Ոսկու գինը

07.07.2018 | 08:52

Սյունիք վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի այցի գլխավոր հարցը, թերևս, Ամուլսարի ոսկու հանքի ճակատագիրն էր: Թեպետ հարցը վաղուց մայրաքաղաք է հասել, բայց տեղում լուծում գտնելը շատ ավելի հեշտ ու շահեկան կլիներ: Վարչապետը Ջերմուկ, փաստացի, գնացել է առանց նախապես որոշում ունենալու:

Ամուլսարում ոսկու արդյունահանման իրավունք ստացած «Լիդիան Արմենիա» ընկերությունը վստահեցնում է, որ բնապահպանական որևէ վտանգ չկա, երկու շաբաթ բնապահպանները բողոքի ակցիա են իրականացնում՝ պնդելով, որ հանքավայրը շահագործողները չեն կատարել իրենց խոստումը և չեն պահպանել բնապահպանական նորմերը: Ամուլսարի հանքի շահագործման հարցով եռակողմ հանդիպմանը` վարչապետի և կառավարության ներկայացուցիչների, «Լիդիան Արմենիա» ընկերության և բնապահպանների ու հանքի շահագործման դեմ համայնքի ներկայացուցիչների, Նիկոլ Փաշինյանը նախ հիշեցրեց, որ հանքի շահագործման համար այս տարիներին ահռելի ծախս է կատարվել, նախկին կառավարության թույլտվությամբ, և չկա տեղեկություն, որ ինչ-որ կարգ խախտվել է: «Ստուգումներ են սկսվել, որոնք պետք է շարունակվեն, բայց անկախ ստուգումներից պետք է որոշումները հիմնված լինեն փաստերի վրա: Պետք է հասկանանք, որ էմոցիոնալ որոշումներն առավել ևս պետական համակարգում այդքան էլ օգտակար չեն, և հետո ունենք իրավական դեյուրե իրավիճակ, և ամեն հանգուցալուծում ունի իր պոտենցիալը: Եթե այս իրավիճակում որևէ ապօրինություն անենք, եթե ոչ մեր տեսակետից, գոնե միջազգային հարաբերությունների տեսակետից, կարող ենք բարդ իրավիճակի առաջ կանգնել»,- ասել է Նիկոլ Փաշինյանը: Պետք է ստանալ երկու հարցի պատասխան` հանքի շահագործումը ջրահավաքի ավազանի և Ջերմուկի վրա նեգատիվ ազդեցություն կունենա՞ որպես զբոսաշրջային կենտրոն:

«Մենք փորձագիտական պատասխանն ի գիտություն պետք է ընդունենք և առաջ շարժվենք: Եթե նախնական փուլում լինեինք, ինձ համար երկրորդ կարծիք չէր լինի, Ջերմուկում պետք չի որևէ հանք ունենալ, բայց հիմա 80 տոկոսով գործն արվել է, իրավիճակ է, որի հետ պետք է հաշվի նստենք»,- ասաց Նիկոլ Փաշինյանը: Նա նաև ինտրիգը բացեց. «Ենթադրում եմ՝ բոլորդ գիտեք, այսպիսի վարկած իրականում հանքի հետ կապված կա, որ ինչ-որ մարդիկ ուզում են ստեղծել սիտուացիա, չգիտեմ՝ ովքեր են այդ մարդիկ, այս դահլիճում են, թե դուրս են, երկրում են, թե երկրի սահմաններից դուրս են, փորձում են իրավիճակ ստեղծել և ՀՀ-ին մեծ դատական գործի մեջ ներքաշել»: Ըստ վարչապետի՝ անհրաժեշտ է երկու հարցերին պատասխան ստանալու համար ստեղծել վստահելի եռակողմ մեխանիզմ` «Որպեսզի այս երկու հարցերի վերաբերյալ ունենանք վերջնական ու անառարկելի պատասխան»:

Ջերմուկում առաջին անգամ Նիկոլ Փաշինյանի կախարդական փայտիկը չգործեց` համաձայնություն չկայացավ: Նա առաջարկում էր ժամանակ տալ կառավարությանը ստուգումների համար, որից հետո հանքի շահագործումը կամ կվերսկսվի, կամ մեկ այլ որոշում կկայացվի՝ կախված արդյունքներից: Ցուցարարները պնդում էին, որ այդ ընթացքում հանքը չպիտի շահագործվի. «Լիդիան Արմենիա» ընկերության ներկայացուցիչները` պիտի շահագործվի: Ցուցարարները հայտարարեցին, որ շարունակելու են ակցիաները:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. «Ազատության» հարցին ի պատասխան վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ասել է.
«Պետք է քննարկենք և խնդրի էությունը հասկանանք: Ես համաձայն չեմ, որ առանց խնդրի էությունը խորապես և փաստարկված, փաստերի վրա հիմնվելով հասկանալու, որևէ որոշման մասին խոսք կարող է լինել: Ցավում եմ, որ այդպիսի դիրքորոշումներ ունեն: Ես հույս ունեմ, որ համագործակցության դաշտ կա: Անպայման [պետք է ստեղծվի փաստահավաք խումբը], մենք պետք է փաստեր ունենանք՝ անկախ նրանից, թե կողմերը ինչպիսի դիրքորոշումներ ունեն: Մենք մեր դիրքորոշումն ունենք, որը չի փոխվում: Պետք է փաստերը լինեն անառարկելի և համոզիչ»:

Պայմանագրից հրաժարվելու դեպքում, որով արդեն կատարվել է աշխատանքի 80 %-ը, Հայաստանին դատական պատասխանատվության կկանչեն: Եվ դա արդեն կդառնա ոչ միայն կոնկրետ մեկ ընկերության ու Հայաստանի խնդիրը, այլ` խնդիր Հայաստանի դեմ, որ կխոչընդոտի արտասահմանյան ներդրումները Հայաստան, որտեղ կառավարությունը գործնականում փակում է գործող բիզնեսը: Նիկոլ Փաշինյանի կասկածները, որ Հայաստանը փորձում են հատուկ ներքաշել դատական գործընթացի մեջ, շատ հիմնավոր են: Նախ` Հայաստանը ստիպված կլինի վճարել կատարված ներդրումները, չստացած շահույթի վնասը և պայմանագիրը կասեցնելու տուգանքը` եթե կա նման կետ պայմանագրում:
Չափազանց թանկ է դառնում Ամուլսարի ոսկու գինը:

Հարցի քննարկումները, իհարկե, կշարունակվեն, բայց «Լիդիան Արմենիան» ամեն օր կրում է կոնկրետ կորուստներ, իսկ Հայաստանի հպարտ քաղաքացիները չեն ցանկանում նահանջել իրենց բնապահպանական խրամատներից: Մնում է պարզել` բնության նկատմամբ սե՞րը, թե այլ գործոններ կան` ո՞վ և ինչու՞ է նրանց խրամատավորել:

Դիտվել է՝ 6830