Պա­տե­րազմ, նո­յեմ­բեր, սեր

Աշ­խարհն ապ­րում է իր կյան­քը, մենք 24 ժամ ո­րո­նում ենք 3 բառ՝ հաղ­թա­նակ, հրա­դա­դար, խա­ղա­ղու­թյուն: Պա­տե­րազ­մը շա­րու­նակ­վում է և մտ­նում է ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից հա­զա­րա­վոր կի­լո­մետ­րեր հե­ռու եր­կր­նե­րի օ­րա­կարգ՝ տար­բեր ձևա­կեր­պում­նե­րով: Մեր ցան­կա­ցա­ծից դեռ ՏԱՐ­ԲԵՐ­ՎՈՂ:

Թուրք-ջի­հա­դա­կան ա­հա­բեկ­չու­թյան թի­րա­խում հայ­տն­ված Ֆրան­սիան, որ­տեղ ե­կե­ղե­ցում կին են գլ­խա­տում, անհ­րա­ժեշտ է հա­մա­րում, որ ԵՄ-ն քայ­լեր ձեռ­նար­կի Թուր­քիա­յի դեմ: Թրամ­փը, Կուր­ցը, Մեր­կե­լը, ԵՄ-ն դա­տա­պար­տում են: Կա­նա­դա­ցի սե­նա­տոր Լեո Հու­սա­կո­սը կա­ռա­վա­րու­թյա­նը կոչ է ա­րել դա­տա­պար­տել ադր­բե­ջա­նա-թուր­քա­կան ագ­րե­սիան և ճա­նա­չել Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թյու­նը: ԱՄՆ Գլեն­դե­լի քա­ղա­քա­յին խոր­հուր­դը ճա­նա­չել է Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թյու­նը, Նյու Ջեր­սի նա­հան­գի սե­նատն ԱՀ ճա­նաչ­ման օ­րի­նա­գիծ է ներ­կա­յաց­րել: Ի­տա­լիա­յում ևս 3 քա­ղաք են Ար­ցա­խը հա­մա­րում ան­կախ պե­տու­թյուն: Եվ­րա­խոր­հր­դա­րա­նի գեր­մա­նա­ցի պատ­գա­մա­վոր Մար­տին Սո­նե­բոր­նը ֆեյս­բու­քում գրել է. «Թվում է, թե Թուր­քիան այժմ ուղ­ղա­կիո­րեն հար­ձակ­վում է Հա­յաս­տա­նի վրա։ Ֆրան­սիան, Պոր­տու­գա­լիան, Կիպ­րո­սը, Ավ­ստ­րիան և Նի­դեր­լանդ­ներն ապ­շած են, որ Գեր­մա­նիան դեռ շա­րու­նա­կում է ա­ջակ­ցել Թուր­քիա­յին, նրան զենք ու ԵՄ գու­մար­ներ մա­տա­կա­րա­րել»: Եվ­րա­խոր­հր­դա­րա­նի ԵԺԿ խմ­բակ­ցու­թյան ղե­կա­վար Մանֆ­րեդ Վե­բե­րը Թվի­թե­րում գրել է. «Սա ոչ հու­նա­կան, ոչ կիպ­րա­կան, ոչ էլ ֆրան­սիա­կան խն­դիր է, սա հա­մաեվ­րո­պա­կան հարց է: ԵՄ եր­կր­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րը պետք է սանկ­ցիա­ներ կի­րա­ռեն Թուր­քիա­յի դեմ»։ Մեծ Բրի­տա­նիա­յի Հա­մայ­նք­նե­րի պա­լա­տի պատ­գա­մա­վոր Սա­ռա Օլ­նին ԱԳ նա­խա­րա­րին հոր­դո­րել է դեէս­կա­լա­ցիա­յի ջան­քեր գոր­ծադ­րել. «Թուր­քիա­յի կող­մից ռազ­մա­կան ա­ջակ­ցու­թյան ցու­ցա­բե­րու­մը էլ ա­վե­լի է բար­դաց­րել ճգ­նա­ժա­մը: Հրա­պա­րա­կայ­նո­րեն դա­տա­պար­տե­լու՞ եք նման վար­քա­գի­ծը»: ԱՄՆ կոնգ­րես­մեն Ջի­մի Գո­մե­սը կոչ է ա­րել Թրամ­փի վար­չա­կազ­մին Ադր­բե­ջա­նի նկատ­մամբ ան­հա­պաղ կի­րա­ռել Մագ­նից­կու պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը: Լյուք­սեմ­բուր­գը 100000 եվ­րո է տրա­մադ­րում ԿԽՄԿ-ին՝ ԼՂ-ում հա­կա­մար­տու­թյու­նից տու­ժած