«Տանձափարախ գալիս են նրանք, ովքեր գիտեն, որ կա նման համալիր» (ֆոտոշարք)

«Երկիր և մշակույթ» կազմակերպությունը «Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ» ՓԲԸ-ի ֆինանսական աջակցությամբ կազմակերպում է Սյունիքի մարզի Բեխի կամ Տանձափարախի անապատի բարեկարգման և մասնակի ամրակայման աշխատանքներ:
Հուշարձանը գտնվում է Կապան քաղաքի Բեխ թաղամասից մոտ 4 կմ հեռավորության վրա, խիտ անտառի մեջ, ամբողջովին ծածկված է բուսականությամբ, ճանապարհը դժվարամատչելի է, այնտեղ կարելի է հասնել միայն ոտքով կամ ձիով:
Գիտարշավը ղեկավարելու Է «Երկիր և մշակույթ» կազմակերպության կենտրոնական վարչության խորհրդի անդամ ՍՏԵՓԱՆ ՆԱԼԲԱՆԴՅԱՆԸ:
Արշավը քսան օր է տևելու: Խմբում ընդգրկված են ճարտարապետներ, հնագետներ, պատմաբաններ և այլ մասնագետներ: «Արշավականներն» ապրելու են վանքի տարածքի փայտաշեն վրանում, որը պատրաստել են գյուղացիները, և որոնք մասնակցելու են նաև կամավորների աշխատանքներին:
«Տանձափարախը նշանավոր վանքային համալիր է, բայց լրիվ անտեսված, միայն գյուղացիներն են հաճախում: Հնարավորինս հետևում են տարածքին,- ասաց Ստեփան Նալբանդյանը:- Վանքի վրա, կարելի է ասել, անտառ է աճել, աննկարագրելի ծառեր, նման բան ջունգլիներում կտեսնեք: Մեր նպատակը համալիրը մաքրելն է, ինչի համար կառավարությունից հատուկ թույլտվություն ենք ստացել: Տարածքը կուսումնասիրվի, չափագրումներ կարվեն: Անհրաժեշտության դեպքում որոշակի ամրակայման աշխատանքներ կիրականացվեն, քանի որ, ծառերի արմատները հանելիս, տվյալ հատվածը կարող է խարխլվել: Հետագայում գուցե վերականգնման, կոնսերվացման, տարածքի բարեկարգման աշխատանքներ իրականացվեն: Որպես վերականգնող ճարտարապետ դեմ եմ ինչ-որ բան վերականգնելուն, եթե նպատակը չգիտես: Եթե վերականգնենք, ո՞ր վանականն է ապրելու: Շատ հաճախ ավելի լավ է հուշարձանը նույն ձևով մնա հաջորդ սերունդներին, քան թե միջամտություն արվի»:
Հուշարձանը երբեք գիտականորեն չի ուսումնասիրվել, ինչը, ըստ Ստեփան Նալբանդյանի, չի նշանակում, որ պետք է ուսումնասիրվի միայն վանքի տարածքը: «Վահանավանք, Հալիձոր, Տանձափարախ. մենք համոզված ենք, որ 4 կմ միմյանցից հեռու այդ վանքային համալիրները իրար հետ կապված են: Ե՛վ տրամաբանությունն է հուշում, և՛ պատմական վկայություններ կան»,- ասաց նա:
Տանձափարախը անուշադրության մատնելու պատճառը, ամենից առաջ, դժվարանցանելի ճանապարհն է: Ասֆալտապատ ճանապարհը և համապատասխան գովազդը կարող էին զբոսաշրջիկների մեծ հոսք ապահովել: «Մեր երկրում ամենակարևոր բնական ռեսուրսը պատմամշակութային ժառանգությունն է, ինչը զարգացնելու համար անհրաժեշտ է պայմաններ ստեղծել, ճանապարհներ կառուցել,- ասաց Ստեփան Նալբանդյանը։- Սա էլ թող լինի էքստրեմալ տուրիզմ, թող Բեխ գյուղից ձիերով գան, Վահանավանքից` անտառներով, ջունգլիներով` արջի, լուսանների մռնչոցի տակ: ՈՒխտավայր այդպես են գնում: Ասֆալտի ճանապարհին դեմ եմ, մեքենաներով քեֆչիների քանակը կավելանա, տարածքը ապականողների քանակը»:
Գյուղացիներն ասում են, որ այստեղ Հոլանդիայից և այլ վայրերից զբոսաշրջիկներ են այցելում: Տանձափարախ գալիս են նրանք, ովքեր գիտեն, որ կա նման համալիր: Եվ դա լավ է: Պետք չէ, որ ամենօրյա ճամփորդության վայր դառնա, համոզված է Ստեփան Նալբանդյանը:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