«Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»

Նա­րեկ Դու­րյա­նի հիմ­նադ­րած «Բո­հեմ» թատ­րո­նը հա­մա­վա­րա­կով ու պա­տե­րազ­մով պայ­մա­նա­վոր­ված ին­նամ­սյա դա­դա­րը խախ­տեց ման­կա­կան ներ­կա­յաց­մամբ։ «Տիկ­նիկ­նե­րի խա­նութ» ե­րաժշ­տա­կան ներ­կա­յա­ցու­մը նվիր­վեց ար­ցախ­ցի ու հա­յաս­տան­ցի փոք­րիկ­նե­րին։ Մուտքն ա­զատ էր։ Եր­կար մտո­րում­նե­րից հե­տո բո­հեմ­ցի­նե­րը ո­րո­շել են` Ա­մա­նո­րյա ներ­կա­յա­ցում­ներ լի­նե­լու են։ Ման­կա­կան ա­մա­նո­րյա «Քռ­չո-Տռ­ճո VS Ա­մա­նոր» ներ­կա­յա­ցու­մը բե­մում կլինի դեկ­տեմ­բե­րի 24-28-ին, ե­կող տա­րի՝ hուն­վա­րի 5-ին և 8-ին։ Հուն­վա­րից, հա­վա­նա­բար, կսկս­վեն մե­ծա­հա­սակ­նե­րի հա­մար նա­խա­տես­ված ներ­կա­յա­ցում­նե­րի փոր­ձե­րը։
Մեր հյու­րը «Բո­հեմ» թատ­րո­նի դե­րա­սան ԹԵԼ­ՄԱՆ Ա­ՌԱ­ՔԵ­ԼՅԱՆՆ է։ Զրու­ցել ենք «Տիկ­նիկ­նե­րի խա­նութ» ներ­կա­յաց­ման մա­սին, ո­րը հա­վա­սա­րա­չափ հե­տաքր­քիր էր և՛ փոք­րե­րին, և՛ մե­ծա­հա­սակ­նե­րին։ Բո­հեմ­ցի­ներն այդ­պես էլ բնո­րո­շում են ներ­կա­յա­ցու­մը՝ ման­կա­մե­ծա­կան։

-Ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան դա­դար, պա­տե­րազ­մա­կան տրա­մադ­րու­թյուն­ներ... Դժ­վար չէ՞ր հաղ­թա­հա­րելն այդ ա­մենն ու ժպիտ-ծի­ծաղ պարգևել հան­դի­սա­տե­սին։
-Ի­րա­կա­նում շատ դժ­վար էր բեմ վե­րա­դառ­նա­լը, շա­րու­նակ մտա­ծում էինք՝ ինչ­պե՞ս պետք է վեր­սկ­սենք ներ­կա­յա­ցում­նե­րը։ Ա­մե­նա­լավ տար­բե­րա­կը, ի­հար­կե, ե­րե­խա­նե­րի հա­մար խա­ղալն էր։ Մեզ ոգևո­րեց, ուժ տվեց այն միտ­քը, որ կա­րող ենք ու­րա­խու­թյուն պարգևել նրանց։ Եր­կու սեանս ու­նե­ցանք մեկ օ­րում և շատ դրա­կան լից­քեր ստա­ցանք։ Ինչ վե­րա­բե­րում է ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան դա­դա­րից հե­տո բեմ բարձ­րա­նա­լու դժ­վա­րու­թյա­նը, ա­վե­լի շատ կա­րո­տել էինք, քան դժ­վար էր։ «Բո­հե­մը» գրե­թե եր­կու-ե­րեք օ­րը մեկ ներ­կա­յա­ցում էր ու­նե­նում, ու բա­վա­կա­նին ծանր էինք տա­նում այս փակ­վա­ծու­թյու­նը։
-«Տիկ­նիկ­նե­րի խա­նու­թի» հե­րոս­նե­րը հայ­կա­կան հե­քիաթ­նե­րից են՝ Շունն ու Կա­տուն, Սուտ­լիկ որս­կա­նը... Կա՞ անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն նո­րո­վի մա­տու­ցե­լու այս հե­քիաթ­նե­րը, որ չկորց­նեն հե­տաք­րք­րու­թյունն ու թար­մու­թյու­նը նոր սերն­դի հա­մար։
-«Տիկ­նիկ­նե­րի խա­նու­թը» Հով­հան­նես Թու­մա­նյա­նի հե­քիաթ­նե­րի հի­ման վրա է բե­մադր­ված։ Թու­մա­նյա­նը հան­ճա­րեղ գրող է, նրա գոր­ծե­րը եր­բեք չեն կորց­նում ար­դիա­կա­նու­թյու­նը, ցա­վա­լի է, որ քիչ են ներ­կա­յաց­վում այ­սօր։ Միա­հա­վա­սա­րեց­ման, տեխ­նի­կա­յի ու ա­րա­գու­թյան այս ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նում դժ­վար է պայ­քա­րել մեր հե­քիաթ­նե­րի հա­մար։ Դժ­վար է, բայց անհ­նար չէ, ո­րով­հետև «Շունն ու կա­տուն» ոչն­չով չի զի­ջում «Թո­մը և Ջե­րին»-ին։ Պար­զա­պես պետք է մո­տե­ցու­մը փո­խել ու քայ­լել ժա­մա­նա­կի հետ։ Վս­տահ եմ, որ ե­թե Թու­մա­նյա­նը հի­մա ողջ լի­ներ, ան­պայ­ման նույ­նը կա­ներ՝ կքայ­լեր ժա­մա­նա­կի հետ։
-Ներ­կա­յաց­ման մեջ հայ­կա­կան տիկ­նիկ­նե­րը ա­զատ­վում են ճա­պո­նա­կան տիկ­նի­կից։ Ձեզ չե՞ն մե­ղադ­րում «ազ­գայ­նա­մո­լու­թյուն» սեր­մա­նե­լու մեջ։
-Ճա­պո­նա­կան տիկ­նի­կը վատ ար­ժեք­նե­րի կրող էր։ Սուտ­լիկ որս­կա­նը, շունն ու կա­տուն ոչ ո­քի վնաս չէին տա­լիս։ Գի­տեք՝ ե­րե­սուն տա­րի ազ­գա­յին ար­ժեք­նե­րն ա­ռաջ չմ­ղե­լով՝ ե­կանք-հան­գե­ցինք շատ վատ բա­նե­րի։ Մեր ե­րե­խա­նե­րը պետք է ազ­գա­յին ար­ժեք­նե­րով մե­ծա­նան։
-Ե­րե­խա­ներն ինչ­պե՞ս են ար­ձա­գան­քում։ Առ­հա­սա­րակ, ինչ­պի­սի՞ն է փոք­րիկ հան­դի­սա­տե­սը։
-Շատ լավն են, գի­տե՞ք, այն­պի­սի՜ հար­ցեր են տա­լիս։ Վեր­ջին ներ­կա­յա­ցու­մից հե­տո մի աղջ­նակ ինձ հարց­րեց՝ ին­չու՞ են շունն ու կա­տուն կռ­վում ի­րար հետ։ Թվա­ցյալ՝ միա­միտ հարց է, պա­տաս­խանն էլ պարզ՝ կռ­վում են գլ­խար­կի հա­մար։ Ի­րա­կա­նում դժ­վար է պա­տաս­խա­նել այդ հար­ցին։ Բայց ե­րե­խան կմե­ծա­նա, ինքն ի­րեն կտա այդ հարցն ու կգտ­նի պա­տաս­խա­նը։
-Ներ­կա­յաց­ման հե­րոս­նե­րին ե­րե­խա­նե­րը սի­րում են, իսկ ե­թե բա­ցա­սա­կան կեր­պար եք խա­ղում, չե՞ք վա­խե­նում ե­րե­խա­նե­րի զայ­րույ­թից։
-Մեր ա­մա­նո­րյա ներ­կա­յաց­ման մեջ կա­խար­դի դերն եմ խա­ղում, ու մի ան­գամ ե­ղավ այն­պես, որ մոտ 15 րո­պե չէի կա­րո­ղա­նում խո­սել. ե­րե­խա­նե­րը գո­ռում էին՝ գնա։ Ե­րե­խա­նե­րի հա­մար պետք է փոր­ձես այն­պես խա­ղալ բա­ցա­սա­կան կեր­պա­րը, որ նույ­նիսկ նրա հետ կապ­վեն։ Ի վեր­ջո, մեր գրե­թե բո­լոր ման­կա­կան պիես­նե­րում բա­ցա­սա­կան կեր­պա­րը վեր­ջում բա­րիա­նում է։ Ե­րե­խա­նե­րը հե­քիա­թի բա­րի հե­րոս­նե­րին ա­սում են՝ ա­զա­տե՛ք նրան։ Ա­մեն ինչ ար­վում է այն­պես, որ հաս­կա­նա՝ ինչն է սխալ, ին­չը ճիշտ, վեր­ջում՝ կա­րո­ղա­նան նե­րել։ Դա շատ կարևոր է։
-Երևա­նում, մար­զե­րում, Սփյուռ­քում տար­բե՞ր է հան­դի­սա­տե­սը։
