Այսպես կոչված, խաղաղության մասին

Պատմությամբ հետաքրքրվողները գիտեն, որ 1-ին համաշխարհային պատերազմի բռնկման պաշտոնական պատճառը սերբ ազգայնական Գավրիլո Պրինցիպի կողմից Սարաևոյում 1914թ. հունիսին Ավստրո-Հունգարիայի(Ա-Հ) կայսրության գահաժառանգ Ֆրանց Ֆերդինանդին և նրա կնոջը գնդակահարելն էր:

Իսկ թե ի՞նչն էր սպանությանը մոտիվը, շատ ավելի քչերը գիտեն:

1908թ Ավստրո-Հունգարիան կայսրությանը միացրեց Սերբիայի Թագավորությունը:

Բնական է, դա պետք է անասելի դժգոհություն առաջացներ դարերով այդտեղ ապրած, իրենց հողի և անկախության համար կռված սերբերի մոտ: Արդյունքում, 6 տարի անց՝ 1914թ. հունիսի 28-ին տեղի ունեցավ էրցգերցոգի սպանությունը:

Դրանից հետո Ա-Հ-ն 10 կետից բաղկացած նվաստացնող վերջնագիր ներկայացրեց Սերբիային, որի անվերապահ կատարումը պետք է կանխեր պատերազմը:

Սերբերը համաձայնեցին 10-ից 9-ին, բացառությամբ մեկի, որն ուղղակի բացահայտ նվաստացնող էր (չնայած՝ մյուսներն էլ պակաս նվաստատացուցիչ չէին):

Դա էլ դարձավ «լեգալ» առիթ Սերբիայի դեմ պատերազմ սկսելու համար:

Սպանությունից ուղիղ մեկ ամիս անց՝ հուլիսի 28-ին, Ա-Հ-ն հարձակվեց Սերբիայի վրա, և սկսվեց 1-ին համաշխարհային պատերազմը:

«Առակն ի՞նչ կցուցանե»:

Երբ թշնամի երկիրը բացահայտ սպառնում է քո գոյությանը, հայտարարում, որ կբավարարվի միայն քո պետության մայրաքաղաքի գրավմամբ, ինչ ուզում ես արա, ինչպես ուզում ես քծնիր ու հաճոյացիր, միևույն է, միշտ կգտնվի պատճառ պատերազմ սկսելու համար: Ուղղակի, այդ պատերազմում այլևս ոչ մի շանս չես ունենա նույնիսկ դիմադրելու, էլ չեմ ասում՝ հաղթելու, քանզի նախապես հնարավոր ամեն բան զիջել ես ու կազմաքանդել:

Արսեն Ջուլֆալակյան

Մեկնաբանություններ