«Ռուսաստանի իշխանությունն իր կայսրությունը վերականգնելու մոդեռնիզացված փորձեր է ձեռնարկում»

ԵՐԿՈՒ ԿԱՐԾԻՔ ՆՈՒՅՆ ԽՆԴՐԻ ՇՈՒՐՋ
ՍՈՒՐԵՆ ՍՈՒՐԵՆՅԱՆՑ («Հանրապետության» քաղաքական խորհրդի անդամ)
-Պարոն Սուրենյանց, ի՞նչ ազդեցություն կթողնեն տարածաշրջանային վերջին զարգացումները Հայաստանի վրա:
-Առաջին հետևությունը, որ պետք է անել, այն է, թե ինչի կարող են հանգեցնել չկարգավորված հակամարտությունները, որովհետև կարգավորման բացակայության այլընտրանքը պատերազմն է, որն էլ ունենում է անկանխատեսելի հետևանքներ, ինչպիսիք տեսանք Վրաստանում: Ցավոք, Հայաստանում քաղաքական ինստիտուտներն ու իսթեբլիշմենթը պատրաստ չեն Ղարաբաղի խնդրի արագ կարգավորմանը, պատրաստ չեն դրան նաև Ադրբեջանում, ինչն էլ մշտապես հղի է համանման զարգացումների հեռանկարով: Մեր դեպքում իրավիճակը բարդանում է նաև նրանով, որ անցած տասը տարիներին իշխանությունների վարած անհեռատես քաղաքականության պատճառով Ղարաբաղի խնդրի էությունը հիմնովին նենգափոխվել է թե՛ միջազգային իրավաքաղաքական համատեքստի, թե՛ Հայաստանի շուրջ ձևավորված անբարենպաստ ֆոնի առումով, ինչն էլ ավելի խոցելի է դարձնում մեր դիրքերը խնդրի կարգավորման հարցում:
-Հարավային Օսիայում տեղի ունեցած աղետն իր բոլոր դրսևորումներով դեռ անչափ երկար զգացնել կտա իրեն: Եվ, այնուհանդերձ, Օսիան պահեց իր անկախությունը, թեկուզ չճանաչված, որովհետև Օսիան ուներ Ռուսաստանի նման «նապարնիկ», Ղարաբաղը նման «նապարնիկ» ունի՞:
-Համաձայն չեմ զուգահեռի հետ: Իհարկե, ես չեմ արդարացնում Վրաստանի ղեկավարության, չասեմ արկածախնդիր, համենայն դեպս, ոչ հաշվենկատ վարքագիծը, բայց շատ ավելի մտահոգիչ կարող է լինել կոնֆլիկտի հետագա զարգացումը, կամ որ նույնն է` Ռուսաստանի կայսերապաշտական նկրտումների նմանատիպ ֆորմալիզացիան: Անցնող տարիների փորձից գիտենք, որ տարածաշրջանային լարվածությունը, կոնֆլիկտների սառեցումը ձեռնտու էր հատկապես Կրեմլին: Եվ հիմա, հարավ-օսական զարգացումներից հետո, Ռուսաստանը հստակ ասում է, որ ինքն ուրույն մենթալիտետային պատկերացումներ ունի Հարավային Կովկասի երկրների ինքնիշխանության մասին: Այսինքն` ցանկացած պահի որևէ կոնֆլիկտ օգտագործելով` Ռուսաստանը, ըստ էության, նախկինի պես փորձելու է ազդել այդ երկրների թե՛ արտաքին քաղաքականության, թե՛ ներքին հարաբերությունների վրա։
-Արդյո՞ք Արևմուտքը փոքր երկրների` երրորդ աշխարհների նկատմամբ նույնատիպ մոտեցում չի դրսևորում:
-Վերոշարադրյալից չպետք է բխեցնել, թե Արևմուտքը ես վերցնում եմ փաստաբանական պաշտպանության տակ: Ամենևին: Բայց տեսնում եմ նաև, որ Վրաստանի ղեկավարության սխալ քաղաքականությունն օգտագործելով` Ռուսաստանի իշխանությունն իր կայսրությունը վերականգնելու մոդեռնիզացված փորձեր է ձեռնարկում և բացահայտ ուժի դիրքերից փորձում իր «թրի տակով չանցած» երկրներից մեկի քաղաքականությունն ուղղորդել թե՛ ներքին, թե՛ արտաքին հարաբերությունների տիրույթում։