-Ա­մեն հան­դի­սա­տես իր յու­րա­հատ­կու­թյունն ու­նի։ Երևա­նում ու­շադ­րու­թյուն են դարձ­նում մի բա­նի վրա, Վա­նա­ձո­րում՝ մեկ այլ, բայց ընդ­հա­նուր առ­մամբ՝ հա­յաս­տա­նյան հան­դի­սա­տե­սը շատ լավն է՝ կա­րո­ղա­նում է կար­դալ-հաս­կա­նալ ներ­կա­յաց­ման տո­ղա­տա­կե­րը։
-Կա­րե­լի էր կար­ծել, որ ներ­կա­յա­ցու­մը գր­վել է այս օ­րե­րին։ Մի օ­րի­նակ. Սուտ­լիկ որս­կանն ա­սում է՝ դուրս ե­կեք փո­ղոց, կտես­նեք, որ ա­մեն երկ­րոր­դը ինձ նման ստում է։ Մե­ծա­հա­սակ­ներն ա­կա­մա քա­ղա­քա­կա­նաց­նում են այս և այլ հղում­ներն ու նմա­նու­թյուն գտ­նում մեր շուր­ջը ծա­վալ­վող ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի հետ։
-Ներ­կա­յա­ցու­մը գր­վել է 2017-ին, ու ո­չինչ չի փոխ­վել տեքս­տի ա­ռու­մով։ Պար­զա­պես հա­մընկ­նում­ներ էին։ Երևի կան­խազ­գա­ցել ենք ա­պա­գան։ Օ­րի­նակ՝ Շու­նը Կատ­վին ա­սում է՝ գլ­խարկս ե՞րբ ես կա­րե­լու, Կա­տուն պա­տաս­խա­նում է՝ ար­տա­քին վտան­գը թո­ղած՝ ներ­քին թշ­նա­ման­քի հետևից ես ըն­կել։ Այս ար­տա­հայ­տու­թյու­նը մեզ հա­մար միշտ է այժ­մեա­կան, մենք միշտ, պատ­մու­թյու­նից դա­սեր չքա­ղե­լով, ընկ­նում ենք ներ­քին մանր թշ­նա­ման­քի՝ գլ­խար­կի հետևից՝ ան­տե­սե­լով մեզ սպառ­նա­ցող ի­րա­կան վտանգ­նե­րը։
-Ներ­կա­յաց­ման մեջ հի­շա­տակ­վում են Վոլ­տե­րի խոս­քե­րը. «Իմ բա­ժա­կը փոքր է, բայց ես խմում եմ իմ բա­ժա­կով»։ Շատ չի՞ փոք­րա­ցել մեր բա­ժա­կը։
-Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով։ Փոք­րու­թյու­նը միայն տա­րածք­նե­րով չի չափ­վում, ե­թե հաս­կա­նանք դա, գնա­հա­տենք ազ­գա­յի­նը, կգա օ­րը, որ բա­ժակն էլ կմե­ծաց­նենք։
-Դուք դե­րա­սան եք, նաև բե­մադ­րում եք, պիես­ներ գրում։ Բարդ չէ՞ հա­մա­տե­ղե­լը։
-Ես բե­մադ­րիչ չեմ, պար­զա­պես Նա­րեկ Օ­հա­նի­չը թույլ է տա­լիս մի քիչ օգ­նել ի­րեն՝ սո­վո­րեց­նում է։ Գրել եմ «Տա­նը մնա­ցին» պիե­սը, «Շեն­քում ի­րա­վի­ճակ է փոխ­վել» պիե­սի հա­մա­հե­ղի­նակն եմ։ Հա­մա­տե­ղե­լը բարդ չէ, ո­րով­հետև լավ դա­սա­խոս եմ ու­նե­ցել։
-Նա­րեկ Դու­րյա­նը։
-Ա­յո, նա սո­վո­րեց­րել է այն, ին­չը ոչ թե բար­դաց­նում, այլ դյու­րին ու հա­ճե­լի է դարձ­նում ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան աշ­խա­տան­քը։

Զրույցը՝ Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»
• «Ե­թե 500-հա­զա­րա­նոց պրո­ֆե­սիո­նալ բա­նակ ու­նե­նանք, ոչ ոք չի հա­մար­ձակ­վի պա­տե­րազմ սան­ձա­զեր­ծել մեր դեմ»

Մեկնաբանություններ