Մ.թ.ա. 216 թվականի օգոստոսի 2-ին Իտալիայի Կաննե քաղաքի մոտակայքում Կարթագենի 50-հազարանոց բանակը ջախջախեց Հռոմեական հանրապետության 87-հազարանոց բանակը։ Հռոմն այդ պահին փաստացի զրկվեց բանակից, ճակատամարտում կոտորվել էին, տարբեր գնահատականներով, 50-ից (Պլուտարքոս) 70 հազար (Պոլիբիոս) հռոմեացիներ։ Խայտառակ պարտության հիմնական պատճառներից էին հռոմեական բանակի զույգ հրամանատարներից մեկի` Գայուս Տերենցիոս Վարրոյի անհաշվենկատ քայլերն ու չհիմնավորված վստահությունը։ Վարրոն սովորական դիլետանտ էր, Հռոմի ցածր խավերի ծնունդ, քաղաքական ասպարեզ էր ներխուժել որպես դեմագոգ, Հռոմում ժողովրդավարական շարժման հիմնական առաջնորդներից էր, ով պատահաբար կոնսուլ էր դարձել պատերազմի նախաշեմին։ Վարրոն մարտի դաշտից փախած քչերի մեջ էր։

Նա ինքնասպան եղավ: Հուլիսի 9-ի առավոտյան Էլվինա Մակարյանի բնակարանում և այդ շենքում առավոտը սովորականի պես էր։ Հարևանների պատմելով՝ երգչուհին, ինչպես միշտ, արթնացել էր առավոտյան ժամը 6-ին։ Միշտ շատ վաղ էր արթնանում, լոգանք էր ընդունում և սկսում էր իր օրը։ Այդ օրը նա պետք է գնար ձայնագրման ստուդիա՝ առավոտյան ժամը 11:00-ին, իսկ հետո քրոջ հետ միասին՝ բժշկին այցելության։

Դհերցի Դավոն (Դաւիթ) Վանի դաշնակցական կազմակերպութեան գործունեայ անդամներէն էր։

Օրերի աղմուկի մեջ մենք հաճախ մոռանում ենք նրանց, ովքեր մեր կողքին անաղմուկ կրում են իրենց խաչը; Բայց և նրանք, անկախ մեր մոռացումից, թողնում են իրենց ոգեղեն հետագիծը, որպես նշխար՝ իրենցից հետո ապրողներիս համար։

ՈՒրեմն, 2021 թ. կարգվելով իբրև ԵՊՀ այսրոպեական ռեկտոր, Հ.Հ-ն իրեն շրջապատեց սորոսականներով, բեզատչոտնիկներով և, որոշ չափով, նախկին իշխանության հետ ուղիղ փոխկապակցված անձանցով:

Ժամանակը հոսում է… Այո՛, ժամանակը հոսում է և լցվում մոռացության գետը: Կուլ է տալիս ամեն ինչ՝ մարդկանց, իրադարձությունները, պատմությունը, մշակույթը… Սակայն եթե ժամանակը հոսում է սրտի միջով, ապա ծնվում է քրոնիկոն, վավերագրություն, ժամանակագրություն՝ պսակված գեղարվեստով, փրկված մոռացումից: Բանաստեղծ Դավիթ Հովհաննեսի սրտի միջով անցած ժամանակն է դրված մեր սեղանին, նրա «Նոր քրոնիկոնը»` գրված հատու գրչով, քանդակեն տողերով:

Հայրս չէր սիրում Ֆրունզին, չէր սիրում, որ Ֆրունզը դերասան է դառնալու: Եվ ոչ միայն հայրս, այլև հորս ընկերները ծիծաղում էին, որ Մուշեղի տղան պետք է դերասան դառնա: Շատ դժվար էր նրա համար տեսնել այդ. միշտ ասում էր. «Դերասան ես հա՞, կապիկություն կենես, հա՞»:

Առաջին լուսանկարում արվեստագետ Սերիկ Դավթյանն է դստեր՝ Ներիկ Դավթյանի հետ, մյուսում Ներիկը հոր՝ Ներսիկ Ստեփանյանի հետ է:

Թուրքիայում սոցիալիզմի, կոմունիստական կուսակցության գլխավոր շինարարի հետ անգորական «հեղափոխական-անկախության մարտիկները» վարվեցին միանգամայն պարզ եղանակով: 1921 թվականի հունվարի 29-ի գիշերը Թուրքիայի կոմունիստական կուսակցության հիմնադիրներից մեկին` Մուստաֆա Սուբխիին և նրա 14 ընկերներին նավապետն ու նավի անձնակազմը, որոնց օգնությամբ նրանք փորձում էին փախչել հետապնդումից, մորթեցին Սև ծովի ջրատարածքում, ինչը ստացավ «Տասնհինգի սպանդ» անվանումը:

«Ես պատերազմին շատ եմ պետք, ինձ գնդակ չի կպչի»: Այսօր Արցախյան ազատամարտի հերոս ԴՈՒՇՄԱՆ ՎԱՐԴԱՆԻ մահվան տարելիցի օրն է: