Հայը հողի ժողովուրդ է կամ գոնե եղել է այդպիսին ու հիմա էլ նույնն է։ Նա եղբայրացել է հողին ու բնության հետ նույնացել… Ինչպիսի՞ն է հայ մարդը. ազատասեր, ուղղամիտ, խիզախ, անմիջական, կարեկից, հյուրասեր: Նա օժտված է հոգու հմտությամբ, սրտի քնքշությամբ ու չարքաշ աշխատելու կարողությամբ: Աշխարհի բոլոր փառքերից ու գանձերից ավելի հայ մարդը գերադասել է հարազատ հողը: Այստեղ` հեռավոր Ամերիկայում մենք լավ ենք զգում հայրենիքի ու հողի կարոտը։ Դա մի ուրիշ, անբացատրելի զգացում է, որ խոսքերով չես կարող արտահայտել։ Այն գալիս է սրտի խորքերից, և կարող է միայն զգալ հենց ինքը` կարոտը ապրողը։ Մի՛ թողեք մեր հողն ու հայրենիքը։ Հետո կզղջաք, բայց արդեն, վախենամ, ուշ կլինի։

Աշխարհում գնալով ավելանում է բժիշկների, բժշկական գործիքների և դեղամիջոցների քանակը, բարձրանում է բուժման մակարդակը, բայց չեն պակասում հիվանդությունները: Ընդհակառակը, ավելանում են դրանց քանակը, տեսակները, հին հիվանդությունները փոխում են իրենց կերպը։ Առաջին հայացքից դրա պատճառն անհասկանալի կարող է թվալ, սակայն բավական է հիշել հիվանդության բուն պատճառը` մեղքը, որ ամեն ինչ իր տեղն ընկնի:

Ակներև սխալմունքներից մեկը, որը տանում է դեպի դատապարտում, տրտմություն, ոչ ճիշտ գնահատականների, այն միտքն է, որ այստեղ, մեր երկրի վրա, մինչև համընդհանուր դատաստանը և դատապարտելը կարող են լինել անթերի երևույթներ հենց մեր մեջ, ուրիշ մարդկանց, մարդկային հարաբերությունների մեջ։

Ամեն տարի այս օրերին «Իրավունք de facto»-ն իր պարտքն է համարում տեղեկացնելու ընթերցողներին, որ Մեծ պահքի Դատավորի կիրակիից առաջ, շաբաթ օրը (մարտի 9-ին), ըստ մեր Հայոց առաքելական տոնացույցի` «Սրբոց Մանկանցն Քառասնից որք ի Սեբաստիա կատարեցան» հիշատակության օրն է։

Թվում է, թե արծաթասիրությունը երկրորդական մեղք է։ Սակայն իրականում դա չափազանց կարևոր մեղք է. նրա մեջ են միաժամանակ փաստական ժխտումը հավատի, մարդկանց հանդեպ սիրո և բուռն հակումը ցածր տարերքների նկատմամբ։ Այն ծնում է չարություն, քարացում, զանազան հոգսեր։ Դրա հաղթահարումը մեղքի այդ բազմազան տեսակների մասնակի հաղթահարումն է։

Աստված Մովսես մարգարեին տասնաբանյան պատվիրաններով հրահանգեց. «Մի՛ սպանիր»: Հովհաննես Ավետարանիչը գրում է. «Նա, ով իր եղբորն ատում է, մարդասպան է», որովհետև սպանության սկիզբը ատելությունն է: Մարդ նախ ատում է, ապա` սպանում: Մարդասպանությունը Կայենից սկսվեց, որն իր եղբորը` Աբելին, խաբելով սպանեց: Կայենի գործերը չար էին, իսկ Աբելինը` բարի: Աբելին սիրում էր Աստված, սիրում էին և իր ծնողները, ինչի պատճառով Կայենն ատեց իր եղբորը: Ատելությունը եղավ բոլոր մեղքերի սկիզբն ու պատճառը: Նրանից և նախանձից ծնվեցին քենն ու ոխը, իսկ ոխակալությունից` նենգությունը, խաբելը և սուտ խոսելը:

Ժամանակներ առաջ բռնակալներից մեկին չհաճոյանալու ու չենթարկվելու համար մի հայտնի բժշկի բանտ են նետում և տեղավորում մենախցում, ձեռքերին ու ոտքերին շղթաներ հագցնելով: Օրապահիկը` մի կտոր չոր հաց և մի բաժակ ջուր: Բայց քանի որ բժիշկն օժտված էր արտակարգ խելքով և հնարամտությամբ, բռնակալը պարտավորեցնում է բանտապետին` ուշադիր հետևել կալանավորին և նրա յուրաքանչյուր արարքի մասին իրեն տեղյակ պահել: Երկար ժամանակ ապարդյուն սպասելուց հետո, բռնակալը եղելությունը պարզելու նպատակով բանտախուց է ուղարկում իր համհարզին:

Հայաստանյայց առաքելական եկեղեցում զանգակ կիրառվել է 7-րդ դարից: Այսօր էլ այն անբաժան է Հայ եկեղեցու ծիսակատարություններից: Զանգի գյուտն արվել է Իտալիայի Նոլա քաղաքում: Հայաստանում առաջին անգամ զանգի մասին հիշատակել է Սուրբ Հովհան Մանդակունի իմաստասեր հայրապետը:

Հարազատների մահը անսահմանությանը մեր հավատալու փորձնական հաստատումն է։ Սերը դեպի հեռացածը այլ աշխարհի գոյության հաստատումն է։ Մենք մեռնողի հետ հասնում ենք երևակայական և իրական աշխարհների սահմանին։ Մահն ապացուցում է մեզ այն բանի իրական լինելը, որը մենք համարում ենք երևակայական, և այն բանի երևութականությունը, ինչը համարում էինք իրական։

Ռուսաստանում դժբախտ պատահարի զոհ է դառնում մի ողջ ընտանիք` չորս հոգի։ Աճյունները փոխադրվում են հայրենիք: Հարազատների ցանկությամբ ողբերգության զոհերի հոգեհանգիստն անցկացվում է Նորագավթի Սբ. Գևորգ եկեղեցում: ՈՒ սկիզբ են առնում բամբասանքներ. այն է` յուրաքանչյուր հանգուցյալի դիմաց եկեղեցու ավագ քահանան պահանջել է 150000 դրամ, իմա` ընդհանուր թիվը ստացվել է 600000 դրամ։ Ըստ շրջանառվող լուրերի, երկարատև սակարկությունից հետո իբր կանգ են առել 400000-ի վրա։