Պատերազմ էր, կռվում էին տղաները հասուն այրերի պես՝ ամուր ոգով, կռվում էին, որ հաղթեն, հաղթում էին, որ ապրենք:
Փառքով ու հաղթանակով պսակված գոյապայքար-գոյամարտը հիմք դրեց հայոց նորանկախ պետությանը: Նրանցից յուրաքանչյուրը առանձին բնորոշեց այդ հաղթանակը:
Շուշիի պարիսպների տակ ազգի զինվոր Դուշման Վարդանն էլ էր վարում իր կռիվը, որ փրկվեն դարեր առաջ անարգված հայ ժողովրդի պատիվն ու խլված հողերը: Որ տարիների տքնությունն ու երազանքը կյանքի գնով իրականություն, իսկ անհավանականը, անհավատալին իրողություն դարձնելով բացականչեր. «Մեր պապե՜ր, Շուշին ազատագրված է, հանգստացե՜ք»:
Այդ բառերը կարծես դարձան ամբողջ Շուշիի ազատագրման լեյտմոտիվը` ամփոփելով վսեմ նպատակի համար սեփական անձը զոհաբերելու և անմահացնելու գաղափարը, առանց որի հնարավոր չէ հաղթանակը:
Շուշին մեր հաղթական մայիսի իմաստն է, հաղթությունների հաղթությունը: