, մեկնում ենք Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ, կներկայանանք փոքր-ինչ փոփոխված` «Սա Երևանն է» ծրագրով: Կլինեն այս համերգի բոլոր մասնակիցները, բացի Ժան Թաթլյանից և Զառա Տոնիկյանից: Թատերականացված մաս է լինելու` «Կոզիրյոկ» սրճարանի տեսարանով: Բոլոր երաժիշտները նստած են լինելու սրճարանում և հիշելու են 70-ականների Երևանը: Կատարվելու են բացառապես Երևանին նվիրված երգեր: Իմ նախագծի նպատակը 70-ականների Երևանի մասին հիշողությունը պահպանելն է, ո՛չ Խորհրդային Միության, այլ Երևանի: Դրանք բոլորովին տարբեր բաներ են:

Զրույցը վարեց
Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• Անհամբեր ու սիրով եմ սպասում իր հերթական գրին, ես էդ գրի մշտամնա ընթերցողն եմ
• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»

Մեկնաբանություններ