ան­ձանց օգ­նե­լու հա­մար: Մեծ Բրի­տա­նիան մեկ մի­լիոն ֆունտ կհատ­կաց­նի: ԵՄ-ն հատ­կաց­րել է 400000 եվ­րո, հոկ­տեմ­բե­րի սկզ­բին 500000 եվ­րո հրա­տապ ա­ջակ­ցու­թյուն տրա­մադր­վել էր: Գեր­մա­նիան 2 մի­լիոն եվ­րո կհատ­կաց­նի: Բուն­դես­տա­գում ԱԳ նա­խա­րար Հայ­կո Մաա­սը հայ­տա­րա­րել է. «Մեր կարևոր նպա­տակ­նե­րից է մար­դա­սի­րա­կան հրա­դա­դա­րի հաս­նել։ Հա­յաս­տանն ու Ադր­բե­ջա­նը պետք է ան­հա­պաղ դա­դա­րեց­նեն մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներն ա­ռանց նա­խա­պայ­ման­նե­րի, և դա միայն մեր պա­հան­ջը չէ, այլև մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան։ Ես ու կանց­լեր Ան­գե­լա Մեր­կե­լը հա­կա­մար­տու­թյան բո­լոր խա­ղա­ցող­նե­րին, այդ թվում՝ Թուր­քիա­յին, զգու­շաց­րել ենք։ Մենք ՄԱԿ ԱԽ-ում կոչ ենք ա­րել դա­դա­րեց­նել մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը և վե­րա­դառ­նալ բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի սե­ղա­նի շուրջ։ Մենք ա­ջակ­ցում ենք ԵԱՀԿ Մինս­կի խմ­բին, ո­րի կենտ­րո­նա­կան դե­րա­կա­տար­մամբ պի­տի ըն­թա­նա կար­գա­վո­րու­մը»։

Նա նշել է, որ չնա­յած մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան հս­տակ ու վճ­ռա­կան ու­ղերձ­նե­րին՝ կող­մե­րը շա­րու­նա­կում են մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը։ «Մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյու­նը չի ըն­դու­նե­լու այս խնդ­րի ռազ­մա­կան լու­ծու­մը։ Բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցում ա­մուր դիր­քե­րը մար­տա­դաշ­տում չեն գտն­վե­լու։ Բա­նակ­ցու­թյուն­ներն այ­լընտ­րանք չու­նեն, և դա պետք է հաս­կա­նան ինչ­պես հա­կա­մար­տող կող­մե­րը, այն­պես էլ այն­տեղ դեր խա­ղա­ցող մյուս եր­կր­նե­րը։ Թուր­քիան, ԵԱՀԿ ան­դամ երկ­րին հա­մա­պա­տաս­խան, պետք է իր պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը գի­տակ­ցի հա­կա­մար­տու­թյան խա­ղաղ լու­ծում գտ­նե­լու հա­մար»,- ա­սել է Մաա­սը: Ի­րա­նի ԱԳ փոխ­նա­խա­րար Ա­բաս Ա­րակ­չիի միջ­նոր­դա­կան ա­ռա­քե­լու­թյան ա­ռա­ջին կան­գա­ռը Բա­քուն էր, երկ­րոր­դը՝ Մոսկ­վան, եր­րոր­դը՝ Երևա­նը, չոր­րոր­դը՝ Ան­կա­րան: Ա­րակ­չին իր նպա­տա­կը Ադր­բե­ջա­նի ու Հա­յաս­տա­նի միջև տևա­կան խա­ղա­ղու­թյան հաս­տա­տումն է հա­մա­րում։ Ինչ­պե՞ս: Ման­րա­մաս­ներ չե­ղան: «Ադր­բե­ջա­նի տա­րածք­նե­րի օ­կու­պա­ցիա­յին վերջ դնե­լը նա­խա­ձեռ­նու­թյան կարևոր մասն է, փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րի ի­րա­վունք­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյունն Ի­րա­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյան մյուս հիմքն է»՝ ա­սել էր նա Մոսկ­վա­յում: Հա­կա­մար­տու­թյա­նը վերջ դնե­լը և ազ­դե­ցիկ եր­կր­նե­րի օգ­նու­թյամբ երկ­խո­սու­թյուն սկ­սե­լը՝ խա­ղա­ղու­թյուն հաս­տա­տե­լու նպա­տա­կով, նա­խա­ձեռ­նու­թյան մյուս ա­ռանց­քա­յին թե­ման է: Բաք­վում ու Ան­կա­րա­յում նրա­նից գոհ էին:

«Ի­րա­տե­սու­թյուն և խա­ղա­ղու­թյուն՝ տա­րա­ծաշր­ջա­նի եր­կր­նե­րի ու­ժե­րով». այս­պես է Թեհ­րա­նը բնո­րո­շում ղա­րա­բա­ղյան հա­կա­մար­տու­թյան կար­գա­վոր­ման իր ծրա­գի­րը: Թեհ­րանն ըն­դգ­ծում է ծրագ­րի յու­րա­հատ­կու­թյու­նը. «Մենք ա­ռա­ջար­կում ենք խնդ­րի կար­գա­վո­րու­մը գտ­նել տա­րա­ծաշր­ջա­նի եր­կր­նե­րի, ոչ թե դրա­նից դուրս գտն­վող՝ Մինս­կի խմ­բի ան­դամ­նե­րի մաս­նակ­ցու­թյամբ, ո­րոնք աշ­խար­հագ­րո­րեն, քա­ղա­քա­կա­նա­պես, աշ­խար­հա­յաց­քով ու մտա­ծե­լա­կեր­պով շատ հե­ռու են տա­րա­ծաշր­ջա­նից և չեն հաս­կա­նում տե­ղի ժո­ղո­վուրդ­նե­րի տա­ռա­պան­քը»,- Մոսկ­վա­յի օ­դա­նա­վա­կա­յա­նում ա­սել է Ա­րակ­չին՝ պն­դե­լով, թե «Մինս­կի խում­բը գոր­ծու­նեու­թյան 30 տա­րի­նե­րին չի կա­րո­ղա­ցել խնդ­րի եր­կա­րա­ժամ­կետ լու­ծում գտ­նել»։ Ծրագրի մյուս ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյու­նը ի­րա­տե­սու­թյունն է. «Մենք ա­ռա­ջար­կում ենք խա­ղա­ղու­թյան պլան, ո­րը հիմն­ված է մար­դա­սի­րա­կան սկզ­բունք­նե­րի վրա և հաշ­վի է առ­նում հա­կա­մար­տող եր­կու կող­մե­րի պա­հանջ­նե­րը,- ա­սել է Ի­րա­նի ԱԳ փոխ­նա­խա­րա­րը:- Ծրա­գի­րը ըն­դգ­ծում է օ­կու­պա­ցիան դա­դա­րեց­նե­լու, պե­տու­թյուն­նե­րի տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թյու­նը հար­գե­լու, մի­ջազ­գայ­նո­րեն ճա­նաչ­ված սահ­ման­նե­րի ան­խախ­տե­լիու­թյան, մար­դու ի­րա­վունք­ներն ու փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րի շա­հե­րը պաշտ­պա­նե­լու և խա­ղաղ բնակ­չու­թյան ու բնա­կա­վայ­րե­րի դեմ բռ­նու­թյուն­նե­րը դա­դա­րեց­նե­լու անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը»։ Ո՞րն է Ի­րա­նի շա­հը: Բա­ցա­ռել, որ իր սահ­մա­նին հայ­տն­վեն Թուր­քիա­յի միջ­նոր­դու­թյամբ հա­կա­մար­տու­թյան գո­տի տե­ղա­փոխ­ված մո­ջա­հեդ­նե­րը: Ար­գե­լա­կել Ի­րա­նի ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի և Ադր­բե­ջա­նի ու­ղիղ ցա­մա­քա­յին հա­ղոր­դակ­ցու­թյու­նը: ԱԳ նա­խա­րար Զոհ­րաբ Մնա­ցա­կա­նյա­նը, անդ­րա­դառ­նա­լով