Ծառա՝ եղար: Տեր՝ չհասցրիր…

Այդին
ՄՈՐԻԿՅԱՆ

…Հաղթական կամարը ոտքով բարձրացանք, գրեթե վազքով: Ժամանակ չկար:
…Էյնշտեյնի արձանի հողաթափերին նստած նկարվեցինք:
…Սպիտակ տանը…
…Երասխում…
Երևի խառնեցի ժամանակները: Ճիշտ կլիներ Հաղթակամարը վերջում թողնել, մանավանդ հետո էլ, տրամաբանորեն, կավելացնեի, որ Քո Հաղթակամարը դու վազքով չբարձրացար: ՈՒ ոչ էլ մի շնչով: Թեև էլի ժամանակը սուղ էր: Բայց պատրաստի աստիճաններ չկային: Դու էիր պարտավոր սարքել: ՈՒ սարքեցիր:
Հիմա շատերը կարող են բարձրանալ: Հնարավոր է և ավելի արագ, քան դու՝ նրանց Հաղթակամարը:
Ճիշտն էդպես կլիներ:
Ոճի ու ժամանակագրության առումով: Բայց քո խառնած ժամանակների՝ կյանքի ու մահվան, համեմատությամբ էլ ինչ ոճ, ինչ ժամանակագրություն:
Ծառա՝ եղար: Տեր՝ չհասցրիր: Չթողեցին պարզապես: Պարզ էր, որ չէին թողնելու:
Չզգացի՞ր, արհամարհեցի՞ր վտանգը, թե՞ չէիր հավատում: Ո՞վ գիտի: Հիմա ոչ ոք էլ այդ հարցին չի կարող պատասխանել: Դու էլ չկաս, որ ձեռքդ թափ տաս, հարցն էլ պատասխանն էլ անհեթեթ ու անիմաստ համարելով: Դու պարզապես հանդուրժեցիր ու հանդուրժում էիր միջակություններին ու ստորներին, չհիշելով, որ նրանք քեզ չեն հանդուրժելու: Ինչքան ուզում է էլի ձեռքդ թափ տաս, միևնույն է՝ այդպես է: Որովհետև այդպես է եղել միշտ: ՈՒ, ցավոք, նաև՝ լինելու է: Ինչպես նաև այն, որ ամենաբարձրը գողն է գոռում «Բռնեք գողին»:
«Էս խելքին ենք, որ էս խելքին ենք» ասել ես ու կասեիր դու, բայց ինքդ քո ասածից եզրակացություններ չարիր: Թեկուզ այն, որ ՏԵՐ լինում են միայն Տեր լինելով:
Անպատասխան հարցերին մեկն էլ ավելացրիր: 15-ին, 18-ին, 20-ին, 21-ին, 88-ին ու էլի բազմաթիվ թվերի 99-ն էլ գումարվեց: Ի՞նչ եղավ: Ինչպե՞ս: Ինչո՞ւ:
Էս երկիրը համակարգ չստեղծեց: Ամեն ինչ անձնավորված էլ մնաց: Լևոնը որպես Տան Հիմնադիր, Վանոն՝ Պատը, դու՝ երդիկը պահող Սյուն: Կարեն Դեմիրճյանն էլ՝ Տան բարի ու անչար Մեծը:
Առանց հենարանի երդիկը ամեն պահ էլ կարող է փլվել: ՈՒ տակը մնացողը մենք ենք լինելու: Հյուրերը իրենց տները գնացած կլինեն: Անցորդներն էլ չեն տուժի:
Այսօր մեր սիրած, օգտագործած ու չարչրկված բառերը ժողովրդավարությունն է, համազգայինը, համաժողովրդականը, ազգային, ժողովրդականը, համախմբումը (այսինքն՝ ժամանակակից հայերենով՝ «իմ հետևից»-ը) ու էլի հազար ու մի աննյութ, ոչ մի կերպ չշոշափվող ու չբռնվող բառեր: Միակ բառը, որ չկա ՏԵՐՆ է: Էս եղածի: Երեկվա ու մեր պատմության: Էսօրվա ու էս վիճակի: Վաղվա ու ապագայի:
ՈՒ քեզանից հետո ու քեզանից բացի մեկը չկա, որ համարձակություն ու քաջություն ունենա ու ասի՝ չկա էդ ամեն ինչը: Էդ ամեն ինչը՝ ժողովրդավարություն, համազգային, համաժողովրդական, մենք՝ բոլորս միասին, մո-գո-նել ենք: Էդ ամեն ինչը պատրանք է: Իմիտացիա: Խաբկանք: Երազ: Ընդամենը: Ասի՝ դրանով մենք ժողովրդավարություն կոչվող գաղափարը, որը վաղը-մյուս օրը ուզած-չուզած որդեգրելու ենք, վարկաբեկում ենք… Ասի՝ երազախաբությունից, թեկուզև միաժամանակյա, զուգահեռ, համաժամանակյա՝ ոչ մի ձվաբջիջ էլ չի բեղմնավորվում: Երեխա չի ծնվում: Չհավատաք: ՈՒ եթե դուք երեխա եք ուզում՝ ճամփեն էս է: Էս է ձևը:
Ասի՝ ես եմ էս երկրի ՏԵՐԸ ու էս է իմ անելիքը, եկեք վերջ տանք էդ իմիտացիաներին:
Չկա: ՈՒ եթե հայտնվի էլ, քեզ նման չի ասելու:
ՈՒ մեզ մնում է միայն հանճարեղ Փափազյանի խորհուրդը՝ մեր սերունդներին երբեմն պատմել, որ այդպիսի մարդ եղավ մեզանում: Եկավ ու անցավ:
ՈՒ իրենից հետո թողեց զբաղեցված, բայց թափուր գահեր…
Ինչ արած, Վազգեն, պարադոքս է, բայց իրողություն, անմահության պարտադիր պայմաններից մեկն էլ մահն է…
6.11.1999.

Հ.Գ. 1999-ին են գրվել այս տողերը, ու ո՞վ կասի, որ մեր օրվա մասին չեն: ՈՒ եթե ասի՝ ինչո՞վ կհաստատի: Ինչո՞վ կհիմնավորի, որ հիմա մենք մեզ սիրելի ենք, որ հիմա կա ՏԵՐ ու չկան թափուր գահեր: 1999-ի հոկտեմբերի 27-ից անցած 16 տարիներին, փաստորեն, մենք մնացինք նույն 20-րդից 21-րդին անցման ընթացքում՝ մեզ հույս տալով, որ 21-րդը մերն է լինելու, որ այս հողը հայրենիք ենք տեսնելու:
Հրապարակումներում պահպանվել է բնագրի կետադրությունը:

Մեկնաբանություններ