Կանաբիսը խորանո՞ւմ

Կանաբիսը կարող էր օգտագործվել հուդայական ծիսակարգում՝ Երուսաղեմի առաջին տաճարի ժամանակներում՝ դա է վկայում իսրայելցի հնագետների գտածոն: Կանաբիսի լավ պահպանված մնացորդներ են գտնվել Հեգևի անապատի Արադ տաճարի պեղումներում: Գտածոն կարող է կարևոր փաստարկ դառնալ վեճերում՝ օգտագործվե՞լ է կանաբիսը հուդայականության մեջ: Մինչև հիմա այդ հիպոթեզն ապացույցներ չուներ: Գիտնականները կանաբիս ու խունկ են գտել Արադի տաճարի խորանում, որ կառուցվել է 2,7 հազար տարի առաջ և Հուդայական թագավորության հարավային սահմանը պաշտպանող բերդի մասն է: Բույսի մնացորդներում պահպանվել է տետրահիդրոկանաբինոլ (THC)՝ պսիխոակտիվ օրգանիկ միացություն, որ կանաբիսի պարունակության գլխավոր բաղադրիչն է:
Հետազոտությունը տպագրվել է Թել Ավիվի համալսարանի հնագիտական ամսագրում: Գիտնականները գտնում են, որ կանաբիսն այրվել է, որ հավատացյալների համար ստեղծվի արբեցման զգացողություն: Սա հուդայական ծիսակարգում հոգեմետ միջոցների օգտագործման առաջին ապացույցն է:

Գտածոյի հեղինակները գտնում են, որ խոսքը միայն ռեգիոնալ պրակտիկայի մասին չէ՝ Արադի տաճարը Երուսաղեմի առաջին տաճարի կամ Սողոմոնի տաճարի (մ.թ.ա.950-586) փոքրացված պատճենն է: Այդ պատճառով՝ նրանք գտնում են, որ կանաբիսի օգտագործումը սովորական է եղել և Երուսաղեմում: Արադի տաճարը իսրայելցի հնագետները գտել են 1960-ականներին: Ժամանակակից հետազոտողները պեղումների ժամանակ գտել են թերթաքարից երկու խորան:

Հենց այստեղ են գտնվել խունկն ու կանաբիսը՝ պատմել են գիտնականները Haaretz-ին հարցազրույցում: Խունկը գտնվել է մի խորանում, իսկ տետրահիդրոկանաբինոլը (THC), կանաբիդիոլը (CBD) և կանաբինոլը (CBN)՝ մյուսում: Հիմա Երուսաղեմի առաջին ու երկրորդ տաճարների տեղում իսլամական Ալ Աքսա մզկիթն է և հնագետները այնտեղ մուտք չունեն, ուստի առաջին ու երկրորդ տաճարների ժամանակի հուդայականության ծիսակարգի ավանդույթները ուսումնասիրվում են այդ ժամանակների այլ տաճարների հետազոտությամբ:
BBC

Հ.Գ. Կրոնական էքստազի պատմությունը տարբեր կրոններում տարբեր է, բայց ծիսակարգերի մատուցման ընթացքում հաճախ են օգտագործվել հավատացյալների հուզական աշխարհի վրա ազդող միջոցներ՝ հոտառությունից մինչև լսողություն: Աստիճանաբար թմրամիջոցներին փոխարնելու են եկել եկեղեցական երաժշտությունն ու երգեցողությունը, որ նույն ազդեցությունն են գործել: Հանրահայտ է նաև խունկի հականեխիչ ազդեցությունը, խունկը բնական հակաբիոտիկ է, որ ծիսակարգերի ժամանակ առատ շնչելով՝ նպաստել է հիվանդությունների բուժմանը: Իսրայելում այսօր էլ վաճառվում է ուտելու խունկ, որին վերագրվում են տարբեր հիվանդությունների բուժումներ՝ սկսած արյան շրջանառության վերականգնումից, արյան մեջ շաքարի պարունակության նվազումից մինչև իմունիտետի բարձրացում, և իհարկե՝ հակաբիոտիկ ներգործություն: Ու դա ևս մեկ վկայություն է, որ ծիսակարգերի ժամանակ կարող էին օգտագործվել հավատացյալների վրա ֆիզիկական ու հոգեկան ներգործության միջոցներ:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