Ի­րա­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյա­նը, նշել է, որ Ի­րա­նը ռե­գիո­նալ կա­յու­նու­թյան միտ­ված կա­ռու­ցո­ղա­կան և կարևոր խա­ղա­ցող է, հա­կա­մար­տու­թյան կար­գա­վոր­ման հաս­տատ­ված ձևա­չա­փը, սա­կայն, Մինս­կի խմ­բի հա­մա­նա­խա­գա­հու­թյունն է: Փաս­տա­ցի՝ Ի­րանն ա­ռա­ջար­կում է ստեղ­ծել նոր ձևա­չափ՝ ՌԴ, Ի­րան, Թուր­քիա, որ, ա­մե­նայն հար­գան­քով հան­դերձ Ի­րա­նի դա­րա­վոր դի­վա­նա­գի­տու­թյան նկատ­մամբ, բա­ցար­ձա­կա­պես ա­նըն­դու­նե­լի է. Թեհ­րա­նի ծրա­գի­րը, հրա­պա­րա­կա­յին մա­սից դա­տե­լով, հա­մա­պա­տաս­խան է Թուր­քիա­յի և Ադր­բե­ջա­նի շա­հե­րին, հայ­կա­կան կող­մի հա­մար ա­պա­հո­վում է ըն­դա­մե­նը հա­ղոր­դակ­ցու­ղի­ներ և «փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րի շա­հե­րի պաշտ­պա­նու­թյուն», ի­մա՝ չի պա­հան­ջում Ար­ցա­խի կար­գա­վի­ճակ: Փաս­տա­ցի՝ Ի­րա­նը դնում է իր և Ադր­բե­ջան-Թուր­քիա­յի կար­միր գծե­րը ու խախ­տում հայ­կա­կան կող­մի­նը:

Հոկ­տեմ­բե­րի 30-ին Ժնևում հան­դիպ­մա­նը Բա­քուն և Երևա­նը խա­ղաղ բնակ­չու­թյան և ոչ ռազ­մա­կան օ­բյեկտ­նե­րը չթի­րա­խա­վո­րե­լու հա­մա­ձայ­նու­թյան հան­գե­ցին՝ հայ­տա­րա­րե­ցին ԵԱՀԿ Մինս­կի խմ­բի հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րը: Ժնևում նրանք հան­դի­պել են և Զոհ­րաբ Մնա­ցա­կա­նյա­նի, և Ջեյ­հուն Բայ­րա­մո­վի հետ: Հան­դիպ­մա­նը կող­մե­րը հաս­տա­տել են հոկ­տեմ­բե­րի 17-ին Փա­րի­զում և հոկ­տեմ­բե­րի 25-ին Վա­շինգ­տո­նում ձեռք բեր­ված հա­մա­ձայ­նու­թյուն­նե­րը, պայ­մա­նա­վոր­վել ա­ռանց նա­խա­պայ­ման­նե­րի ան­հա­պաղ մի շարք քայ­լեր ձեռ­նար­կել: Ժնևից հե­տո Բա­քուն Ար­ցա­խում կի­րա­ռեց ֆոս­ֆո­րա­յին ռում­բեր, ո­րով­հետև նա­խօ­րեին ձա­խող­վել էին Շու­շի մտ­նե­լու պլան­նե­րը և կա­պի­տու­լյա­ցիա­յի ծրագ­րով Ժնևում բա­նակ­ցե­լու մտադ­րու­թյու­նը՝ Ժնևը կորց­րեց Բաք­վի հա­մար նախ­նա­կան նշա­նա­կու­թյու­նը: Այս խե­լա­գար պա­տե­րազ­մի ա­վան­դույ­թով՝ չկա­տար­վե­ցին նաև Ժնևի հա­մա­ձայ­նու­թյուն­նե­րը: Հոկ­տեմ­բե­րի 31-ին վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը դի­մեց ՌԴ նա­խա­գահ Վլա­դի­միր Պու­տի­նին՝ ներ­կա­յաց­նե­լով «Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի դեմ ադր­բե­ջա­նա­թուր­քա­կան ռազ­մա­կան ագ­րե­սիա­յի պատ­ճա­ռով ստեղ­ծած ի­րադ­րու­թյու­նը և ա­ռա­ջա­ցած մար­տահ­րա­վեր­նե­րը»՝ սկ­սե­լու ան­հա­պաղ խոր­հր­դակ­ցու­թյուն­ներ՝ սահ­մա­նե­լու ա­ջակ­ցու­թյան տե­սակ­նե­րը և չա­փը, որ ՌԴ-ն կա­րող է հատ­կաց­նել ՀՀ անվ­տան­գու­թյան ա­պա­հով­ման հա­մար՝ հիմք ըն­դու­նե­լով ՀՀ-ՌԴ դաշ­նակ­ցա­յին հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը և 1997-ի օ­գոս­տո­սի 29-ի «Բա­րե­կա­մու­թյան, հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան և փո­խա­դարձ ա­ջակ­ցու­թյան մա­սին» պայ­մա­նագ­րի 2-րդ հոդ­վա­ծը: ՌԴ ԱԳՆ-ն նույն օ­րը պա­տաս­խա­նեց՝ «սկ­սել խոր­հր­դակ­ցու­թյուն­ներ՝ սահ­մա­նե­լու ա­ջակ­ցու­թյան տե­սակ­նե­րը և չա­փը, ո­րը ՌԴ-ն կա­րող է հատ­կաց­նել ՀՀ-ին՝ անվ­տան­գու­թյան ա­պա­հով­ման նպա­տա­կով», վե­րա­հաս­տա­տեց դաշ­նակ­ցա­յին հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րին հա­վա­տար­մու­թյու­նը և հի­շեց­րեց, որ 1997-ի պայ­մա­նա­գի­րը ՀՀ-ի վրա է տա­րած­վում: Բայց դա ա­ռիթ դար­ձավ, որ Ա­լիևը հայ­տա­րա­րի, թե դեմ է պա­տե­րազ­մին եր­րորդ երկ­րի մաս­նակ­ցու­թյա­նը: Եր­րորդ եր­կի­րը Թուր­քիան է, կամ էլ Ա­լիևը ինք­նա­նույ­նա­կա­նա­ցել է Էր­դո­ղա­նի հետ: Կամ՝ Ան­կա­րան հաս­կա­ցավ, որ 5-րդ սերն­դի պա­տե­րազ­մում ա­հա­բեկ­չու­թյան դեմ պայ­քա­րը բա­վա­րար ա­ռիթ է, որ ռուս­նե­րը մտ­նեն Ար­ցախ: Իսկ ընդ­հան­րա­պես՝ պա­տե­րազ­մում՝ ոնց պա­տե­րազ­մում: Ի­մա.

1. Գրո­հում ենք, նա­հան­ջում ենք, կռ­վում ենք: ՈՒ կռ­վում ենք մեր հո­ղում՝ մեր հո­ղի հա­մար՝ հա­նուն հաղ­թա­նա­կի: Մենք «հայ­րե­նիք» չենք հնա­րում:
2. Էր­դո­ղա­նը շա­րու­նա­կում է հար­ցը Պու­տի­նի հետ լու­ծե­լու ջան­քե­րը: Պու­տի­նը շա­րու­նա­կում է ոչն­չաց­նել մո­ջա­հեդ­նե­րի ճամ­բար­նե­րը Սի­րիա­յում, Ին­տեր ՌԱՕ-ն հրա­ժար­վել է Թուր­քիա­յի ա­ռա­ջին ա­տո­մա­կա­յա­նը՝ Ակ­կու­յում կա­ռու­ցե­լու ծրագ­րե­րից, ի­մա՝ հա­մա­ձայ­նու­թյուն չկա, Մոսկ­վան սկ­սել է սխալ­նե­րի ուղ­ղու­մը:
3. ԱՄՆ-ը դեռ գոր­ծում է եվ­րո­պա­ցի­նե­րի մի­ջո­ցով՝ ակ­տի­վաց­նե­լով Գեր­մա­նիա­յին: Ի­րա­նի ծրագ­րի ներ­կա­յաց­ման օ­րը Ռո­բերտ Օ՛Բ­րա­յե­նը ա­ռա­ջար­կել է Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին սկան­դի­նավ­ցի խա­ղա­ղա­պահ­ներ տե­ղա­կա­յել կոնֆ­լիկ­տի գո­տում:
4. Ադր­բե­ջանն ու Թուր­քիան ա­հա­բեկ­չա­կան պե­տու­թյուն լի­նե­լու նո­րա­նոր ա­պա­ցույց­ներ են տա­լիս մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյա­նը՝ սպան­ված ու գեր­ված մո­ջա­հեդ­նե­րին, կա­սե­տա­յին ռում­բե­րին ա­վե­լա­ցել է քի­միա­կան ռում­բե­րի գոր­ծա­ծու­թյու­նը, որ ար­գել­ված է մի­ջազ­գա­յին կոն­վեն­ցիա­նե­րով:
