Չէ՛, ինձ համար ազնվականը նա՛ չի, ով, իր ընտանեկան ծառի ճյուղից դամբուլի նման կախված, վերևից աշխարհին ա նայում ու հիանում իր անիմաստ գոյությամբ։ Ազնվականը կոչում չի, այլ կյանքի ընտրություն ա, ժառանգած արյուն չի, այլ աշխարհի ցավից կտրատված երակներ։

Մի անգամ Վիլյամ Սարոյանը հարցնում է գիտնական, ֆիզիկոս, աստղագետ, գրող-էսսեիստ, գեղանկարիչ Գրիգոր Գուրզադյանին. - Ի՞նչ է մարդը:

Երբ այսօր ամբողջ հասարակությունով քննարկում ենք ավիրյանի 20000-ոց տոմսը կամ ոչ բարով տիկնոջ ու նրա ամուսնու կողմից օրական ձեր աչքը մտցվող ցոփ ու շվայտ կյանքի ռիլերը, ինչն իրականում մանիպուլյացիոն տեխնոլոգիաներ են, որոնցով հատուկ կերակրում են ձեզ...

Մեկը 21-րդ դարում «բացահայտեց» հեծանիվի առանձնահատկությունները (մինչդեռ Լեոնարդո դա Վինչիի ժամանակներից՝ 16-րդ դարից սկսած, մարդկությունը գիտի հեծանիվի նշանակությունը մարդու կյանքում), մյուսն էլ «հայտնագործեց» կրթության կարևորությունն ու մոդայիկ լինելը, այնինչ, կրթվելը մարդու կյանքում կենսական անհրաժեշտություն է եղել, բայց ոչ՝ մոդայիկ, բոլոր ժամանակներում՝ թերևս, աշխարհի արարման պահից սկսած։ Եվ կրթության, իմացության լավագույն բանաձևումը տվել է Սոկրատեսը դեռևս մ.թ.ա. 5-4-րդ դարերում։ Իսկ նորօրյա «փիլիսոփաները» 2025 թիվը մեզ համար հայտարարում են որպես կրթվելու տարի (աշխարհ, մի խնդա)։

Առավոտից երևանյան կիրակնօրյա եռուզեռի մեջ նվերներ եմ առնում, նվերներ բաժանում, նվերներ վերցնում, որ փոխանցեմ ու նոր եմ հիշել, որ էսօր էրեխուս 5 ամսականն ա....

Իսկ ես սովորել եմ ցրտին դրսում քնել, սովորել եմ սոված քնել. կուչ եմ գալիս, գրկում եմ հետևի թաթերս, դունչս դնում եմ դրանց վրա ու աչքերս փակում։ Եթե մի քիչ անշարժ մնամ, տաքանում եմ, շատ չէ, բայց արդեն կարելի ա քնել։ Բայց երբ գիշերը շատ ցուրտ ա լինում, ու ես շատ սոված եմ լինում, ինչ էլ անեմ, չեմ տաքանում։ Մի տեսակ, սկսում եմ թմրել։ Թմրած ոտքերով էնքան եմ թափառում, մինչև մի բաց դուռ եմ գտնում, մտնում եմ ներս, ու ցուրտը մի քիչ պակասում ա, էլի կծկվում եմ ու քնում, եթե մարդիկ կամ ուրիշ շները չեն քշում։

Էսօր տարվա ամենակարճ օրն ա։ Վաղվանից օրերը սկսում են երկարել, իսկ մի երկու շաբաթից արդեն տարբերությունը կզգացվի։ Հանկարծ կնկատենք, որ էն ժամին, երբ պետք ա արդեն մութ լիներ, դեռ լույս ա։ Ու չենք հասկանա՝ ինչ անենք էդ ավելացած լույսի հետ, որովհետև արդեն վարժվել ենք կարճ օրվա մեջ ցերեկը տեղավորելուն։ Դեռ ահագին ժամանակ կանցնի, մինչև նորից սովորենք գիշերից ազատագրված լուսավոր ժամերն իմաստավորել ու գումարել ցերեկվա ժամերին։ Մինչև սովորենք, գարունը կգա։

Սրճարանային Երևանն անցյալում ա մնացել, էլ չկա։ Սրճարաններ կան, էն էլ ինչքան, առաջ մի քանիսն էին, հիմա ամեն քայլափոխի են, ու բոլորը լցված են, տեղ չկա, բայց դրանք արդեն էն սրճարանները չեն։

Աննկատ եկել եմ, աննկատ էլ կգնամ։ Իմ գալով մի քանի հոգու ուրախացրել եմ, բայց չեմ ուզում՝ գնալով մի քանի հոգու տխրեցնեմ. թող էդ չմարված ուրախությունն իմ նվերը լինի աշխարհին։

Որովհետև Ամանորին քիչ ժամանակ է մնացել, ճիշտ պահն է Ձմեռ պապին նամակ գրելու: Ես, իհարկե, Ձմեռ տատի եմ, բայց առայժմ մի երկու տարի ևս՝ ազատություն վայելող, մինչև թոռնիկներս նամակ գրել սովորեն...