-Եվ, այնուհանդերձ, փորձագետները պնդում են, որ Սաակաշվիլին երբեք չէր գնա բլից-քրիգով Ցխինվալը «վերցնելուն», եթե չունենար, այսպես ասած, ամերիկյան «դաբրոն»: Եվ ապա` նույն փորձագետները համոզված են, որ վերջին պահին Արևմուտքը, բոլոր դեպքերում, լքեց Սաակաշվիլուն:
-«Կոնսպիրալոգիայի» տեսությանը ես չեմ հավատում, որովհետև մենք գործ ունենք հստակ փաստերի հետ: Եթե վրացական ղեկավարությունն Արևմուտքից խրախուսվել է, ապա դա եղել է տարածքային ամբողջականությունը վերականգնելու կամ երկրի ինքնիշխանությունը լիարժեք իրացնելու հարցերում: Ես չեմ կարծում, որ արևմտյան որևէ ղեկավար կարդարացներ վրացական այն գործողությունները, որոնք կատարվեցին Ցխինվալում: Այսինքն` մի բան են Ռուսաստանի հնարավոր անեքսիային դիմակայելու Արևմուտքի փորձերը (իսկ որ անեքսիա կար, և Օսիայի բնակիչները համատարած Ռուսաստանի քաղաքացիություն էին ստանում, փաստ է), մեկ այլ բան է, թե ինչ տեղի ունեցավ Ռուսաստանի «համարժեք» քայլերից հետո:
-ՄԱԿ-ում և շարունակությունում խոսվող իշխանական «չենջը» որքանո՞վ հնարավոր է. կփոփոխվի՞ Վրաստանում իշխանությունն այս ամենից հետո:
-Այն, ինչ պահանջում է Ռուսաստանը, ուղղակի աբսուրդ է: Եվ եզրույթը, որ օգտագործեցին թե՛ Մեդվեդևը, թե՛ Պուտինը, այն է` «համարժեք արձագանք` պարտադրված խաղաղություն», ցավոք, նույնիսկ Արևմուտքի կողմից չարժանացավ համապատասխան արձագանքի: Եթե դիվանագիտական ձևակերպումից դուրս գանք, ապա այդ եզրույթը նշանակում է` մեր նպատակն է կապիտուլացնել Վրաստանը և այնտեղ, որպես գործընկեր, ունենալ այնպիսի իշխանություն, որը կկատարի մեր բոլոր պահանջները: Դեմոկրատիայի սկզբունքն է` անկախ Սաակաշվիլու իշխանության թույլ տված սխալներից, միայն Վրաստանի ժողովրդի սուվերեն իրավունքն է՝ փոխել իր երկրում իշխանությունը ժողովրդավարական ուղիով:
-Ի՞նչ լուծում եք տեսնում:
-Կարծում եմ, Արևմուտքի շատ կոշտ միջամտությամբ ռուսները, ի վերջո, ստիպված կլինեն նահանջել:
-Ի՞նչ կոշտ միջամտության մասին է խոսքը:
-Դիվանագիտական:
-Տանկի դեմ ի՞նչ դիվանագիտություն:
-Ոչ, այդպես չէ։ Այն, ինչ կատարվեց Հարավային Օսիայում և Վրաստանում, շատ ծանր հետևանքներ է ունենալու ռուսական պետության համար: Ըստ էության, կասկածի տակ է դրվելու Ռուսաստանի «արբիտրաժային» ներկայությունը մի շարք հակամարտությունների կարգավորման հարցում: Ապա և` միակ ռացիոնալ տարբերակը տարածաշրջանում ստատուս-քվոյի վերականգնումն է, որը կար մինչև օգոստոսի վեցը: Չնայած այն հանգամանքին, որ Ռուսաստանը փորձում է որքան հնարավոր է շատ զիջումներ կորզել Վրաստանից` օկուպացնելով Վրաստանի խաղաղ բնակավայրերը նույնպես, խորապես համոզված եմ, որ Արևմուտքը թույլ չի տա ռուսական ռեսուրսով իշխանության փոփոխություն Վրաստանում: Միևնույն ժամանակ, կարծում եմ, այս կոնֆլիկտից Վրաստանը դուրս կգա բավականին թուլացած: Իսկ ռուսական իշխանության դրսևորումները կրկին նույնն են` կայսերապաշտություն և ֆաշիզմ:
Զրույցը` Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