5. Չի բա­ցառ­վում, որ ՄԱԿ-ը նո­րից անդ­րա­դառ­նա Ար­ցա­խում ստեղծ­ված ի­րա­վի­ճա­կին, այս ան­գամ բաց քն­նար­կու­մով, ո­րին կմաս­նակ­ցեն Հա­յաս­տա­նի ու Ադր­բե­ջա­նի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը: Մեր խն­դիրն է ստա­նալ Ադր­բե­ջա­նին ու Թուր­քիա­յին որ­պես ա­հա­բեկ­չա­կան պե­տու­թյուն­ներ դա­տա­պար­տող բա­նաձև՝ հիմ­քը մո­ջա­հեդ­նե­րի ու ար­գել­ված զի­նա­տե­սակ­նե­րի գոր­ծա­ծու­թյու­նը, հետևա­բար՝ պատ­ժա­մի­ջոց­ներ, որ կփո­խեն ու­ժե­րի հա­վա­սա­րակշ­ռու­թյու­նը:
6. ԵՄ-ն դեկ­տեմ­բե­րին է Թուր­քիա­յի դեմ պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րի հար­ցը քն­նար­կե­լու, դի­վա­նա­գի­տա­կան աշ­խա­տան­քի 2 ա­միս ու­նենք՝ ստա­նա­լու ոչ միայն պատ­ժա­մի­ջոց­ներ, այլև Թուր­քիա­յին ու Ադր­բե­ջա­նին զեն­քի վա­ճառ­քի էմ­բար­գո:
7. Ար­ցա­խի ճա­նա­չու­մը հա­մա­հայ­կա­կան օ­րա­կար­գի թիվ 1 խն­դիրն է մնում: Մինչև տա­րե­վերջ պետք է հաս­նել ԱՄՆ-ի, որ այ­սօր նա­խա­գահ է ընտ­րում, Ֆրան­սիա­յի, Կա­նա­դա­յի, Հու­նաս­տա­նի, Կիպ­րո­սի ճա­նա­չում­նե­րին:

Ա­նա­հիտ Ա­ԴԱ­ՄՅԱՆ

Հ.Գ. Նո­յեմ­բեր, պա­տե­րազմ, սեր՝ ժա­մա­նակ, տա­րածք, ո­գի: Ար­տա­կարգ ի­րա­վի­ճակ­նե­րում դրսևոր­վում են ար­տա­կարգ ո­րակ­ներ, կա­յաց­վում ար­տա­կարգ ո­րո­շում­ներ, փոխ­վում է մտա­ծո­ղու­թյան մա­կար­դա­կը: Ոչ բո­լո­րի, բայց պա­տե­րազ­մը փո­խում է մարդ­կանց, ու­րեմն՝ և մտա­ծո­ղու­թյու­նը: Մենք այլևս նախ­կի­նը չենք լի­նե­լու: Հու­սամ՝ ճռճ­ռան հայ­րե­նա­պաշ­տու­թյու­նը պա­կա­սե­լու է՝ ի հա­շիվ պրագ­մա­տիկ հայ­րե­նա­սի­րու­թյան: Ինք­նա­գո­վազ­դով հայ­րե­նիք չեն «սի­րում»: Մենք շա­րու­նա­կում ենք 1994-ին կի­սատ մնա­ցած պա­տե­րազ­մը: Այն ժա­մա­նակ մենք զի­նա­դա­դար պար­տադ­րե­ցինք Ադր­բե­ջա­նին, Ռու­սաս­տա­նը՝ մեզ, թեև լիո­վին կա­րող էինք կա­պի­տու­լյա­ցիա պար­տադ­րել Բաք­վին: Ժա­մա­նակն է, որ Մոսկ­վան սխալ­ներն ուղ­ղի՝ ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան գե­րա­կա­յու­թյուն­նե­րի ո­րո­շարկ­մամբ ու ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան կոնկ­րետ քայ­լե­րով: Ըն­դար­մա­ցած Արև­մուտ­քը սկ­սել էր «բնա­կան» հա­մա­րել քա­ղա­քա­ցիա­կան պա­տե­րազ­մը Սի­րիա­յում, Սի­րիան ու Լի­բիան հանձ­նել էր ռուս­նե­րին ու թուր­քե­րին՝ ԱՄՆ-ի հե­ռա­նա­լուց հե­տո: Էր­դո­ղա­նը Արևմուտ­քին ընտ­րու­թյուն է ա­ռա­ջար­կում՝ կամ սկ­սում է պաշտ­պան­վել, կամ հան­ձն­վում է օս­մա­նյան ա­հա­բեկ­չու­թյա­նը՝ գլուխ առ գլուխ: Ար­ցա­խը կվե­րա­կան­գն­վի, Արևմուտ­քը՝ ոչ: Ողջ լե­րուք: Մի վա­րակ­վեք ու մի վա­րա­կեք:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