Նախորդ հրապարակմամբ («Իրատես», թիվ 25) ես փորձել էի ցույց տալ, որ «Գյուղատնտեսության մեքենայացման ԳՀԻ»-ի մշակած տեխնոլոգիայի և մեքենայի ներդրմամբ արտերկիր «փախչող» 8 մլրդ խմ մակերևութային ջրով այսօր արդեն չնչին ծախսումներով կարելի է լուծել ոռոգման ջրի մշտական պակասի վերացման, համայնքներում ստորգետնյա խմելու ջրի աղբյուրները վերաբացելու, երաշտը, ջրհեղեղները, հողատարման (հումուսատարման) երևույթները, տարածքային հրդեհները կանխելու, արոտների և խոտհարքների բերքատվությունը բազմապատկելու խնդիրները` ակնկալելով միլիարդ դոլարի հասնող օգուտ:

Հավանաբար քչերին է հայտնի, որ Սյունիքի մարզի ներկայիս աղքատ ու համեստ կյանքով ապրող, Նախիջևանին սահմանակից Շաղատ համայնքը ժամանակին եղել է հարուստ կենսագրություն ունեցող Սյունիքի մայրաքաղաք, որտեղ գտնվել են Սյունիքի իշխանական գահն ու հայրապետական աթոռը:

Սյունիքի մարզի Հին Կիրակոսիկ, իսկ սպիտակ տանիքների պատճառով Սպիտակ բնակավայր կոչված գյուղը Խորհրդային Միության մարշալ Հովհաննես Բաղրամյանի առաջարկությամբ 1948 թ. Հայրենական պատերազմի հերոս, գնդապետ Աշոտ Սարգսյանի հիշատակին վերանվանվեց Աշոտավան։ Պատմում են, որ հին գյուղը մնացել է Տոլորսի ջրամբարի տակ, որը կառուցվել է 1971-1972 թթ.:

Լոռու մարզի Նալբանդ գյուղը շատերին հայտնի դարձավ 1988-ի երկրաշարժից հետո: 2600-2700 բնակիչ ունեցող գյուղը 317 զոհ տվեց:

Լոռու մարզում համայնքների խոշորացման ծրագրով Շնող համայնքը դարձավ կենտրոն` իր կազմում ներառելով Թեղուտ և Քարկոփ վարչական տարածքները, բնակչության ընդհանուր թիվը կազմում է 4136:

Այս տարվա ձյան առատ տեղումներից հողը հագեցել է: Հողագործը դեռ փետրվար ամսից օրերն էր հաշվում, թե ձեռքը երբ է դիպչելու հողին, որպեսզի զգա նրա ջերմացնող ուժը: Ապրիլ ամիսն է, ու գյուղացուն ջերմացնող հողի ուժը ստիպում է վաղ առավոտից տքնել հողի վրա, մտովի զրուցել նրա հետ, ծանր ու թեթև անել տարվա անելիքները:

Գարնանային պայծառ օրը բացվում է Արմավիրի մարզի Արագած գյուղի վրա: Կենտրոնում գտնվող մշակույթի տան, գյուղապետարանի շենքի ու դպրոցի տանիքներին բույն դրած արագիլները սահուն ճախրում են օդում կեր կամ ճյուղ փնտրելու հույսով:

Ձյունառատ Արագած և Արայի սարերի միջև, Քասաղ գետի աջ ափին փռված Արայի գյուղն ամբողջովին ծածկված է փետրվարի վերջերին տեղացած առատ ձյան շերտով: Պարզ արևից փայլատակող ձյունածածկը փակել է ճանապարհը, դաշտերն ու հանդերը: Տանիքներից բարձրացող ծուխն ու բակերում համաչափ դարսված վառելափայտի շարքերը վկայում են, որ այս կողմերում ձմեռը դեռ նահանջելու միտք չունի:

«Ժամանակը» գրում է. «Հայաստանի նոր իշխանությունները սկսել են ցուցակագրել հայ գյուղացիության ունեցվածքը՝ հասկանալու համար, թե ով ինչ ունի` քանի խոզ, հավ, կով կամ բադ:

Ցավոք, բնությունը մոտակա հեռանկարում նույնպես լավ բան չի խոստանում. բնապահպանության նախարարի հավաստմամբ՝ ոռոգման ջրի պահանջարկն առաջիկայում ավելանալու է, բնապահպաններն ընդգծում են այդ ջրի պակասելու հավանականությունը. շրջապատի ջերմային ֆոնը ուժգնանալու է, տեղումները նվազելու են: